Termin odliczenia podatku VAT
Jak był określony termin odliczenia podatku na gruncie poprzedniej ustawy VAT?
Obowiązującą poprzednio zasadą było, iż obniżenie kwoty podatku należnego mogło nastąpić nie wcześniej niż w rozliczeniu za miesiąc, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny, i nie później niż w rozliczeniu za miesiąc następny. Ewentualne późniejsze odliczenie mogło nastąpić tylko poprzez skorygowanie właściwej deklaracji (na co podatnik miał rok).
Jak obecnie jest określony termin odliczenia podatku?
Obecnie obowiązujące przepisy nie określają terminu odliczenia podatku. Przepisy ustawy VAT stanowią bowiem o powstaniu prawa do obniżenia podatku, natomiast brak jest przepisów o wygaśnięciu tego prawa. Zmiana ta ma charakter niemalże rewolucyjny - skoro prawo powstaje i nie wygasa należy uznać, iż podatnicy mogą skorzystać z tego prawa w dowolnym momencie.
Interpretacja przepisów wskazana powyżej jest tylko jedną z możliwych interpretacji. Mimo, że ustawodawca stanowi obecnie o powstaniu prawa do odliczenia, w kolejnych przepisach reguluje konsekwencje nieodliczenia podatku w terminie (przewidując możliwość odliczenia w kolejnym okresie rozliczeniowym oraz, ewentualnie, korektę deklaracji na którą podatnik ma 5 lat). Aczkolwiek wykładnia tych przepisów prowadzi do wniosku, że przepisy te są przepisami martwymi, podatnikom należy doradzić dużą ostrożność przy dokonywaniu odliczeń. Warto w razie konieczności dokonania zaległych odliczeń zwrócić się do organu podatkowego o udzielenie pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w trybie art. 14a Ordynacji podatkowej.
Kiedy obecnie powstaje prawo do odliczenia?
Zasadą jest obecnie, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny.
Przykład 1: Spółka cywilna otrzymała w dniu 30 maja partię towaru. Faktura została jej przesłana pocztą dopiero w dniu 2 czerwca. W związku z tym, iż powstanie prawa do odliczenia zostało powiązane z momentem otrzymania faktury, prawo do odliczenia powstało dopiero w czerwcu (nie ma znaczenia fakt, iż towar został przysłany wcześniej).
Uwaga! Prawo do odliczenia powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę, nie w miesiącu w którym została ona wystawiona.
Przykład 2: Pani Zofia prowadzi sklep obuwniczy. W dniu 3 czerwca doszła do niej partia towaru wraz z fakturą wystawioną 30 maja. W związku z tym, iż fakturę Pani Zofia otrzymała w czerwcu, prawo do odliczenia podatku powstało w tym właśnie miesiącu, a podatek powinien być odliczony najwcześniej w rozliczeniu za ten miesiąc.
Zasada wskazana powyżej nie dotyczy jednak przypadków, gdy podatnik otrzyma fakturę przed nabyciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel (w uproszczeniu - przed otrzymaniem towaru) albo przed wykonaniem usługi, gdy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje z chwilą nabycia prawa do rozporządzania towarem lub z chwilą wykonania usługi.
Przykład 3: Pan Janek zawarł umowę sprzedaży w dniu 28 maja i w tym dniu otrzymał fakturę dokumentującą tą sprzedaż. Sam towar został mu jednak przysłany dopiero w dniu 3 czerwca. W związku z powyższym podatek może zostać odliczony najwcześniej nie w rozliczeniu za maj (jak wynikałoby ze stosowania zasady ogólnej), lecz w rozliczeniu za czerwiec.
Czy zasada, że prawo do odliczenia powstaje w okresie rozliczeniowym, w którym otrzymano fakturę (dokument celny) obowiązuje we wszystkich sytuacjach?
Nie. Przepisy przewidują szereg szczególnych przypadków. I tak prawo do obniżenia podatku powstaje:
- w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy w podatku należnym u nabywcy - odpowiednio od importu usług lub wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca - w przypadku:
- importu usług,
- dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca, oraz
- wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
- w rozliczeniu za okres, w którym przypada termin płatności w przypadku:
- dostaw energii elektrycznej i cieplnej oraz gazu przewodowego,
- świadczenia usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych oraz
- świadczenia usług w zakresie rozprowadzania wody oraz usług w zakresie gospodarki ściekami, usług w zakresie wywozu i unieszkodliwiania odpadów, usług sanitarnych i usług pokrewnych,
- nie później niż w rozliczeniu za okres, w którym dokonano tego spisu - w przypadku dokonania spisu z natury związanego z rezygnacją ze zwolnienia podmiotowego lub utratą do niego prawa (por.
art. 113 ust. 5 i 7 ustawy VAT),
- za okres rozliczeniowy, w którym podatnik dokonał wpisu do rejestru; obniżenie kwoty podatku należnego następuje pod warunkiem dokonania przez podatnika zapłaty podatku wykazanego w tym rejestrze - w przypadku stosowania w imporcie towarów procedury uproszczonej, polegającej na wpisie do rejestru zgodnie z przepisami celnymi.
W szczególny sposób określone zostały terminy odliczeń w przypadkach, gdy jedną ze stron transakcji jest stosujący metodę kasową mały podatnik.
Pamiętaj, że:
- prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny, chyba że otrzyma fakturę przed nabyciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel (w uproszczeniu - przed otrzymaniem towaru) albo przed wykonaniem usługi,
- prawo do odliczenia powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę, nie w miesiącu w którym została ona wystawiona.
Podstawa prawna:
- art. 86 ust. 10 - 13 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535),
- art. 19 ust. 3 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 z późn. zm.).
Michał Włodarczyk
Radca Prawny
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?