Zasady rozliczania się wspólnie z małżonkiem - opinia prawna

Opinia prawna

Niniejsza opinia prawna została sporządzona na podstawie następujących aktów prawnych:

• ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity: Dz. U. 2000 r., Nr 13, poz. 176 ze zmianami), - dalej: ustawa pdof.,

• ustawa z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. 1998 r., Nr 144, poz. 930 ze zmianami),

• ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku ordynacja podatkowa (Dz. U. 1997 r., Nr 137, poz. 926 ze zmianami).

Należy zaznaczyć, że do analizowanej sytuacji znajduje zastosowanie ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu z dnia 1 stycznia 2003 roku. Zasada ta wynika z faktu, iż problem dotyczy rozliczenia podatkowego za rok 2003. Zgodnie z zasadą lex retro non agit (tj. prawo nie działa wstecz), podatników dokonujących rozliczeń podatkowych obowiązują przepisy obowiązujące w pierwszym dniu roku podatkowego, którego dotyczy rozliczenie.

Możliwość wspólnego rozliczenia w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Zgodnie z ustawą pdof, małżonkowie mogą wspólnie rozliczyć się z urzędem skarbowym, jeżeli:

• istnieje pomiędzy nimi wspólność majątkowa

• pozostawali w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy.

Wspólne opodatkowanie małżonków jest wyjątkiem od zasady, zgodnie z którą każdy podatnik sam dokonuje rozliczenia podatkowego. Dlatego też jako wyjątek, wspólne opodatkowanie małżonków może mieć miejsce tylko wówczas, gdy spełnione są wszystkie przesłanki określone w ustawie podatkowej.

Zgodnie z art. 6 ust. 8 ustawy pdof, możliwość wspólnego opodatkowania małżonków nie ma zastosowania w sytuacji, w której w stosunku do co najmniej jednego z małżonków znajduje zastosowanie ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

W praktyce przepis ten ma to znaczenie, iż jeżeli chociażby jeden z małżonków objęty był jedną z form opodatkowania przewidzianą w ustawie ryczałtowej, nie jest możliwe wspólne opodatkowanie małżonków.

Zasadność stanowiska US

W analizowanej sytuacji jeden z małżonków rozpoczął w 2000 roku prowadzenie działalności gospodarczej, wybierając sposób opodatkowania określony w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej: ustawa ryczałtowa). Następnie działalności ta została zawieszona, o czym zawiadomiono urząd skarbowy pod koniec 2000 roku. Działalność nie była prowadzona w latach 2001, 2002 a także w roku 2003. Natomiast wyrejestrowanie działalności gospodarczej nastąpiło dopiero w roku 2004.

Zgodnie z zasada określoną w ustawie ryczałtowej, jeżeli osoba prowadząca działalność gospodarczą wybierze sposób opodatkowania przychodów z tej działalności określony w ustawie podatkowej, wybór ten skutkuje na kolejne lata podatkowe, chyba że podatnik ten złoży oświadczenie o rezygnacji z tej formy opodatkowania.

Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym, Klientka w grudniu 2000 roku złożyła we właściwym urzędzie skarbowym oświadczenie o zawieszeniu prowadzenia działalności gospodarczej.

Ustawy podatkowe nie znają pojęcia zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej. Dla celów podatkowych ważne jest, czy podatnik uzyskał z prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej jakikolwiek przychód podlegający opodatkowaniu.

Należy w tym momencie ocenić, czy oświadczenie złożone przez Klientkę w grudniu 2000 roku można traktować jako rezygnację z jednej z form opodatkowania przewidzianej w ustawie ryczałtowej.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy ryczałtowej (w brzmieniu obowiązującym na miesiąc grudzień 2000 roku), Podatnik może zrzec się opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych za dany rok podatkowy. Zrzeczenia się opodatkowania w formie ryczałtu podatnik dokonuje przez złożenie urzędowi skarbowemu właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika pisemnego oświadczenia (ust. 2 art. 9).

Z przepisu art. 9 wynika wyraźnie, iż rezygnacja z opodatkowania w formie ryczałtu następuje w formie zrzeczenia się, przy czym oczywistym jest, iż zrzeczenie to musi być wyraźne. Niestety, nie jest nam znana treść oświadczenia o zawieszeniu prowadzenia działalności gospodarczej, jednak oczywistym jest, iż samo zawiadomienie urzędu skarbowego o zawieszeniu prowadzenia działalności gospodarczej bez wyraźnego odniesienia się do formy opodatkowania nie skutkuje zrzeczeniem się z opodatkowania w formie ryczałtu.

Wobec powyższego, w braku wyraźnego zrzeczenia się z opodatkowania w formie ryczałtu, Klientka podlegała opodatkowaniu w tej formie przez wszystkie lata (tj. 2001, 2002, 2003). Oznacza to, że w stosunku do Klientki miała zastosowanie ustawa ryczałtowa, co zgodnie z podniesionymi w pierwszej części niniejszej opinii argumentami oraz z art. 6 ust. 8 ustawy pdof, wyłącza możliwość wspólnego opodatkowania małżonków.

W związku z powyższym uznać należy, że stanowisko urzędu skarbowego jest zasadne.