Transgraniczne postępowania upadłościowe w UE

Czego dotyczy nowe unijne rozporządzenie?

26 czerwca br. weszły w życie w całej Unii Europejskiej zaproponowane przez Komisję w 2012 r. i przyjęte przez ustawodawców UE w 2015 r. nowe przepisy dotyczące transgranicznych postępowań upadłościowych.

Nowe przepisy mają ułatwić dochodzenie wierzytelności w transgranicznych postępowaniach upadłościowych. Ułatwią one przedsiębiorcom restrukturyzację, a wierzycielom odzyskiwanie swoich pieniędzy, poprzez zagwarantowanie, że zbiorowe procedury transgranicznego odzyskiwania długów będą sprawne i skuteczne. Zasadniczym przedmiotem rozporządzenia jest rozstrzyganiu konfliktów jurysdykcji i kolizji między ustawodawstwami w transgranicznych postępowaniach upadłościowych. Rozporządzenie gwarantuje również uznawanie w całej UE orzeczeń związanych z upadłością.

Pierwszy wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej, Frans Timmermans, stwierdził: "Na prawdziwym rynku wewnętrznym przedsiębiorstwa, które potrzebują przeprowadzić restrukturyzację, nie powinny borykać się z utrudnieniami powodowanymi przez konflikty jurysdykcyjne związane z brakiem jasności, które przepisy krajowe mają zastosowanie, a granice między państwami nie powinny być dla wierzycieli przeszkodą w odzyskiwaniu wierzytelności. Nowe przepisy będą stanowić wsparcie dla przedsiębiorstw i inwestycji poprzez zwiększenie pewności prawnej. Będziemy musieli pójść o krok dalej i przyjąć wspólne przepisy UE, aby zapewnić przedsiębiorstwom możliwość wczesnego przeprowadzenia restrukturyzacji, tak jak to już zostało zaproponowane przez Komisję".

Komisarz UE do spraw sprawiedliwości, konsumentów i równouprawnienia płci, Věra Jourová, powiedziała: "Nowe rozporządzenie ułatwi w UE transgraniczne procedury związane z upadłością i będzie zapobiegać "turystyce upadłościowej". Zgodnie z proponowanymi nowymi przepisami w sprawie restrukturyzacji przedsiębiorstw i drugiej szansy, nowe ramy prawne dotyczące niewypłacalności zlikwidują przeszkody dla inwestycji i pomogą uczciwym przedsiębiorcom".

Główne elementy nowych przepisów:

1. Szerszy zakres. Nowe przepisy mają zastosowanie do szerszego zakresu krajowych procedur restrukturyzacyjnych. Niektóre nowoczesne i skuteczne krajowe procedury restrukturyzacyjne nie były objęte poprzednimi przepisami i w rezultacie nie mogły być wykorzystywane w sprawach transgranicznych. Obecnie można będzie stosować te nowoczesne krajowe procedury restrukturyzacyjne, aby ratować przedsiębiorstwa lub odzyskiwać pieniądze od dłużników w innych krajach UE.
2. Zwiększenie pewności prawa i zabezpieczenia przed turystyką upadłościową. W przypadku, gdy dłużnik tuż przed zgłoszeniem upadłości przenosi swoją siedzibę, sąd powinien starannie uwzględnić wszystkie okoliczności sprawy, aby móc stwierdzić, czy przeniesienie jest faktyczne i czy nie jest w rzeczywistości wybiegiem mającym umożliwić skorzystanie z łagodniejszych przepisów dotyczących upadłości. Sąd będzie musiał sprawdzić, czy działanie dłużnika nie jest "turystyką upadłościową".
3. Większe szanse na ratowanie przedsiębiorstw. Dzięki nowym zasadom można będzie uniknąć "wtórnych postępowań upadłościowych" (postępowanie wszczęte przez sądy w innym państwie UE niż to, w którym znajduje się siedziba spółki). Ułatwi to restrukturyzację przedsiębiorstw w kontekście transgranicznym. Jednocześnie nowe przepisy przewidują także mechanizmy zabezpieczające interesy lokalnych wierzycieli.
4. Zbiorowe postępowania upadłościowe. Nowe przepisy wprowadzają ramy dla zbiorowych postępowań upadłościowych. Pozwoli to na zwiększenie efektywności postępowań upadłościowych dotyczących różnych członków grupy przedsiębiorstw. To z kolei zwiększy szanse na ratowanie grupy jako całości.
5. Połączenie rejestrów niewypłacalnych dłużników w sieć. Od lata 2019 r. krajowe elektroniczne rejestry upadłości w całej UE zostaną połączone we wspólną sieć. Ułatwi to uzyskiwanie informacji na temat postępowań upadłościowych w innych krajach UE. 

Jak doszło do zmian?

 Komisja Europejska przedstawiła w 2012 r. wniosek dotyczący aktualizacji rozporządzenia z 2000 r., aby usprawnić stosowanie niektórych z jego przepisów i poprawić skuteczność przeprowadzania transgranicznych postępowań upadłościowych. Wniosek ten został przyjęty przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej w dniu 20 maja 2015 r. i dziś wchodzi w życie. 

W 2014 r. Komisja wydała także zalecenie w sprawie restrukturyzacji przedsiębiorstw i drugiej szansy. Kiedy Komisja dokonała przeglądu wdrożenia zalecenia przez państwa członkowskie, stało się jasne, że w niektórych krajach zasady nadal odbiegają od nowych przepisów i pozostają nieefektywne. 

Dlatego też Komisja Europejska przedstawiła w listopadzie 2016 r. projekt dyrektywy w sprawie niewypłacalności przedsiębiorstw, którego zasadniczym przedmiotem jest ułatwienie wczesnej restrukturyzacji i umożliwienie drugiej szansy. 

Te dwa instrumenty prawne – nowe rozporządzenie w sprawie postępowania upadłościowego i proponowana dyrektywa – przyczynią się do stworzenia spójnych ram prawnych wspierających wzrost gospodarczy i przedsiębiorców. 

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie 2015/848 w sprawie postępowania upadłościowego

A.J.
Zespół e-prawnik.pl