Polski Holding Obronny pod lupą NIK. Były przekręty?

Projekty badawcze realizowane przez Polski Holding Obronny mają szansę przyczynić się do wzmocnienia bezpieczeństwa Polski. NIK stwierdziła jednak, że część projektów Holdingu, które uzyskały wsparcie z Ministerstwa Skarbu Państwa, nie miało rekomendacji ze strony MON, co zmniejsza ich szansę na wykorzystanie przez armię. Holding wydawał też pieniądze ze wsparcia niezgodnie z ich przeznaczeniem np. na odprawy dla pracowników albo na uregulowanie podatków.

Minister Skarbu Państwa w latach 2011 - 2013 przeznaczył 378,5 mln zł na wsparcie (niebędące pomocą publiczną) projektów badawczo-rozwojowych i wdrożeniowych, realizowanych przez Polski Holding Obronny. Celem projektów jest zaoferowanie polskiej armii nowoczesnego uzbrojenia i sprzętu wojskowego. Nie bez znaczenia jest także stworzenie szansy dla polskich przedsiębiorstw na wzmocnienie ich pozycji na rynku.

Jednak w wyniku szczegółowego zbadania 10 projektów w 5 spółkach należących do Holdingu Izba stwierdziła, że w trakcie realizacji wystąpiły nieprawidłowości zarówno po stronie Ministerstwa Skarbu Państwa, jak i Holdingu.

Trzy z 15 projektów objętych umową nie miały rekomendacji Ministra Obrony Narodowej, dotyczącej zgodności z programem modernizacji Sił Zbrojnych. Jak wyliczyła NIK, chodzi o 39,6 mln zł, czyli 12,5 proc. całej kwoty wsparcia na projekty badawcze. Brak rekomendacji MON znacznie zwiększa ryzyko, że armia nie wykorzysta efektów prac, finansowanych w dużej części z publicznych pieniędzy. To z kolei grozi niepowodzeniem przedsięwzięcia pod względem ekonomicznym. Zdaniem NIK minister skarbu w tak niepewnej sytuacji (bez rekomendacji MON) nie powinien angażować środków publicznych.

Holding nie dotrzymał terminu zakończenia prac w 2013 roku, do czego zobowiązał się we wnioskach składanych do ministerstwa. Opóźnienia nastąpiły już w kilka miesięcy po zawarciu umowy o wsparcie. Holding nie mając środków własnych na realizację projektów opóźniał prace i lokował pieniądze na rachunkach bankowych, uzyskując 6,5 mln zł z odsetek. W tej sytuacji minister wstrzymał wypłatę trzech kolejnych transz finansowania.

W tej sytuacji pod znakiem zapytania stoją obiecane przez przedsiębiorstwo efekty ekonomiczne całego przedsięwzięcia. NIK jednak ocenia, że nie przekreśla to szansy na uzyskanie efektów dotyczących bezpieczeństwa państwa, pod warunkiem, że Holding przyspieszy realizację projektów, a sprzęt i uzbrojenie kupi polska armia.

Kontrola stwierdziła także inne nieprawidłowe działania po stronie Polskiego Holdingu Obronnego, które polegały na:

• wypłaceniu w ramach Programu Dobrowolnych Odejść ponad 2,2 mln zł zwalnianym pracownikom PHO oraz Bumar Amunicja SA, których ponownie przyjęto do pracy. NIK zaleca zwrot tej kwoty lub pomniejszenie o nią kolejnej transzy środków.
• wykorzystaniu przez Bumar Amunicja SA niezgodnie z umową ponad 64,1 mln zł. Spółka wykorzystała przejściowo środki ze wsparcia na uregulowanie zobowiązań podatkowych oraz zabezpieczenie gwarancji bankowych (łącznie 16,6 mln zł) oraz przedwcześnie podwyższyła kapitał zakładowy (47,5 mln zł).

W wyniku kontroli NIK sformułowała następujące wnioski:

• Wzmocnienie współpracy MSP i MON tak, aby zapewnić ścisły związek projektów badawczo-rozwojowych i wdrożeniowych z planem modernizacji sił zbrojnych, co zapewni ich wykorzystanie i efekty ekonomiczne.
• Zwrot niewłaściwie wykorzystanych środków przez PHO.
• Prawidłowe i terminowe wykonywanie przez holding zobowiązań ujętych w umowach na każdym z etapów realizacji oraz rzetelne ich rozliczanie.

źródło: www.nik.gov.pl

Zespół
e-prawnik.pl