Lepszy nadzór nad artykułami rolno-spożywczymi

Celem ustawy z dnia 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz ustawy o ochronie roślin przed agrofagami jest zwiększenie efektywności nadzoru nad artykułami rolno-spożywczymi, w tym przede wszystkim nad ich jakością handlową w produkcji i obrocie.

Co przewiduje ustawa z dnia 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz ustawy o ochronie roślin przed agrofagami?

Ustawa doprecyzowuje zasady kontroli jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych i postępowania Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, zwanej dalej „IJHARS”, oraz dostosowuje funkcjonowanie IJHARS do obowiązujących wymagań w zakresie ochrony danych osobowych.

Nowelizacja wprowadza zmiany w:

1.   ustawie z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1688), polegające na:

• uaktualnieniu odnośnika obejmującego rozporządzenia, których postanowienia są wykonywane przez ustawę, oraz dyrektywy, których postanowienia wdraża ustawa,
• uzupełnieniu definicji artykułów rolno spożywczych o pasze przeznaczone dla zwierząt domowych,
• wprowadzeniu definicji pojęć „sprzedaż na odległość” oraz „zakup kontrolny”,
• dostosowaniu funkcjonowania IJHARS do obowiązujących wymagań w zakresie ochrony danych osobowych, tj. zapewnienie właściwego przetwarzania danych osobowych zawartych w prowadzonych przez IJHARS rejestrach podmiotów działających na rynku artykułów rolno-spożywczych, rejestrach rzeczoznawców oraz wnioskach,
• wprowadzeniu rozwiązań służących usprawnieniu czynności kontrolnych (Główny Inspektor, wojewódzki inspektor oraz upoważnieni przez nich pracownicy IJHARS, realizując zadania określone w ustawie oraz w odrębnych przepisach, uprawnieni zostali do pobierania nieodpłatnie próbek do badań, w tym próbek do kontroli oznakowania, dokonywania zakupu kontrolnego oraz utrwalania obrazu artykułów rolno-spożywczych będących przedmiotem kontroli przy użyciu urządzeń rejestrujących obraz),
• możliwości uzyskania pomocy Policji lub straży gminnej (miejskiej) przy przeprowadzaniu kontroli przez organy IJHARS (jeśli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że w toku kontroli organ IJHARS natrafi na opór, który utrudni lub uniemożliwi przeprowadzenie kontroli),
• upoważnieniu pracowników IJHARS do kontroli jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych w obrocie detalicznym, po okazaniu legitymacji służbowej oraz okresowego imiennego upoważnienia do przeprowadzania kontroli,
• umożliwieniu kontroli działalności podmiotów prowadzących sprzedaż na odległość oraz zakładów żywienia zbiorowego przez zakup kontrolny produktu bez uprzedniego okazywania legitymacji służbowej i upoważnienia do przeprowadzania kontroli (ujawnienie tożsamości i okazanie upoważnienia do kontroli nastąpi dopiero po otrzymaniu nabytego produktu),
• umożliwieniu sporządzania protokołu kontroli w więcej niż w jednym egzemplarzu (co do zasady w dwóch egzemplarzach, z wyjątkiem kontroli realizowanych na podstawie art. 17c ust. 1 ustawy, dla których istnieje konieczność sporządzania trzech jednobrzmiących egzemplarzy protokołu),
• przyznaniu wojewódzkiemu inspektorowi, w przypadku kontroli prawidłowości wprowadzania do obrotu i oznakowania materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, prawa do wydania decyzji o zakazie wprowadzania do obrotu materiału lub wyrobu przeznaczonego do kontaktu z żywnością niespełniającego wymagań określonych w art. 3 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1935/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 października 2004 r. w sprawie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz uchylającego dyrektywy 80/590/EWG i 89/109/EWG (Dz. Urz. UE L 338 z 13.11.2004, str. 4, z późn. zm.) lub decyzji o nakazie poddania takiego materiału lub wyrobu określonym zabiegom,
• usprawnieniu nadzoru wojewódzkiego inspektora nad rzeczoznawcami poprzez nałożenie obowiązku na rzeczoznawcę do wskazania miejsc, w których wykonuje czynności jako rzeczoznawca,
• dodaniu nowego rozdziału regulującego szczegółowo kwestie związane z kontrolą sprzedaży na odległość (zakup kontrolny, anonimowe pobranie próbek),
• uwzględnieniu konieczności obciążenia kosztami za czynności przeprowadzane w ramach kontroli prawidłowości wprowadzania do obrotu i oznakowania materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, w wyniku której stwierdzono, że materiały lub wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością są wprowadzane do obrotu i oznakowane niezgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością,
• określeniu maksymalnej wysokości opłat za czynności przeprowadzone w ramach kontroli, które ponoszone są przez kontrolowanego,
• przyznaniu IJHARS możliwości stosowania sankcji w związku z realizacją nowych  zadań związanych z nadzorem nad wprowadzaniem do obrotu materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością,
• dodaniu kary grzywny za nieterminowe nieprzekazanie organowi IJHARS informacji o przedmiocie działalności lub adresach miejsc prowadzenia działalności podlegającej kontroli lub nadzorowi (podmiot podlegający kontroli lub nadzorowi przekazuje informacje w terminie 14 dni od dnia, w którym organ wystąpił o ich przekazanie),
• dodaniu kary grzywny za wprowadzanie do obrotu materiału lub wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością niespełniających wymagań określonych w art. 3 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1935/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 października 2004 r. w sprawie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz uchylającego dyrektywy 80/590/EWG i 89/109/EWG (kara pieniężna w wysokości do trzykrotnego przeciętnego wynagrodzenia za rok poprzedzający rok nałożenia kary, nie niższej jednak niż 500 zł);

2.   ustawie z dnia 13 lutego 2020 r. o ochronie roślin przed agrofagami (Dz.U. z 2022 r. poz. 2056), polegające na:

• zapewnieniu identyfikowalności towarów (zmiany wynikają z z wejścia w życie przepisów rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/2072 z dnia 28 listopada 2019 r. ustanawiającego jednolite warunki wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2031 w sprawie środków ochronnych przeciwko agrofagom roślin i uchylającego rozporządzenie Komisji (WE) nr 690/2008 oraz zmieniającego rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2018/2019 oraz doświadczeń związanych ze stosowaniem przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2031 z dnia 26 października 2016 r. w sprawie środków ochronnych przeciwko agrofagom roślin, zmieniającego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 228/2013, (UE) nr 652/2014 i (UE) nr 1143/2014 oraz uchylającego dyrektywy Rady 69/464/EWG, 74/647/EWG, 93/85/EWG, 98/57/WE, 2000/29/WE, 2006/91/WE i 2007/33/WE d, jak również wiążą się z przepisami ustawy o  jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, bowiem zgodnie z jej art. 7 wymagane jest, aby na każdym etapie obrotu podmiot posiadający artykuły rolno-spożywcze dysponował również informacjami istotnymi z punktu widzenia jakości handlowej, w tym danymi umożliwiającymi identyfikacje tych artykułów),
• wprowadzeniu kary grzywny za zbywanie bulwy Solanum tuberosum L., które przed ich przemieszczeniem nie zostały oznakowane przez umieszczenie na opakowaniu tych bulw lub –w przypadku transportu tych bulw luzem – w dokumentach towarzyszących tym bulwom numeru, o którym mowa w art. 30a pkt 1, lub umieszczenie tego numeru z naruszeniem art. 30a pkt 2,
• wprowadzeniu kary grzywny za nieprzestrzeganie, przy zwalczaniu lub zapobieganiu rozprzestrzenianiu się określonych agrofagów, sposobu postępowania określonego w przepisach. 

Kiedy zmiany wejdą w życie?

Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów dotyczących centralnego rejestru podmiotów działających na rynku artykułów rolno- spożywczych i rejestru rzeczoznawców (art. 1 pkt 4 i 15), które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2023 r. z uwagi na konieczność wprowadzenia dłuższego okresu przejściowego wymaganego dla utworzenia nowych systemów informatycznych.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl