Wakacje składkowe od 2024 r.

Na czym będzie polegało nowe zwolnienie z opłacania składek ZUS?

Od 1 listopada 2024 r. przedsiębiorcy będą mogli składać wnioski o zwolnienie ze składek na ubezpieczenie społeczne za wybrany miesiąc. Dotyczy to osób, które prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą albo zatrudniają do 9 osób.

Jeśli więc prowadzisz pozarolniczą działalność gospodarczą, to od 1 listopada 2024 roku możesz złożyć wniosek o zwolnienie z opłacania za siebie składek ZUS. Sprawdź, jakie warunki trzeba spełnić, żeby skorzystać z tej ulgi.

Zgodnie z nowymi przepisami przedsiębiorcy mogą raz w roku za wybrany miesiąc nie płacić za siebie składek na ubezpieczenia społeczne. Z ulgi można będzie skorzystać niezależnie od formy rozliczania podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT, ryczałt, karta podatkowa).

Kiedy przedsiębiorca złoży wniosek, może uzyskać zwolnienie z opłacenia składek na:

• własne obowiązkowe ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe i wypadkowe;
• własne dobrowolne ubezpieczenie chorobowe;
• Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

W czasie wakacji składkowych przedsiębiorca będzie musiał opłacić składkę zdrowotną.

Zwolnienie obejmuje składki od najniższej podstawy wymiaru, która obowiązuje przedsiębiorcę. Składki za miesiąc, na który przedsiębiorca uzyska zwolnienie, zostaną opłacone z budżetu państwa. Przedsiębiorca na tym nie straci, ponieważ:

• będzie mógł prowadzić firmę i uzyskiwać przychody, wystawiać faktury itp.;
• składki sfinansowane w ten sposób wliczają się do przyszłej emerytury czy renty.

Wakacje składkowe dotyczą tylko składek na ubezpieczenia społeczne samego przedsiębiorcy. Nie może on uzyskać zwolnienia ze składek, które opłaca za pracowników, współpracowników oraz zleceniobiorców.

Ta ulga stanowi pomoc de minimis, dlatego we wniosku przedsiębiorca będzie podawał informacje, na temat innych form pomocy publicznej, z których korzystał.

W 2024 r. przedsiębiorcy mogą skorzystać z wakacji składkowych tylko za grudzień, a wnioski o tę ulgę powinni składać w listopadzie.

Kto i jak może złożyć wniosek?

Ulga dotyczy przedsiębiorców wpisanych do rejestru CEIDG, którzy zatrudniają do 9 pracowników. 

Przedsiębiorca bądź jego pełnomocnik będzie mógł złożyć wniosek elektronicznie na Platformie Usług Elektronicznych (PUE)/eZUS – wyłącznie z konta płatnika. Od 1 listopada udostępnimy wniosek RWS (wniosek o zwolnienie z obowiązku opłacenia składek za wskazany miesiąc).

Wniosek należy złożyć miesiąc przed wybranym miesiącem zwolnienia ze składek. Tzn. na przykład, jeżeli chcemy uzyskać wakacje składkowe za grudzień 2024 roku, wniosek musimy złożyć w listopadzie.

O zwolnienie z opłacania składek mogą ubiegać się także wspólnicy spółek cywilnych. Ważne jest, by wniosek złożyli ze swojego konta płatnika na PUE/eZUS, a nie z konta spółki, której są wspólnikami.

Jak ZUS będzie rozpatrywał wnioski?

Wnioski ZUS będzie rozpatrywał automatycznie, zaś wszelkie informacje w tej sprawie udostępni na koncie płatnika na PUE/eZUS. Informację o tym, że na PUE/eZUS jest nowa wiadomość na ten temat, ZUS wyśle dodatkowo na e-mail lub numer telefonu, który przedsiębiorca podał na swoim koncie PUE/eZUS.

Jeżeli ZUS odmówi przedsiębiorcy zwolnienia z opłacania składek bądź przyzna zwolnienie częściowe, to wyda w tej sprawie decyzję. Przekaże ją także na konto płatnika na PUE/eZUS.

Od decyzji można się odwołać w ciągu 1 miesiąca od dnia, w którym zostanie doręczona. Po tym terminie decyzja stanie się prawomocna.

Na czym polegają wakacje składkowe?

Możesz skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek z wykonywanej działalności za jeden miesiąc w roku. Chodzi o składki:

• na Twoje obowiązkowe ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe i wypadkowe;
• na Twoje dobrowolne ubezpieczenie chorobowe;
• na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy  – jeśli je opłacasz.

Wakacje składkowe nie obejmują Twoich składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Zwolnienie obejmuje składki ustalane od najniższej podstawy wymiaru, która Cię obowiązuje.

Składki, z których uzyskasz zwolnienie, sfinansuje budżet państwa. Oznacza to, iż:

• wliczają się one do Twojej przyszłej emerytury lub renty,
• będziesz mieć uprawnienia do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;
• w miesiącu, za który uzyskasz zwolnienie, możesz normalnie prowadzić działalność gospodarczą, nie musisz jej zawieszać.

Z wakacji składkowych możesz skorzystać za jeden miesiąc w danym roku. Miesiąc zwolnienia wybierasz samodzielnie.

W 2024 roku z wakacji składkowych możesz skorzystać tylko w grudniu, czyli wniosek składasz w listopadzie. Natomiast wnioski złożone w grudniu 2024 roku dotyczą zwolnienia z opłacania składek za styczeń 2025 roku.

Dla kogo wakacje składkowe?

Z ulgi możesz skorzystać, jeżeli prowadzisz pozarolniczą działalność gospodarczą i w miesiącu przed złożeniem wniosku miałeś zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych bądź ubezpieczenia zdrowotnego do 10 ubezpieczonych (w tym siebie).

Do limitu 10 ubezpieczonych wliczają się następujące osoby:

• Ty, czyli wnioskujący przedsiębiorca,
• pracownicy,
• zleceniobiorcy (z wyłączeniem uczniów i studentów do 26 roku życia),
• osoby, które z Tobą współpracują.

Do limitu zgłoszonych do ubezpieczeń nie wliczają się osoby, które nie podlegają ubezpieczeniu wypadkowemu, tj. między innymi osoby, które:

• pobierają zasiłek macierzyński;
• przebywają na urlopie wychowawczym bądź na urlopie bezpłatnym.

Możesz skorzystać z wakacji składkowych, jeżeli:

• jako osoba ubezpieczona podlegałeś choć 1 dzień (dobrowolnie albo obowiązkowo) ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym składasz wniosek,
• w ostatnich dwóch latach przed rokiem, w którym składasz wniosek, nie miałeś przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej lub co najmniej w jednym roku z dwóch ostatnich lat poprzedzających ten rok Twój roczny przychód z tej działalności nie przekraczał równowartości w złotych 2 milionów euro,
• jako osoba ubezpieczona w poprzednim roku oraz w roku, w którym składasz wniosek (do dnia złożenia wniosku) nie prowadziłeś pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku rozpoczęcia działalności lub rok wcześniej wykonywałeś w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności, które wchodzą w zakres Twojej działalności.

Ponieważ ubezpieczenie chorobowe jest dla Ciebie dobrowolne, uzyskasz zwolnienie z opłacenia składki na to ubezpieczenie, jeżeli jesteś nim objęty w miesiącu, w którym składasz wniosek oraz miesiąc wcześniej.

Zwolnienie z opłacenia składek stanowi pomoc de minimis. Jeżeli chcesz skorzystać z wakacji składkowych, to musisz dysponować limitem pomocy de minimis co najmniej w wysokości sumy obowiązujących Cię w danym miesiącu kalendarzowym składek na ubezpieczenia społeczne, z których chcesz uzyskać zwolnienie.

Jak i kiedy złożyć wniosek?

Żeby skorzystać z wakacji składkowych, złóż wniosek RWS (wniosek o zwolnienie z obowiązku opłacenia składek za wskazany miesiąc). Wniosek możesz złożyć wyłącznie z profilu płatnika na Platformie Usług Elektronicznych (PUE)/eZUS.

ZUS rozpatrzy tylko te wnioski, które wpłyną w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który chcesz być  zwolniony z opłacania składek. Jeżeli złożysz wniosek w innym terminie, np. 2 miesiące wcześniej lub już w miesiącu, za który masz być zwolniony, to ZUS go nie rozpatrzy.

Wniosek RWS jest wnioskiem edytowalnym, do którego pobrane będą dane identyfikacyjne płatnika składek oraz domyślnie będzie wypełniony okres zwolnienia (miesiąc złożenia wniosku +1) oraz fundusze FUS, FP/FS - z możliwością odznaczenia.

Część wniosku stanowi blok z danymi, które potwierdzają, iż spełniasz warunki do uzyskania zwolnienia – np. oświadczenie o korzystaniu z pomocy publicznej de minimis czy osiągniętym przychodzie.

Możesz złożyć wniosek samodzielnie ze swojego profilu płatnika na PUE/eZUS. Wniosek może także złożyć w Twoim imieniu Twój pełnomocnik z profilu płatnika.

Co ze wspólnikiem spółki cywilnej?

O zwolnienie z opłacania składek możesz ubiegać się również wtedy,kiedy jesteś wspólnikiem spółki cywilnej, jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność i wpisana do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).

Jako wspólnik złóż wniosek ze swojego profilu płatnika składek na PUE/eZUS, a nie z profilu spółki, której jesteś wspólnikiem.

Wspólnicy spółki cywilnej jako osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą wpisani do CEIDG są płatnikami składek na własne ubezpieczenia. Spółka cywilna jest płatnikiem składek jedynie wtedy, gdy zatrudnia pracowników bądź zleceniobiorców. Oznacza to, iż wspólnicy spółki cywilnej powinni rozliczać się na swoim indywidualnym koncie płatnika, a nie na koncie spółki. Dlatego wspólnicy spółek cywilnych zainteresowani wakacjami składkowymi, którzy rozliczają się na koncie spółki, powinni założyć swoje konto w ZUS. Pracownicy ZUS służą pomocą w uporządkowaniu rozliczeń w tym zakresie.

Kiedy i jak dowiesz się, czy otrzymasz zwolnienie ze składek?

Jak wspomniano, wnioski ZUS rozpatruje automatycznie, zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego.

Informacje w sprawie wniosku ZUS udostępni na Twoim koncie płatnika PUE/eZUS.

Dodatkowo informacje o nowych wiadomościach w sprawie wniosku ZUS prześle na adres e-mail lub numer telefonu, który podasz na PUE/eZUS.

Jeżeli zostaniesz w całości zwolniony ze składek, to otrzymasz od ZUS informację. Gdy zaś przyzna Ci częściowe zwolnienie lub gdy nie przyzna Ci ulgi, ZUS wyda w tej sprawie decyzję. Decyzję też przekaże na Twoje konto płatnika na PUE/eZUS.

Jak się odwołać od decyzji ZUS?

Od decyzji ZUS możesz się odwołać – za pośrednictwem ZUS – do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych właściwego według Twojego miejsca zamieszkania. Masz na to 1 miesiąc od dnia doręczenia decyzji.

Odwołanie możesz złożyć pisemnie bądź ustnie do protokołu – wtedy pracownik ZUS spisze odwołanie. Powinno ono zawierać: oznaczenie sądu, Twoje imię, nazwisko i adres, znak oraz datę decyzji, uzasadnienie odwołania, Twój podpis bądź podpis Twojego pełnomocnika. Nie zapłacisz opłaty podstawowej od wniesienia odwołania.

Jakie dokumenty rozliczeniowe należy składać na wakacjach składkowych?

Za miesiąc, w którym korzystasz z wakacji składkowych, musisz składać następujące dokumenty rozliczeniowe w obowiązującym terminie:

• ZUS RCA z kodem wakacyjnym z rozliczonymi składkami na ubezpieczenia społeczne finansowane z budżetu państwa;
• ZUS RCA z aktualnym kodem prowadzenia działalności gospodarczej i składkami na ubezpieczenie zdrowotne oraz na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, jeśli nie masz zwolnienia z tej składki;
• ZUS RCA za pozostałych ubezpieczonych, jeśli zatrudniasz pracowników lub zleceniobiorców;
• ZUS DRA, uwzględniające składki z utworzonych raportów RCA.

Jeśli korzystasz ze zwolnienia ze składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy, a opłacasz składki tylko za siebie, to nie wykazujesz tego w deklaracji.

Jeżeli masz obowiązek opłacania składek za innych ubezpieczonych, to uwzględniasz w deklaracji ich składkę na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

Jeśli nie złożysz wymaganych dokumentów, ZUS zrobi to za Ciebie. Takie dokumenty utworzy na podstawie dostępnych w ZUS danych, lecz nie będą obejmowały dokumentów za Twoich pracowników. Utworzenie dokumentów może się wiązać też z ustaleniem minimalnej składki na ubezpieczenie zdrowotne dla danej formy opodatkowania.

Kody tytułu ubezpieczenia oznaczające zwolnienie z obowiązku opłacenia składek znajdziesz w rozporządzeniu Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych (…) i innych dokumentów.

Jakie dokumenty rozliczeniowe należy składać, kiedy nie uzyskasz zwolnienia ze składek?

Jeżeli nie otrzymasz ulgi, musisz wysłać dokumenty o rozliczeniu składek na zasadach ogólnych oraz opłacić składki za miesiąc, o który wnioskowałeś. Zrób to także wówczas, gdy składasz odwołanie. Jeżeli sąd zmieni decyzję ZUS, to skorygujesz te dokumenty i możesz złożyć wniosek o zwrot nadpłaty, o ile będzie występowała.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 9 maja 2024 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r. poz. 863);
• ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2024 r. poz. 572).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl