Odwołanie i rezygnacja z funkcji członka zarządu

Kiedy wygasa mandat członka zarządu?

Mandat członka zarządu spółki z o.o. wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu. Sprawozdanie to jest zatwierdzane przez zwyczajne zgromadzenie wspólników, które powinno odbyć się w ciągu 6 miesięcy od końca roku obrotowego. Najczęściej rok obrotowy będzie się kończył z upływem roku kalendarzowego, czyli 31 grudnia. Umowa spółki może jednak regulować tę kwestię inaczej i ustalić np., że w danej spółce rok obrotowy zaczyna się 1 marca i kończy 28 (29) lutego.  

Przykład:

Rok obrotowy w spółce z o.o. pokrywa się z rokiem kalendarzowym. Członek zarządu został powołany 15 listopada 2016 r. Zgromadzenie Wspólników zatwierdzające sprawozdanie finansowe za rok 2016 odbyło się 25 kwietnia 2017 r. W tym dniu nie minął jeszcze okres pełnienia funkcji przez członka zarządu, wynoszący pierwszy pełny rok obrotowy (od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2017 r.). Sprawozdanie finansowe za rok 2017 r. zostało zatwierdzone na zgromadzeniu wspólników w dniu 20 czerwca 2018 r. Z tym dniem wygasa mandat członka zarządu.

 Moment wygaśnięcia mandatu członka zarządu opisany powyżej obowiązuje, jeśli w umowie nie zaznaczono inaczej. Umowa spółki może bowiem określać czas trwania mandatu członka zarządu jako nieokreślony, określony (2, 3 lata) lub do czasu odwołania z funkcji. W przypadku powołania członka zarządu na okres dłuższy niż rok, mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników, zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu. Umowa spółki także w tym zakresie może wprowadzić odrębne uregulowania.

Kiedy można odwołać członka zarządu?

Członek zarządu może być w każdym czasie odwołany uchwałą wspólników. Umowa spółki może tą możliwość ograniczać przykładowo w ten sposób, że wspólnicy będą mogli odwołać członka zarządu wyłącznie z ważnych powodów. Nie jest natomiast dopuszczalne zupełne wyłączenie możliwości odwołania członka zarządu.

Czy członek zarządu może sam zrezygnować z pełnienia funkcji?

Członek zarządu może w każdej chwili zrezygnować z funkcji, bez zachowania żadnego terminu przejściowego, nie musi też uzasadniać w żaden sposób swojej decyzji.

Jednakże w większości przypadków taka rezygnacja może wiązać się z odpowiedzialnością odszkodowawczą. Odpowiedzialność taka może się bowiem pojawić, jeśli członka zarządu pełni swą funkcje odpłatnie, np. otrzymuje wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę zawartej w związku z powierzeniem funkcji lub z tytułu kontraktu menedżerskiego. W takiej sytuacji skutki rezygnacji z funkcji członka zarządu jest rozpatrywane według przepisów dotyczących odpłatnego zlecenia. Zgodnie z nimi, jeżeli rezygnacja z funkcji, za której pełnienie członek zarządu był wynagradzany, nastąpiła bez ważnego powodu, członek zarządu będzie odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną spółce tym działaniem.

Jaki wpływ na umowę o pracę ma odwołanie członka zarządu?

Odwołanie z funkcji członka zarządu nie wpływa na umowę o pracę ani na żadną umowę cywilnoprawną, dotyczącą pełnienia funkcji członka zarządu. Nie oznacza to jednak, ze stosunek" pracy czy stosunek cywilnoprawny nie może zostać rozwiązany. Umowa o pracę może zostać rozwiązana z zachowaniem odpowiedniego terminu wypowiedzenia, a umowa cywilnoprawna zgodnie z warunkami określonymi wzajemnie przez strony, a w braku takiego określenia zgodnie z przepisami regulującymi dany tym umowy cywilnoprawnej. Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem może nastąpić tylko z uzasadnionej przyczyny. Za taką przyczynę uważa się przy tym fakt odwołania członka zarządu, jeżeli umowa o pracę dotyczy pełnienia funkcji. Może też nastąpić zmiana warunków pracy i płacy w celu powierzenia tej osobie innego stanowiska.

Odwołanie członka zarządu a sprawozdanie finansowe

W razie odwołania członka zarządu z funkcji w trakcie roku obrotowego, były członek zarządu ma prawo, a zarazem obowiązek złożenia wyjaśnień w związku ze sporządzaniem rocznego sprawozdania finansowego, a także sprawozdania zarządu z działalności spółki. Podobnie - odwołany członek zarządu jest uprawniony i jednocześnie zobowiązany do wzięcia udziału w Zgromadzeniu Wspólników, zwołanym w celu rozpatrzenia i zatwierdzenia sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy. Udział w powyższych czynnościach dotyczy okresu pełnienia funkcji przez byłego członka zarządu.

Były członek zarządu ma prawo nie tylko uczestniczenia w zgromadzeniu, lecz również przeglądania dokumentów i przedkładania do nich pisemnych opinii.

Od powyższych reguł można jednak wprowadzić wyjątek w akcie odwołania. W akcie odwołania możliwe jest uchylenie wszystkich lub tylko niektórych z powyższych obowiązków. Niedopuszczalne jest jednak wyłączenie uprawnień byłego członka zarządu, zgodnie z którymi może on uczestniczyć w zgromadzeniu, przeglądać sprawozdanie zarządu i sprawozdanie finansowe wraz z odpisem sprawozdania rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej oraz biegłego rewidenta i przedkładać do nich opinie na piśmie. Żądanie dotyczące skorzystania z tych uprawnień powinno być złożone zarządowi na piśmie najpóźniej na tydzień przed zgromadzeniem wspólników.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 15 września 2000  r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. 2000 r., Nr 94, poz. 1037, ze zmianami).

Zespół
e-prawnik.pl