Mechanizm podzielonej płatności od lipca

Zmiany w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług - wprowadzenie zasad stosowania mechanizmu podzielonej płatności (split payment)

Przepisy, obejmujące zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług, wchodzące w życie z dniem 1 lipca 2018 r., mają na celu zapewnienie większej stabilności wpływów z tytułu podatku od towarów i usług, jak również zapobieganie unikaniu płacenia podatku od towarów i usług oraz przeciwdziałanie nadużyciom i oszustwom podatkowym.

Zmiany te zostały ujęte w art. 2 pkt 37, art. 87 ust. 6a i 6b, art. 103a, art. 108a-108d ustawy o podatku od towarów i usług i obejmują między innymi:

• wprowadzenie terminu „rachunku VAT", o którym mowa w ustawie Prawo bankowe oraz w ustawie o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych,
• wprowadzenie dla podatnika otrzymującego fakturę z wykazaną kwotą podatku możliwości dokonywania płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury wg mechanizmu podzielonej płatności. Zmiany w tym zakresie  dotyczą:

• sposobu dokonywania płatności kwot należności wynikającej z faktury z wykazaną kwotą podatku przy zastosowaniu przez podatnika tego mechanizmu,
• możliwości zwrotu całości lub części zapłaty przy użyciu komunikatu przelewu, o którym mowa w art. 108a ust. 3, w przypadkach określonych w art. 29a ust. 10 pkt 1-3 i ust. 14,
• wystąpienia (oraz przypadków wyłączenia) odpowiedzialności solidarnej wraz z dostawcą towarów lub usługodawcą podatnika innego niż dostawca towarów lub usługodawca wskazany na fakturze, o której mowa w art. 108a ust. 3 pkt 3, za nierozliczony przez dostawcę towarów lub usługodawcę podatek wynikający z tej dostawy towarów lub tego świadczenia usług, w przypadku dokonania płatności w sposób określony w art. 108a ust. 2 na rzecz podatnika innego niż wykazany na fakturze, o której mowa w art. 108a ust. 3 pkt 3; powyższe regulacje zawarte w art. 108a mają zastosowanie do płatności realizowanych od dnia wejście w życie nowelizacji;

• możliwości wystąpienia do naczelnika urzędu skarbowego przez podatnika z wnioskiem o przekazanie środków zgromadzonych na wskazanym przez niego rachunku VAT na wskazany również przez niego rachunek bankowy albo rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, dla których jest prowadzony ten rachunek VAT.  W tym zakresie organ podatkowy może wydać w formie postanowienia zgodę lub w drodze decyzji odmówić wydania zgody na przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT wskazanym przez podatnika,
• braku zastosowania przepisów o odpowiedzialności solidarnej (art. 105a ust. 1) oraz przepisów o dodatkowym zobowiązaniu podatkowym (art. 112b ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 oraz art. 112 c) do wysokości kwoty odpowiadającej kwocie podatku wynikającej z otrzymanej faktury, zapłaconej z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności,
• rezygnacji ze stosowania podwyższonych odsetek za zwłokę w odniesieniu do zaległości w podatku powstałej za okres rozliczeniowy, za który podatnik w złożonej deklaracji podatkowej wykazał kwotę podatku naliczonego, której co najmniej 95% wynika z otrzymanych przez podatnika faktur, które zostały zapłacone z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności,
• możliwości obniżenia kwoty zobowiązania podatkowego z tytułu podatku od towarów i usług o kwotę wyliczoną według wzoru wskazanego w art. 108d ust. 1 w sytuacji zapłaty zobowiązania podatkowego z tytułu podatku w całości z rachunku VAT w terminie wcześniejszym niż termin zapłaty podatku.

• wprowadzenie nowej regulacji związanej z obowiązkiem dokonania przez urząd skarbowy, na wniosek podatnika, złożony wraz z deklaracją podatkową, zwrotu różnicy podatku, o której mowa w art. 87 ust. 2, na rachunek VAT w terminie 25 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia, przy użyciu komunikatu przelewu, o którym mowa w art. 108a ust. 3, (zmiana ma zastosowanie począwszy od rozliczenia za lipiec 2018 r. albo trzeci kwartał 2018 r.),
• wprowadzenie (do płatności realizowanych od dnia wejście w życie niniejszej ustawy) możliwości wpłacania kwot podatku przez podatnika, o którym mowa w art. 103 ust. 5a na rachunek VAT płatnika przy użyciu komunikatu przelewu, o którym mowa w art. 108a ust. 3, w przypadku, gdy podatek jest pobierany przez płatnika, o którym mowa w art. 17a.

Wyjaśnienie Ministerstwa Finansów

 W nawiązaniu do artykułów „Fuszerka rządu w VAT" oraz „Budowlanka ucierpi na luce w prawie" opublikowanych na łamach Rzeczpospolitej 26 marca br., Ministerstwo Finansów udyielio m.in. następujących wyjaśnień.

Wejście w życie od 1 lipca 2018 r. mechanizmu podzielonej płatności, zgodnie z uchwalonymi w grudniu 2017 r. przepisami, nie będzie miało żadnego wpływu na obecnie realizowane inwestycje budowlane oraz przyjęte w nich schematy płatności pomiędzy podmiotami gospodarczymi, w tym na wykorzystanie rachunków powierniczych.

Mechanizm podzielonej płatności od 1 lipca będzie dodatkową - poza obecnie funkcjonującymi - metodą dokonywania płatności, o jej zastosowaniu decydować będą strony transakcji.

Dobrowolna podzielona płatność ma być narzędziem dla przedsiębiorców do ochrony przed skutkami transakcji z nierzetelnymi kontrahentami. Jeżeli partnerzy biznesowi darzą się zaufaniem i nie będą widzieli podstaw do stosowania podzielonej płatności – a tak zapewne będzie w sytuacji opisanej w artykule Rzeczpospolitej, gdzie świadczącym usługi na rzecz zamawiającego jest duże konsorcjum, w którym liderem jest uznany i rzetelny podmiot – to nic nie stoi na przeszkodzie, żeby zamawiający zapłacił liderowi na jego rachunek powierniczy, poza mechanizmem podzielonej płatności.

Przepisy o podzielonej płatności, które wejdą w życie od 1 lipca 2018 r., umożliwią dokonywanie rozliczeń z liderem konsorcjum także z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. Lider będzie mógł otrzymać  w podzielonej płatności całość wynagrodzenia od zamawiającego. Taki schemat płatności będzie możliwy, z zastrzeżeniem, że lider posłuży się rachunkiem rozliczeniowym wobec zamawiającego, a nie powierniczym.

W przypadku usług budowlanych obowiązują specjalne zasady rozliczania VAT z podwykonawcami takich usług. Podmiotem zobowiązanym do rozliczenia podatku VAT na zasadach tzw. odwróconego obciążenia jest nabywca usług, w tym także lider konsorcjum realizującego kontrakty budowlane poprzez podwykonawców. Oznacza to, że w rozliczeniach za usługi budowlane pomiędzy liderem konsorcjum a podwykonawcami usług budowlanych nie jest naliczany podatek VAT. W konsekwencji nie ma żadnej możliwości dokonywania na tym etapie rozliczeń płatności z użyciem mechanizmu podzielonej płatności niezależnie od tego, czy dokonywane są one z rachunku rozliczeniowego, czy byłyby dokonywane z rachunku powierniczego.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 15 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r., poz.62);
• ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 1221, z późn. zm.).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl