Rozdział IX - Wykroczenia przeciwko instytucjom państwowym, samorządowym i społecznym

Kodeks wykroczen

Artykuły 65-69
Art. 65

§ 1

Kto umyślnie wprowadza w błąd organ państwowy lub instytucję upoważnioną z mocy ustawy do legitymowania:
  1. co do tożsamości własnej lub innej osoby,
  2. co do swego obywatelstwa, zawodu, miejsca zatrudnienia lub zamieszkania,
podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.

§ 2

Tej samej karze podlega, kto wbrew obowiązkowi nie udziela właściwemu organowi państwowemu lub instytucji, upoważnionej z mocy ustawy do legitymowania, wiadomości lub dokumentów co do okoliczności wymienionych w § 1.

Komentarz

Artykuł 65 chroni prawidłowe funkcjonowanie organów państwowych poprzez penalizację wprowadzania ich w błąd. Dotyczy to podstawowych danych identyfikacyjnych ? tożsamości, obywatelstwa oraz miejsca zatrudnienia czy zamieszkania. Wykroczenie to może zostać popełnione zarówno przez aktywne wprowadzenie w błąd (podanie nieprawdziwych informacji), jak i przez zaniechanie udzielenia wymaganych wiadomości lub dokumentów. Karalne jest wyłącznie zachowanie umyślne ? sprawca musi być świadomy, że podaje nieprawdziwe informacje lub bezprawnie odmawia ich udzielenia.

Art. 65a
Kto, nie stosując się do poleceń określonego zachowania się wydawanych na podstawie prawa przez funkcjonariusza Policji, Żandarmerii Wojskowej, Straży Granicznej lub innego organu ochrony bezpieczeństwa lub porządku publicznego, umyślnie uniemożliwia lub istotnie utrudnia wykonanie czynności służbowej,

podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

Komentarz

Artykuł 65a penalizuje zachowania utrudniające wykonywanie obowiązków służbowych przez funkcjonariuszy organów porządku publicznego. Dla wypełnienia znamion wykroczenia konieczne jest, aby polecenie zostało wydane przez uprawniony organ na podstawie prawa, a sprawca działał umyślnie. Nie wystarczy sama odmowa zastosowania się do polecenia ? konieczne jest uniemożliwienie lub istotne utrudnienie wykonania czynności służbowej. Przepis ten chroni sprawne funkcjonowanie służb państwowych odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i porządek publiczny.

Art. 66

§ 1

Kto:
  1. chcąc wywołać niepotrzebną czynność, fałszywą informacją lub w inny sposób wprowadza w błąd instytucję użyteczności publicznej albo organ ochrony bezpieczeństwa, porządku publicznego lub zdrowia,
  2. umyślnie, bez uzasadnionej przyczyny, blokuje telefoniczny numer alarmowy, utrudniając prawidłowe funkcjonowanie centrum powiadamiania ratunkowego
? podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny do 1500 zł.

§ 2

Jeżeli wykroczenie spowodowało niepotrzebną czynność, można orzec nawiązkę do wysokości 1000 złotych.

Komentarz

Artykuł 66 karze fałszywe zawiadomienia kierowane do instytucji użyteczności publicznej i organów ratunkowych. Przepis chroni przed niepotrzebnym angażowaniem służb publicznych poprzez składanie fałszywych alarmów. Sprawca musi działać celowo, chcąc wywołać niepotrzebną czynność. Szczególnie surowo traktowane jest blokowanie numerów alarmowych, co może uniemożliwić dostęp do pomocy osobom rzeczywiście potrzebującym. W przypadku gdy fałszywe zawiadomienie rzeczywiście spowodowało niepotrzebne działania służb, sąd może dodatkowo orzec nawiązkę.

Art. 66a
Osoba, wobec której wykonuje się karę, środek karny lub środek zabezpieczający, w systemie dozoru elektronicznego, albo osoba chroniona, która umyślnie dopuszcza do zniszczenia, uszkodzenia, uczynienia niezdatnym do użytku nadajnika, rejestratora stacjonarnego lub przenośnego stanowiących środki techniczne służące do wykonywania dozoru elektronicznego, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

Komentarz

Artykuł 66a chroni system dozoru elektronicznego przed sabotażem ze strony osób objętych tym dozorem lub osób chronionych. Penalizacji podlega umyślne dopuszczenie do zniszczenia, uszkodzenia lub uczynienia niezdatnym do użytku urządzeń technicznych służących do wykonywania dozoru elektronicznego. Przepis ten ma zapewnić skuteczność stosowania tej formy kontroli, która stanowi alternatywę dla pozbawienia wolności. Zniszczenie lub uszkodzenie urządzeń może skutkować koniecznością zastosowania bardziej restrykcyjnych środków.

Art. 66b

§ 1

Kto nie stosuje się do wydanego przez:
  1. Policję, na podstawie art. 15aa ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2025 r. poz. 636), albo Żandarmerię Wojskową, na podstawie art. 18a ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych (Dz. U. z 2025 r. poz. 12 i 179), nakazu natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia i zakazu zbliżania się do wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia,
  2. Policję, na podstawie art. 15aaa ust. 2 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, albo Żandarmerię Wojskową, na podstawie art. 18aa ust. 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych, zakazu wstępu na teren szkoły, placówki oświatowej, opiekuńczej lub artystycznej, obiektu sportowego lub miejsca pracy, i przebywania na tym terenie, gdy osoba doznająca przemocy domowej przebywa na ich terenie,
  3. sąd postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia przez:
    1. przedłużenie obowiązywania nakazu i zakazu lub zakazów, o których mowa w pkt 1 i 2,
    2. zobowiązanie osoby stosującej przemoc domową do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub wydanie zakazu zbliżania się do wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, lub zakazu wstępu na teren szkoły, placówki oświatowej, opiekuńczej lub artystycznej, lub obiektu sportowego, do których uczęszcza osoba doznająca przemocy domowej, miejsca pracy lub innego miejsca, w którym zwykle lub regularnie przebywa osoba doznająca przemocy domowej, i przebywania na tym terenie, o których mowa w art. 11a ust. 1 i art. 11aa ust. 4 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 1673),
  4. sąd postanowienia o zobowiązaniu osoby stosującej przemoc domową do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub o zakazie zbliżania się do wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, lub o zakazie wstępu na teren szkoły, placówki oświatowej, opiekuńczej lub artystycznej, lub obiektu sportowego, do których uczęszcza osoba doznająca przemocy domowej, miejsca pracy lub innego miejsca, w którym zwykle lub regularnie przebywa osoba doznająca przemocy domowej, i przebywania na tym terenie, o których mowa w art. 11a ust. 1 i art. 11aa ust. 4 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej
? podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

§ 2

Tej samej karze podlega, kto umyślnie nie stosuje się do wydanego przez:
  1. Policję, na podstawie art. 15aaa ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, albo Żandarmerię Wojskową, na podstawie art. 18aa ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych, zakazu zbliżania się do osoby doznającej przemocy domowej na wyrażoną w metrach odległość lub zakazu kontaktowania się z osobą doznającą przemocy domowej;
  2. sąd postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia przez:
    1. przedłużenie obowiązywania zakazów, o których mowa w pkt 1,
    2. wydanie zakazu zbliżania się do osoby doznającej przemocy domowej na wyrażoną w metrach odległość lub zakazu kontaktowania się z osobą doznającą przemocy domowej, o których mowa w art. 11aa ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej;
  3. sąd postanowienia o zakazie zbliżania się do osoby doznającej przemocy domowej na wyrażoną w metrach odległość lub o zakazie kontaktowania się z osobą doznającą przemocy domowej, o których mowa w art. 11aa ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej.

Komentarz

Artykuł 66b jest kluczowym przepisem w systemie przeciwdziałania przemocy domowej. Penalizuje niestosowanie się do nakazów i zakazów wydawanych przez Policję, Żandarmerię Wojskową lub sąd w celu ochrony osób doznających przemocy domowej. Przepis obejmuje szeroki katalog środków ochronnych ? od nakazu opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania, przez zakaz zbliżania się do określonych miejsc, po zakaz kontaktowania się z osobą pokrzywdzoną. Niestosowanie się do tych nakazów i zakazów może być karane aresztem, ograniczeniem wolności lub grzywną, co podkreśla wagę, jaką ustawodawca przywiązuje do ochrony ofiar przemocy domowej.

Art. 66c
Kto uporczywie nie stosuje się do obowiązków określonych w art. 4 ust. 6 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej, podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.

Komentarz

Artykuł 66c odnosi się do niestosowania się do obowiązków określonych w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy domowej, w szczególności do obowiązku uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych. Przepis penalizuje uporczywe, czyli systematyczne i długotrwałe, uchylanie się od wypełniania tych obowiązków. Celem oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych jest zmiana postaw i zachowań osób stosujących przemoc, co ma zapobiegać kolejnym przypadkom przemocy. Niestosowanie się do tego obowiązku podlega karze ograniczenia wolności lub grzywny.

Art. 67

§ 1

Kto umyślnie uszkadza lub usuwa ogłoszenie wystawione publicznie przez instytucję państwową, samorządową albo organizację społeczną lub też w inny sposób umyślnie uniemożliwia zaznajomienie się z takim ogłoszeniem,

podlega karze aresztu albo grzywny.

§ 2

Kto umyślnie uszkadza lub usuwa ogłoszenie, afisz lub plakat wystawiony publicznie przez instytucję artystyczną, rozrywkową lub sportową albo w inny sposób umyślnie uniemożliwia zaznajomienie się z takim ogłoszeniem, afiszem lub plakatem,

podlega karze grzywny do 1000 złotych albo karze nagany.

Komentarz

Artykuł 67 chroni publiczne ogłoszenia przed uszkodzeniem lub usunięciem. Przepis rozróżnia dwie kategorie ogłoszeń: te wystawione przez instytucje państwowe, samorządowe i organizacje społeczne (§ 1) oraz te wystawione przez instytucje artystyczne, rozrywkowe lub sportowe (§ 2). Pierwsza kategoria jest chroniona surowiej ? grozi za to kara aresztu lub grzywny, podczas gdy za uszkodzenie ogłoszeń drugiej kategorii grozi grzywna do 1000 złotych lub nagana. Wykroczenie to może zostać popełnione nie tylko przez fizyczne uszkodzenie lub usunięcie ogłoszenia, ale także przez uniemożliwienie zapoznania się z nim w inny sposób.

Art. 68

§ 1

Kto bez właściwego zamówienia wyrabia pieczęć, godło lub znak instytucji państwowej, samorządowej albo organizacji społecznej lub też taką pieczęć, godło lub znak wydaje osobie nieupoważnionej do odbioru,

podlega karze grzywny.

§ 2

Tej samej karze podlega, kto bezprawnie posiada, zamawia lub nabywa taką pieczęć.

§ 3

W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1 lub 2 pieczęć, godło lub znak podlegają przepadkowi.

Komentarz

Artykuł 68 chroni pieczęcie, godła i znaki instytucji państwowych, samorządowych i organizacji społecznych przed ich bezprawnym wyrabianiem, posiadaniem lub obrotem. Przepis penalizuje zarówno wyrabianie takich przedmiotów bez właściwego zamówienia oraz wydawanie ich osobom nieupoważnionym, jak i bezprawne posiadanie, zamawianie lub nabywanie. Obowiązkowym środkiem karnym jest przepadek bezprawnie posiadanych pieczęci, godeł lub znaków. Przepis ten ma zapobiegać nadużyciom i fałszerstwom związanym z używaniem oficjalnych symboli instytucji publicznych.

Art. 69
Kto umyślnie niszczy, uszkadza, usuwa lub w inny sposób czyni bezskutecznymi znaki umieszczone przez organ państwowy w celu stwierdzenia tożsamości przedmiotu, zamknięcia go lub poddania rozporządzeniu władzy,

podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany.

Komentarz

Artykuł 69 chroni znaki urzędowe umieszczane przez organy państwowe. Przepis dotyczy znaków służących trzem celom: stwierdzeniu tożsamości przedmiotu (np. plomby, tabliczki inwentaryzacyjne), zamknięciu przedmiotu (np. plomby na drzwiach w trakcie postępowania) lub poddaniu go rozporządzeniu władzy (np. znaki zajęcia w trakcie egzekucji). Penalizowane jest umyślne niszczenie, uszkadzanie, usuwanie lub czynienie bezskutecznymi takich znaków. Przepis ma zapewnić skuteczność działań organów państwowych poprzez ochronę przed ingerencją w umieszczone przez nie znaki identyfikacyjne lub zabezpieczające.

Potrzebujesz pomocy prawnej w sprawach z organami państwowymi?

Skorzystaj z profesjonalnej porady prawnej online. Nasi eksperci pomogą Ci w sprawach związanych z postępowaniami administracyjnymi, kontaktami z Policją, problemami związanymi z przemocą domową oraz innymi kwestiami dotyczącymi wykroczeń przeciwko instytucjom państwowym.

Zadaj pytanie prawnikowi