Czy zasiłek pogrzebowy wlicza się do spadku?

Odpowiedź prawnika: Czy zasiłek pogrzebowy wlicza się do spadku?

Należy wyjaśnić, że Kodeks cywilny, k.c., nie przejął uregulowania zawartego w dawnym prawie spadkowym (ustawa z 1946 roku), który wyraźnie wskazywał, że ustalając wysokość należnego zachowku, należy określić czystą wartość spadku, tzn. obliczyć wartość aktywów spadkowych i odjąć od tego pasywa. Artykuł 993 k.c. nie wskazuje na konieczność dokonania takiego zabiegu, ale nie może budzić wątpliwości, że zachowek należy obliczać biorąc pod uwagę czystą wartość spadku. Ustawa wyraźnie określa jedynie, że przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów i poleceń. Należy rozumieć to w taki sposób, że po ustaleniu wartości stanu czynnego spadku nie odejmuje się od niej zapisów i poleceń, mimo że stanowią one długi spadkowe (por. Helena Skowrońska – Bocian, Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga czwarta. Spadki. Warszawa 2009 rok).

Zgodnie z art. 922 par. 3 k.c. do długów spadkowych należą także koszty pogrzebu spadkodawcy w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w danym środowisku, koszty postępowania spadkowego, obowiązek zaspokojenia roszczeń o zachowek oraz obowiązek wykonania zapisów i poleceń, jak również inne obowiązki przewidziane w przepisach księgi niniejszej. Odesłanie do zwyczajów przyjętych w danym środowisku w zakresie kosztów pogrzebu, oznacza, że obliczenie wysokości tych kosztów musi zostać dokonane przy uwzględnieniu okoliczności konkretnej sprawy. Do kosztów pogrzebu należy zaliczyć także koszt nagrobka, jeżeli w środowisku spadkodawcy zwyczajem jest wystawianie nagrobka. Jeżeli zaś spadkodawca wyraził wolę, aby jego ciało zostało poddane kremacji, do kosztów pogrzebu należy zaliczyć związane z tym koszty. Nie ma w związku z tym wątpliwości, że koszty pogrzebu wliczane są do długów spadkowych. Jedynie wykazywanie, że koszty te były nadmierne (nieodpowiadające zwyczajom przyjętym w danym środowisku), może prowadzić do zmniejszenia długów a tym samym zwiększenia podstaw obliczenia zachowku (Helena Skowrońska – Bocian, op. cit.).

Zasiłek pogrzebowy natomiast jest jedynie formą refundacji pogrzebu, przysługującą osobie, która pokryła koszty pogrzebu (art. 78 ustawy emerytalnej). Zasiłek przysługuje na wniosek uprawnionej osoby zgłoszony w stosownym terminie. Wobec powyższego nie jest to część spadku, gdyż spadek to ogół praw i obowiązków należących do spadkodawcy w chwili jego śmierci i przechodzących na jego następców prawnych (zob. J. Kramis, w: Kodeks cywilny, t. II, Komentarz do art. 535-1088, red. E. Gniewek, Warszawa 2004, s. 758 i n.).

Tym samym, w naszej ocenie, nie może Pani zaliczyć zasiłku pogrzebowego jako aktywu spadku i jednocześnie pomniejszyć o jego wysokość długów wliczanych do tegoż spadku.