Nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii

Nowe przepisy przedłużają m.in. obowiązujące programy pomocy publicznej dla wytwórców energii z odnawialnych źródeł energii (OZE). Dotychczasowe systemy wsparcia kończą się bowiem 31 grudnia 2021 r. Dzięki zmianom możliwe będzie przedłużenie aukcyjnego systemu pomocy do 31 grudnia 2027 r. Ustawa wprowadza także przepisy, które ograniczą obowiązki koncesyjne dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą, jeśli chodzi o małe instalacje OZE.

Prezydent RP Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o OZE 5 października 2021 roku.

Najważniejsze rozwiązania w nowelizacji

Programy wsparcia związane ze sprzedażą energii elektrycznej po stałej cenie (tzw. system FiT) albo prawa do dopłaty do ceny rynkowej energii elektrycznej (tzw. system FiP), zostaną przedłużone do 30 czerwca 2024 r. czyli maksymalnego wynikającego z obowiązywania tzw. rozporządzenia GBER czyli Rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym.

Ograniczone zostaną obowiązki koncesyjne dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą w zakresie małych instalacji. Będzie to efekt zmiany definicji i podniesienia progu łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej z 0,5 MW do 1 MW lub mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu z 0,9 MW do 3 MW dla tego typu instalacji.

Na poziomie ustawy potwierdzona zostanie dotychczasowa praktyka Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki dotycząca sposobu określania łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej instalacji OZE. Ma to znaczenie w kontekście zmiany kwalifikacji obowiązku – z koncesyjnego na rejestrowy – dla wytwórców energii z OZE z kilku tysięcy instalacji. Po zmianie, przedsiębiorcy, którzy posiadają koncesję, a ich instalacje spełniają warunki określone dla małej instalacji, zostaną wpisani do rejestru wytwórców energii w małej instalacji.

Wprowadzona zostanie możliwość uzyskania pomocy operacyjnej na dodatkowe 2 lata – wyłącznie w systemach FIT oraz FIP dla instalacji małej energetyki wodnej (MEW) i instalacji biogazowych o mocy nieprzekraczającej 1 MW, które korzystały z systemu zielonych certyfikatów przez minimum 5 lat.

W rezultacie, z systemu wsparcia umożliwiającego pomoc operacyjną do 17 lat, skorzysta ponad 400 elektrowni wodnych oraz ok. 80 instalacji produkujących tzw. biogaz składowiskowy (BGS) i innych biogazowni, o mocy zainstalowanej do 1 MW. Przepisy dotyczą instalacji, dla których upłynął lub upłynie w bieżącym roku i w kolejnych latach– 15-letni okres wsparcia.

Wprowadzona została możliwość określenia długoterminowego harmonogramu udzielania wsparcia wytwórcom OZE przez sześć kolejnych lat. Ilość i wartość energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, które mogą zostać sprzedane w aukcji w latach 2022–2027, zostanie określona w rozporządzeniu. Ilość i wartość nie będą mogły zostać zmniejszone. Rozwiązanie to stworzy przewidywalne ramy rozwoju sektora OZE oraz zapewni stabilną perspektywę inwestycyjną. Wydanie rozporządzenia będzie poprzedzone procesem notyfikacji tego mechanizmu wsparcia.

Wprowadzona zostanie zmiana dotycząca mocy urządzeń wytwarzających energię z OZE, które mogą być lokalizowane bez konieczności uwzględnienia w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego danej gminy z obecnie obowiązującej mocy zainstalowanej 100 kW do 500 kW. Dodatkowy wyjątek dotyczyć będzie instalacji fotowoltaicznych (PV) zlokalizowanych na gruntach rolnych stanowiących użytki rolne klasy V i VI, VI i nieużytkach, gdzie wartość ta wyniesie 1000 kW. Ponadto, takiemu zwolnieniu będą podlegać urządzenia inne niż wolnostojące (czyli w praktyce zamontowane na dachach budynków).

Od 2016 r., w ramach aukcji na wytwarzanie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki udzielił wparcia obejmującego ponad 209 terawatów (TWh) energii elektrycznej, co odpowiada zakontraktowanej energii elektrycznej o wartości ponad 50 mld zł wypłacanej wytwórcom przez 15 lat.

Co przewiduje ustawa z dnia 17 września 2021 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw? 

Głównym celem nowelizacji jest ograniczenie obowiązków koncesyjnych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą w zakresie małych instalacji. Wiąże się to ze zmianą definicji małej instalacji. Ma to nastąpić przez podniesienie górnego progu łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej z dotychczasowych 500 kW do 1 MW lub mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu dla instalacji odnawialnego źródła energii (OZE), określonej w ustawie z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (ustawie OZE). Nowelizacja wprowadzi, z jednej strony ograniczenie obowiązków dla podmiotów chcących wytwarzać energię w małych instalacjach, z drugiej spowoduje przeniesienie „z urzędu” przedsiębiorców posiadających koncesję, a których instalacje spełniają warunki określone dla małej instalacji, do rejestru wytwórców energii w małej instalacji.

Ponadto przewidziane w ustawie rozwiązania mają na celu wprowadzenie ułatwień w lokalizowaniu inwestycji oraz wydłużenie okresu funkcjonowania systemu wsparcia dla energetyki odnawialnej.

Nowelizacja ponadto:

1. określa definicję „łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej” instalacji OZE;
2. przedłuża do dnia 30 czerwca 2047 r. funkcjonowanie systemu wsparcia dla OZE (obowiązek zakupu niewykorzystanej energii elektrycznej po cenie stałej, prawo do dopłaty do ceny rynkowej w ramach systemu FIT, FIP oraz systemu aukcyjnego);
3. umożliwia Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa (KOWR) wydzierżawianie w trybie bezprzetargowym gruntów należących do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa spółkom kapitałowym prowadzącym działalność w zakresie wytwarzania energii odnawialnej;
4. podnosi granicę, ze 100 kW do 500 kW mocy zainstalowanej, dla wybranych instalacji wykorzystujących OZE, bez konieczności wprowadzania zmian w studium uwarunkowań i kierunkach zagospodarowania przestrzennego gminy, a w konsekwencji w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego (dotyczy obszarów i ich stref ochronnych, na których zaplanowano wcześniej posadowienie instalacji OZE);
5. doprecyzowuje obowiązujące przepisy;
6. wprowadza zmiany proceduralne, w tym dotyczące np. zobowiązania operatorów sieci dystrybucyjnych do przekazywania danych pomiarowych obejmujących godzinowe ilości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej i pobranej z tej sieci przez prosumenta energii odnawialnej.

Nowelizacja, oprócz ustawy OZE, zmienia:

• ustawę z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa;
• ustawę z dnia 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich;
• ustawę z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne;
• ustawę z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Kiedy nowe rozwiązania mają wejść w życie?

Nowe rozwiązania mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem:

• art. 1 pkt 4 lit. b–d i pkt 16 lit. b–f, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2022 r.;
• art. 1 pkt 6, który wchodzi w życie z dniem 1 lutego 2022 r.;
• art. 1 pkt 33 lit. c i art. 15, które wchodzą w życie po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl