Szanse rozwoju dla portów

Sejm jednogłośnie przyjął nowelizację ustawy o portach i przystaniach

Sejm przyjął już nowelizację ustawy o portach i przystaniach morskich oraz niektórych innych ustaw, która usprawni proces zarządzania i zwiększy bezpieczeństwo w polskich portach. Wprowadzi bowiem możliwość uregulowania statusu dróg prowadzących do portów. 

– "Droga Czerwona w Gdyni w końcu może być zbudowana – stwierdził minister gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej Marek Gróbarczyk.

Przyjęta tzw. nowelizacja ustawy portowej dostosowuje przepisy krajowe do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/352 z dnia 15 lutego 2017 r. ustanawiającego ramy w zakresie świadczenia usług portowych oraz wspólnych zasad związanych z przejrzystością finansową portów.

Dzięki nowym przepisom nastąpi poprawa funkcjonowania polskich portów i przystani morskich, co wzmocni ich pozycję na rynku międzynarodowym, a przede wszystkim na Morzu Bałtyckim. Wzmocniona zostanie również pozycja podmiotów zarządzających portami i przystaniami morskimi.

Co więcej, dzięki nowelizacji nastąpi poprawa funkcjonowania polskich portów i przystani morskich, w tym świadczonych morskich usług. Ma to wpłynąć na wzmocnienie pozycji polskich portów i przystani na międzynarodowym rynku, przede wszystkim w basenie Morza Bałtyckiego , jako węzły logistyczne w globalnych łańcuchach dostaw, zwłaszcza dla Europy Środkowo-Wschodniej.

Przepisy nowelizacji umożliwiają również sprawniejszą realizację infrastruktury dostępowej do portów. Dzięki temu minister infrastruktury wraz z ministrem gospodarki morskiej po zasięgnięciu opinii samorządów, będzie mógł zaliczyć drogi dostępowe do portów jako drogi krajowe, w kontekście rozwoju międzynarodowej sieci transportowej TEN-T.  Dzięki temu będą mogły być one objęte nadzorem Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad.

Zgodnie z projektem, za organizację rynku usług portowych wskazanych w unijnym rozporządzeniu, odpowiadać będzie podmiot zarządzający portem morskim. W konsekwencji, będzie on mógł wprowadzić m.in. minimalne wymogi dotyczące świadczenia usług portowych – w przypadku, gdy będą one niezbędne dla zapewnienia wysokiej jakości usług portowych. Rozporządzenie Unii Europejskiej ma zastosowanie do portów znajdujących się w sieci TEN-T. W Polsce będzie to dotyczyć portów w Gdańsku, Gdyni, Szczecinie, Świnoujściu oraz Policach.

W projekcie zaproponowano, aby skargi użytkowników portu dotyczące stosowania rozporządzenia unijnego były rozpatrywane przez dyrektora urzędu morskiego. Doprecyzowano także obowiązujące przepisy dotyczące obrotu nieruchomościami w porcie.

Projekt przewiduje również możliwość przejęcia przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad od prezydentów miast zadań związanych z budową i utrzymaniem dróg prowadzących do portów, w przypadku konieczności zapewnienia dostępu drogowego do portów w standardzie wymaganym dla transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T). Zmiana ta ma na celu przede wszystkim rozwiązanie problemu dostępu drogowego do portu w Gdyni.

Tzw. Droga Czerwona w Gdyni będzie mogła powstać z udziałem GDDKiA. – "Droga Czerwona w końcu będzie mogła być zbudowana i poprawiać logistykę towarową Portu Gdynia, ale także komunikację drogową w samym mieście" – powiedział minister Marek Gróbarczyk.

– "Bezpośrednio z największą inwestycją, jaką jest budowa Portu Zewnętrznego związany jest temat budowy Drogi Czerwonej, która ma priorytetowe znaczenie dla poprawy dostępności komunikacyjnej z i do Portu Gdynia. Należy jak najszybciej zrealizować tak poważne inwestycje jak chociażby wspomniana Droga Czerwona, która rozwiąże problemy komunikacyjne mieszkańców Gdyni, a także będzie wsparciem inwestycji stymulujących nowoczesną produkcję i usługi okołoportowe" – skomentował z kolei poseł Dorota Arciszewska–Mielewczyk, przewodnicząca sejmowej Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej.

W ostatnich latach polskie porty biją rekordy przeładunków. W 2018 r. przeładowanych zostało ponad 100 mln ton ładunków. Jest to wzrost o 1/3 w stosunku do 2015 r. Według danych Krajowej Administracji Skarbowej, w 2018 r. należności celno-podatkowe (VAT, cła, akcyza) związane z odprawą ładunków w morskich oddziałach celnych wyniosły ok. 40,6 mld zł. Dla porównania, w 2015 r. było to jedynie 17,1 mld zł.

W 2018 r. wartość statystyczną towarów szacowano na ok. 101,4 mld zł.

Nowe przepisy mają wejść w życie po 7 dniach od daty ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem niektórych przepisów, które zaczną obowiązywać w innych terminach.

Sejm przyjął też nowelizację ustawy o bezpieczeństwie morskim

Nowe przepisy dotyczące bezpieczeństwa morskiego zakładają m.in. sprawniejsze przekazywanie służbom ratowniczym informacji o liczbie pasażerów na statku w razie wypadku, mają także zapewnić jednolite zasady przeprowadzania inspekcji na statkach pasażerskich.

Nowelizacja ustawy jest związana z potrzebą transpozycji do krajowego porządku prawnego dwóch dyrektyw dotyczących statków pasażerskich.

Ustawa ma na celu zapewnienie jednolitych zasad przeprowadzania inspekcji na statkach pasażerskich typu ro-ro (statek pasażerski przystosowany do wtaczania i wytaczania pojazdów drogowych lub szynowych) oraz na szybkich statkach pasażerskich (przewożących powyżej 12 pasażerów) w trakcie uprawiania żeglugi na linii regularnej. Celem nowych przepisów jest także włączenie inspekcji przeprowadzanych na tego typu statkach w system inspekcji przeprowadzanych przez państwo bandery i państwo portu. Biorąc pod uwagę przepisy unijne przwidziano więc rozwiązania, które zapewnią jednolite zasady przeprowadzania inspekcji na statkach pasażerskich typu ro-ro (chodzi o statek pasażerski przystosowany do wtaczania i wytaczania pojazdów drogowych lub szynowych) oraz na szybkich statkach pasażerskich (przewożących powyżej 12 pasażerów) w trakcie uprawiania żeglugi na linii regularnej (chodzi m.in. o serie podróży statków wykonywanych w celu obsługi ruchu między tymi samymi dwoma portami lub większą liczbą tych samych portów). Celem nowych przepisów jest włączenie inspekcji przeprowadzanych na tego typu statkach w system inspekcji przeprowadzanych przez państwo bandery (na statkach o polskiej przynależności) i państwo portu (na statkach pływających pod obcą banderą).

Nowe przepisy umożliwią też sprawniejsze przekazywanie informacji o liczbie i tożsamości osób znajdujących się na pokładzie statku, z uwagi na ich szczególne znaczenie dla skuteczności prowadzonych akcji poszukiwawczych i ratunkowych. Rozwiązania te pozytywnie wpłyną na zwiększenie bezpieczeństwa podróżnych.

Zapewniono jednolite stosowanie zasad dotyczących przeprowadzania inspekcji na statkach obcych bander zawijających do polskich portów, w szczególności przez włączenie obowiązkowych inspekcji (prowadzonych na potrzeby bezpiecznej eksploatacji statków pasażerskich typu ro-ro w żegludze na linii regularnej) w system inspekcji przeprowadzanych przez państwo portu. Oznacza to maksymalne wydłużenie czasu, w którym statek może być eksploatowany do celów komercyjnych, przy jednoczesnym ciągłym zapewnianiu wysokich standardów bezpieczeństwa.

Ujednolicono wymogi dotyczące inspekcji na statkach pasażerskich typu ro-ro w żegludze krajowej, aby zapewnić im wysoki poziom bezpieczeństwa, przy jednoczesnym uwzględnieniu potrzeb dotyczących usług pasażerskich przez m.in. doprecyzowanie odstępów czasowych między poszczególnymi rodzajami inspekcji (inspekcje będą  odbywać się dwa razy do roku w odstępie nie krótszym niż 4 miesiące i nie dłuższym niż 8 miesięcy).

Uproszczono wymogi  dotyczące przekazywania informacji o liczbie i tożsamości osób znajdujących się na pokładzie statku z uwagi na ich znaczenie dla skuteczności przeprowadzenia operacji poszukiwawczych i ratunkowych. Informacje te będą bezpośrednio przekazywane do Krajowego Pojedynczego Punktu Kontaktowego (National Single Window). Umożliwi to ich natychmiastowe udostępnienie w razie wypadku Morskiej Służbie Poszukiwania i Ratownictwa oraz innym podmiotom zaangażowanym w akcję ratowniczą. Armatorzy jachtów komercyjnych będą mogli przekazywać informacje o pasażerach nimi podróżujących za pomocą aplikacji mobilnej, a do końca 2020 r. – również tak jak dotychczas, czyli w postaci papierowej.

Nowe rozwiązania mają obowiązywać od 21 grudnia 2019 r. (od tego dnia państwa Unii Europejskiej mają obowiązek wdrożyć przepisy dyrektyw pasażerskich).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl