Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Kluczowa odpowiedź
Przepisy ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym nie określają konkretnego terminu ważności zaświadczenia o niekaralności. Dokument ten potwierdza stan faktyczny istniejący w momencie jego wydania. Ewentualne terminy ważności wynikają z innych przepisów prawnych, które stanowią podstawę żądania takiego zaświadczenia.
Podstawa prawna
Zaświadczenia o niekaralności wydawane są na podstawie ustawy z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (tekst jednolity Dz. U. z 2024 r. poz. 276). Zgodnie z przepisami tej ustawy, do zaświadczeń z KRK stosuje się odpowiednio przepisy o zaświadczeniach zawarte w Kodeksie postępowania administracyjnego.
Praktyczne zastosowanie terminu ważności
Chociaż ustawa o KRK nie określa terminu ważności, w praktyce różne instytucje i przepisy mogą wymagać zaświadczeń wystawionych w określonym czasie:
Zamówienia publiczne
Zgodnie z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów, zaświadczenia o niekaralności w postępowaniach przetargowych powinny być wystawione nie wcześniej niż 6 miesięcy przed terminem składania ofert.
Egzaminy na aplikacje prawnicze
W praktyce aplikacji radcowskiej czy sądowej często zastrzega się, że zaświadczenie o niekaralności traci moc po upływie 3 miesięcy od jego wydania.
Zatrudnienie w oświacie
Od 15 lutego 2024 r. obowiązuje tzw. "ustawa Kamilka" - pracownicy mający kontakt z dziećmi muszą przedstawić specjalne zaświadczenie o niekaralności za przestępstwa seksualne.
Aktualne zmiany prawne 2024-2025
Ustawa Kamilka - nowe obowiązki
Od 15 lutego 2024 r. obowiązuje ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich. Wprowadza ona obowiązek przedstawienia przez osoby pracujące z dziećmi specjalnego zaświadczenia o niekaralności w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego.
Kiedy może być wymagane nowe zaświadczenie?
1. Zmiana stanu faktycznego
Gdy pracodawca ma podstawy przypuszczać, że mogła zajść zmiana w stanie faktycznym będącym przedmiotem zaświadczenia.
2. Specyficzne wymagania instytucji
Gdy konkretna instytucja lub procedura wymaga zaświadczenia wystawionego w określonym terminie.
3. Postępowanie karne
Gdy pracodawca zostanie poinformowany przez prokuratora o wszczęciu postępowania karnego przeciwko pracownikowi.
Ważne informacje praktyczne
Zaświadczenie o niekaralności jest opisem stanu faktycznego istniejącego w chwili jego wydawania. Oznacza to, że:
- Dokument potwierdza brak wpisów karnych na dzień wystawienia
- Nie gwarantuje, że sytuacja nie ulegnie zmianie w przyszłości
- Pracodawcy otrzymują informacje o wszczęciu postępowań karnych przeciwko pracownikom
- Samo wszczęcie postępowania nie jest podstawą do żądania nowego zaświadczenia
Podsumowanie
Zaświadczenie o niekaralności z KRK nie ma ustawowego terminu ważności. Jego "data przydatności" zależy od przepisów szczególnych lub wewnętrznych regulacji instytucji, która go żąda. W praktyce najczęściej przyjmuje się okresy od 3 do 6 miesięcy.
Opłaty i procedura
Aktualne opłaty za wydanie zaświadczenia z KRK (2025):
- 30 zł - wniosek w formie papierowej
- 20 zł - wniosek w formie elektronicznej
Zaświadczenie można uzyskać:
- Osobiście w Biurze Informacyjnym KRK (ul. Czerniakowska 100, Warszawa)
- W punktach informacyjnych przy sądach powszechnych
- Pocztą po przesłaniu wypełnionego formularza
- Elektronicznie przez system e-KRK