Jak odliczyć składki na ubezpieczenie zdrowotne w zeznaniu PIT za 2020 r.?

Podatnik, który w trakcie roku podatkowego opłacał samodzielnie składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz na ubezpieczenie zdrowotne osób z nim współpracujących – ma prawo odliczyć te składki od podatku dochodowego za ten rok.

Prawo do odliczenia przysługuje podatnikowi także wówczas, kiedy składki na ubezpieczenie zdrowotne w trakcie roku podatkowego potrącał płatnik. 

Kwota składki zdrowotnej, o którą zmniejsza się podatek, nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki.

Jakie składki zdrowotne podlegają odliczeniu w zeznaniu rocznym składanym za 2020 r.?

Od podatku dochodowego podatnika w pierwszej kolejności odlicza się:

 1.  tzw. "polskie składki" zdrowotne:

• opłacone w roku podatkowym bezpośrednio przez podatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
• pobrane w roku podatkowym przez płatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Do obniżania podatku dochodowego o opłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne za osobę współpracującą uprawniony jest przedsiębiorca.

Obniżenie nie dotyczy "polskich składek", których:

• podstawę wymiaru stanowi dochód wolny od podatku na podstawie ustawy,
• podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

 2.  składki zapłacone w roku podatkowym ze środków podatnika na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne podatnika lub osób z nim współpracujących, zgodnie z przepisami dotyczącymi obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego obowiązującymi w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej (tzw. "składki zagraniczne"). 

Obniżenie nie dotyczy "zagranicznych składek":

• których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska;
• zapłaconych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej, które zostały odliczone od dochodu (przychodu) lub podatku w tym państwie albo zostały odliczone od dochodu (przychodu) w Polsce (jako tzw. "zagraniczne składki" społeczne);
• gdy nie istnieje podstawa prawna wynikająca z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym podatnik opłacał składki na obowiązkowe ubezpieczenia zdrowotne.

Jaką kwotę można odliczyć?

Kwota składki zdrowotnej, o którą zmniejsza się podatek, nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki.

Wysokość odliczenia składek na ubezpieczenie zdrowotne ograniczona jest również wysokością podatku dochodowego, tzn. odliczenie składek zdrowotnych nie może przekroczyć kwoty podatku.

Odliczeniu od podatku podlegają jedynie składki zdrowotne rzeczywiście zapłacone przez podatnika w roku podatkowym. Natomiast nie można odliczyć od podatku składki należnej, lecz faktycznie niezapłaconej. Odliczeniu od podatku podlegają składki faktycznie uiszczone w danym roku podatkowym, a więc również składki dotyczące minionych lat podatkowych, ale bieżąco opłacone.

Z odliczenia mogą skorzystać zarówno podatnicy opodatkowani na zasadach ogólnych (opłacający podatek według skali podatkowej PIT), podatnicy opodatkowani jednolitą 19% stawką podatku (tzw. podatkiem liniowym), podatnicy opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, jak też podatnicy opłacający podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Pamiętać jednak należy, że np. odliczenie składek zdrowotnych od podatku zryczałtowanego uniemożliwia odliczenie tych samych składek od podatku opłacanego według skali podatkowej. Ponadto, w przypadku gdy podatnik prowadzący zarówno działalność rolniczą, jak i pozarolniczą działalność gospodarczą, opłacał składki zdrowotne do KRUS, których podstawą wymiaru była działalność rolnicza, składki te nie podlegają odliczeniu od podatku z pozarolniczej działalności gospodarczej, ponieważ działalność rolnicza nie podlega regulacjom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast podatnik prowadzący działy specjalne produkcji rolnej, który opłacał składki zdrowotne z tego tytułu do KRUS, ma prawo odliczenia ich od podatku. 

Wysokość wydatków z tytułu składek zdrowotnych ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie. Dowodem potwierdzającym zapłatę składek może być każdy dokument stwierdzający poniesienie wydatku, np. dowód wpłaty, przelewu, wyciąg bankowy lub stosowne zaświadczenie wydane przez uprawniony organ o kwocie zapłaconych składek.

Zapłacone w trakcie roku podatkowego składki na ubezpieczenie zdrowotne odlicza się już przy obliczaniu zaliczek na podatek, ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych bądź karty podatkowej.

Rozliczenie roczne

Po zakończeniu roku podatkowego kwoty odliczeń z tytułu składek zdrowotnych wykazuje się w zeznaniu podatkowym:

• PIT-37,
• PIT-36,
• PIT-36L albo
• PIT-28.

Podatnicy opłacający podatek w formie karty podatkowej po zakończeniu roku składają deklarację PIT-16A o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne, zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej w poszczególnych miesiącach roku podatkowego.

Natomiast osoby duchowne, opłacające podatek dochodowy w formie ryczałtu, składają deklaracje PIT-19A o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne, zapłaconej i odliczonej od zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów osób duchownych w poszczególnych kwartałach roku podatkowego.

Jeśli płatnik dokonuje wypłaty świadczenia z tytułu działalności wykonywanej osobiście, np. z umowy zlecenia (umowy do 200 zł), od którego jest zobowiązany pobrać zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 18% (a nie zaliczkę na zasadach ogólnych) i jednocześnie, wypłacając ww. świadczenie, pobierze – w myśl odrębnych przepisów – składkę zdrowotną, to nie może jej uwzględnić przy obliczaniu zryczałtowanego podatku (tzn. nie może odliczyć od wyliczonego 18% zryczałtowanego podatku pobranej składki zdrowotnej).

Składka ta jednak może być odliczona przez podatnika w jego zeznaniu rocznym pod warunkiem, że:

• podatnik wykaże w zeznaniu inny podatek, od którego możliwe jest odliczenie pobranej przez płatnika składki zdrowotnej (np. uzyskuje dodatkowo dochody (przychody) z najmu, działalności gospodarczej czy emerytury/renty);
• podatnik skorzysta z możliwości rozliczenia się wspólnie z małżonkiem, gdyż w przypadku podatników – małżonków wspólnie opodatkowujących swoje dochody, podatek jest określany na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy wspólnych dochodów; w konsekwencji, nawet w sytuacji gdy podatnik nie uzyskał dochodów podlegających opodatkowaniu według skali podatkowej, to poprzez złożenie wspólnego zeznania z małżonkiem wystąpi (u niego) podatek, od którego może dokonać odliczenia składki zdrowotnej, pobranej przez zleceniodawcę od dochodów opodatkowanych zryczałtowanym podatkiem.

W powyższych przypadkach podstawą odliczenia składki jest dowód, z którego wynika, że składka ta została pobrana przez płatnika. Dowód taki może wystawić płatnik.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 1426, ze zm.) - art. 27b;
• ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 43) - art. 13, art. 31 i art. 44.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl