Zatrudnianie cudzoziemców od 2018 r.

Zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców od 2018 r.

Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podpisała rozporządzenia wykonawcze, które były niezbędne w związku ze zmianami wprowadzonymi ustawą z dnia 20 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1543). Wkrótce rozporządzenia zostaną ogłoszone w Dzienniku Ustaw. 

Wspomniane rozporządzenia określają między innymi:

• wzory wniosków i dokumentów, 
• wysokości wpłat związanych z rozpatrzeniem wniosków,
• podklasy działalności, w których będą wydawane zezwolenia na pracę sezonową cudzoziemca,
• państwa, których obywatele będą objęci niektórymi ułatwieniami w zakresie zezwoleń na pracę sezonową. 

Nowelizacja ustawy

Od 1 stycznia 2018 r. wchodzą w życie nowe przepisy dotyczące dostępu cudzoziemców z państw spoza UE/EOG do polskiego rynku pracy. Zmiany dotyczą głównie pracy krótkoterminowej i sezonowej. 

Ustawa ma na celu wdrożenie do polskiego porządku prawnego postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/36/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w charakterze pracownika sezonowego. Ww. dyrektywa zobowiązuje państwa członkowskie do wprowadzenia warunków i procedury wydawania zezwoleń na pobyt i pracę sezonową dla cudzoziemców.

W związku z powyższym, ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wprowadza dodatkowe regulacje przewidujące rozbudowę obecnego systemu dopuszczania cudzoziemców do polskiego rynku pracy. Obejmuje to zmiany dotychczasowych przepisów dotyczących zezwoleń na pracę oraz wprowadzenie nowego typu zezwolenia, które dotyczyć będzie wykonywania przez cudzoziemców prac sezonowych. Wprowadzona zostanie również nowa formuła oświadczenia – oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, która jest wzorowana na dotychczas obowiązującej procedurze oświadczeniowej, jednakże z pewnymi modyfikacjami.

Zezwolenie na pracę sezonową będzie wydawał starosta właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi, na okres do dziewięciu miesięcy w roku kalendarzowym. Praca, na podstawie oświadczenia wpisywanego do ewidencji oświadczeń przez starostę, będzie mogła być wykonywana przez okres sześciu miesięcy w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy.

Zezwolenie na pracę sezonową wydawane będzie, jeżeli:

• wysokość wynagrodzenia, określona w umowie z cudzoziemcem, nie będzie niższa od wynagrodzenia pracowników wykonujących w tym samym wymiarze czasu pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku;
• podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi dołączył do wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową informację starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy w oparciu o rejestry bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywnym wyniku rekrutacji organizowanej dla pracodawcy.

Starosta rozpatrywać ma wnioski o wydanie zezwolenia na pracę sezonową z uwzględnieniem pierwszeństwa cudzoziemców, którzy co najmniej raz w okresie 5 lat poprzedzających złożenie wniosku, wykonywali pracę na rzecz danego podmiotu na podstawie zezwolenia na pracę sezonową.

Zezwolenie na pracę sezonową będzie wydawane dla określonego cudzoziemca i będzie wskazywać podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi, najniższe wynagrodzenie cudzoziemca, wymiar czasu pracy albo liczbę godzin pracy w tygodniu lub miesiącu, rodzaj umowy będącej podstawą wykonywania pracy oraz okres ważności zezwolenia. Jeżeli zezwolenie dotyczyć ma pracy cudzoziemca w charakterze pracownika tymczasowego, w zezwoleniu na pracę będzie określany także pracodawca użytkownik.

Podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi na podstawie zezwolenia na pracę sezonową będzie mógł, pod pewnymi warunkami, powierzyć mu pracę innego rodzaju niż praca wykonywana w ramach działalności określonych w przepisach rozporządzenia ministra właściwego do spraw pracy w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa i ministrem właściwym do spraw turystyki, na okresy nie dłuższe niż łącznie 30 dni w ciągu ważności zezwolenia.

Zezwolenie na pracę sezonową wydawane będzie na czas określony, nie dłuższy niż dziewięć miesięcy w roku kalendarzowym.

Jeżeli cudzoziemiec wjechał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy wydanej w celu wykonywania pracy sezonowej lub w ramach ruchu bezwizowego w związku z wnioskiem o wydanie zezwolenia na pracę sezonową wpisanym do ewidencji, starosta będzie mógł wydać przedłużenie zezwolenia na pracę sezonową w celu kontynuacji pracy sezonowej przez cudzoziemca na rzecz tego samego podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi lub wykonywania pracy sezonowej na rzecz innego podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi.

Przedłużenie zezwolenia na pracę sezonową wydawane ma być na okres, który łącznie z okresem pobytu cudzoziemca w celu wykonywania pracy sezonowej, liczonym od dnia pierwszego wjazdu na terytorium państw obszaru Schengen w danym roku kalendarzowym, nie będzie dłuższy niż dziewięć miesięcy w ciągu roku kalendarzowego. Jeżeli podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi na podstawie zezwolenia na pracę sezonową, złożył wniosek o przedłużenie zezwolenia na pracę sezonową dla tego cudzoziemca, a wniosek nie zawiera braków formalnych lub braki formalne zostały uzupełnione w terminie, pracę cudzoziemca na warunkach określonych w zezwoleniu na pracę sezonową uważa się za legalną od dnia złożenia wniosku do dnia, w którym decyzja w sprawie przedłużenia zezwolenia na pracę sezonową staje się ostateczna.

Jeżeli cudzoziemiec wjechał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy wydanej w celu wykonywania pracy sezonowej lub w ramach ruchu bezwizowego w związku z wnioskiem o wydanie zezwolenia na pracę sezonową wpisanym do ewidencji, a podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi na podstawie zezwolenia na pracę sezonową zapewnia mu zakwaterowanie, podmiot ten będzie obowiązany do zawarcia z cudzoziemcem odrębnej umowy, w formie pisemnej, określającej warunki najmu lub użyczenia kwatery mieszkalnej. Czynsz najmu kwatery mieszkalnej nie będzie mógł być potrącany z wynagrodzenia cudzoziemca. Postanowienia umowy przewidujące możliwość automatycznego potrącenia czynszu z wynagrodzenia cudzoziemca będą nieważne.

Starosta wyda decyzję o uchyleniu zezwolenia na pracę sezonową, jeżeli:

• uległy zmianie okoliczności lub dowody, odnoszące się do wydanej decyzji;
• ustała przyczyna udzielenia zezwolenia na pracę sezonową;
• podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi w toku postępowania:

 a)  złożył wniosek zawierający nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje lub dołączył do niego dokumenty zawierające takie dane lub
 b)  zeznał nieprawdę lub zataił prawdę albo w celu użycia jako autentyczny podrobił lub przerobił dokument, albo takiego dokumentu jako autentycznego używał;

• podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi nie dopełnił obowiązków wynikających z ustawy;
• podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi nie prowadzi działalności uzasadniającej powierzenie pracy cudzoziemcowi, w szczególności nie prowadzi działalności gospodarczej, statutowej lub rolniczej, jego działalność jest w okresie likwidacji lub w okresie zawieszenia;
• podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi jest osobą karaną za czyny określone w ustawie.

Starosta będzie mógł wydać decyzję o odmowie wpisania oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń, jeżeli z okoliczności wyniknie, że oświadczenie zostało złożone dla pozoru, będzie wykorzystane przez cudzoziemca w celu innym niż wykonywanie pracy dla danego podmiotu lub podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi nie dopełni obowiązków związanych z prowadzeniem działalności lub powierzaniem pracy innym osobom.

Podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi przy składaniu wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową lub jego przedłużenie oraz oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi w celu dokonania wpisu w ewidencji oświadczeń będzie zobowiązany do dokonania jednorazowej wpłaty w wysokości nie większej niż 10% minimalnego wynagrodzenia za pracę za każdego cudzoziemca.

Niezależnie od regulacji dotyczących udzielania zezwoleń na pracę sezonową, uchwalona ustawa doprecyzowuje przepisy ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy dotyczące pracy krótkoterminowej cudzoziemców w zakresie prac nieobjętych pracami sezonowymi oraz przepisy o zezwoleniach na pracę wydawanych na zasadach ogólnych. Ponadto wprowadza regulacje odnoszące się do zasad prowadzenia w systemie teleinformatycznym rejestrów spraw dotyczących zezwoleń na pracę, zezwoleń na pracę sezonową oraz oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Zmienia również przepisy kilku innych ustaw, dostosowując je do zmian dotyczących zatrudniania cudzoziemców, w szczególności wprowadza w ustawie z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach regulacje odnoszące się do udzielania zezwoleń na pobyt czasowy ze względu na pracę sezonową. 

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2018 r., z wyjątkiem przepisu art. 12 dotyczącego oświadczeń o zamiarze powierzenia cudzoziemcowi wykonywania pracy, która byłaby wykonywana po dniu 3 grudnia 2018 r., który już obowiązuje od pocz. września br., oraz przepisów dotyczących przekazywania przez organy Krajowej Administracji Skarbowej wojewodom i starostom informacji o podmiotach powierzających wykonywanie pracy cudzoziemcom, za pomocą systemów teleinformatycznych prowadzonych przez ministra właściwego do spraw pracy, które wchodzą w życie z dniem 1 lipca 2018 r.

Oświadczenia na starych zasadach 

Tylko do końca grudnia 2017 r. możliwe będzie zarejestrowanie - na starych zasadach (wg  § 1 pkt 20 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 kwietnia 2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę - Dz.U. poz. 588) - oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy obywatelowi jednego z 6 państw (Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdowy, Federacji Rosyjskiej, Ukrainy) przewidujących pracę cudzoziemca nie dłużej niż do końca 2018 r. (na okres do 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy). 

Do końca 2018 r. praca cudzoziemca będzie mogła być wykonywana na  podstawie oświadczeń zarejestrowanych przez PUP w 2017 r. 

Wnioski o wydanie wizy w związku z oświadczeniem zarejestrowanym w 2017 r. będą rozpatrywane na dotychczasowych zasadach, jeśli zostaną złożone przed 31 października 2018 r.

Po 1 stycznia 2018 r. – oświadczenia i zezwolenia na pracę sezonową 

Od 1 stycznia 2018 r. oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi będą rejestrowane tylko w przypadku prac nie-sezonowych wykonywanych przez obywateli tych samych 6 państw (do 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy). 

Jednocześnie będzie możliwość ubiegania się o wydanie zezwolenia na pracę sezonową (do 9 miesięcy w roku kalendarzowym) dla obywateli wszystkich państw trzecich. Nadal sprawy te będą prowadziły powiatowe urzędy pracy. 

Szczegóły reguluje wspomniana ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw.  

Obowiązek zawierania z cudzoziemcem umów na piśmie 

Podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi, także w przypadku powierzenia pracy cudzoziemcowi zwolnionemu z obowiązku posiadania zezwolenia  na pracę, jest obowiązany do zawarcia z cudzoziemcem umowy w formie pisemnej. Przed podpisaniem tej umowy, musi przedstawić cudzoziemcowi jej tłumaczenie na język zrozumiały dla cudzoziemca (art. 90d).

Zob. też: Co nowego w rejestracji oświadczeń dlacudzoziemców?

A.J.
Zespół e-prawnik.pl