Dział spadku sądowy a notarialny

Odpowiedź prawnika: Dział spadku sądowy a notarialny

Podział spadku w drodze umowy o dział spadku wymaga od spadkobierców zgody co do wszystkich postanowień umowy. Jeżeli strony zdecydowały się dokonać podziału i osiągnęły porozumienie, sporządzenie umowy o dział spadku przed notariuszem w formie aktu notarialnego jest zdecydowanie szybsze i wygodniejsze. Natomiast jeżeli zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego następuje na mocy orzeczenia sądu, sąd dokona podziału zgodnie z zamiarem stron, chyba że sąd uzna, iż zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego przez podział między współwłaścicieli byłoby sprzeczne z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej (np. gospodarstwa powstałe w wyniku podziału byłyby za mało dochodowe, żeby mogły być źródłem utrzymania rodziny). W razie uznania podziału za nieracjonalny, sąd przyzna to gospodarstwo temu współwłaścicielowi, na którego wyrażą zgodę wszyscy współwłaściciele. W razie braku zgody współwłaścicieli sąd stosuje zasadę, iż gospodarstwo powinno być przyznane temu ze współspadkobierców, który je prowadzi lub stale w nim mieszka, a pozostałym spadkobiercom przysługują spłaty. Jednak dokonanie działu spadku na drodze sądowej zmniejsza swobodę stron co do sposobu podziału, a postępowanie działowe trwa dłużej niż gdyby dział był dokonywany przed notariuszem. Koszt przeprowadzenia postępowania działowego zależy od wartości spadku po odliczeniu długów spadkowych oraz wartości majątku co do którego przeprowadza się postępowanie o zniesienie współwłasności. Od postępowania o dział spadku i zniesienie współwłasności pobiera się 1/5 wpisu przewidzianego dla spraw cywilnych lub 1/10 tego wpisu jeśli wniosek zawiera zgodny projekt działu spadku i zniesienia współwłasności. Wpis w sprawach cywilnych wynosi: do 10 000 zł - 8%, lecz nie mniej niż 30 zł; od 10 001 do 50.000 zł: od pierwszych 10.000 zł - 800 zł, a od nadwyżki ponad 10.000 zł - 7%; od 50.001 do 100.000 zł: od pierwszych 50.000 zł - 3.600 zł, a od nadwyżki ponad 50.000 zł - 6%; powyżej 100.000 zł: od pierwszego 100.000 zł - 6.600 zł, a od nadwyżki ponad 100.000 zł - 5%, nie więcej jednak niż 100.000 zł. Zatem jeśli wartość spadku wynosi 60 000 zł, a wartość gospodarstwa rolnego, co do którego wnioskuje się zniesienie współwłasności wynosi 50 000 zł, to wysokość wpisu od wniosku o dział spadku i zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego wyniesie 710 zł, jeśli wniosek zawiera zgodny projekt działu i zniesienia współwłasności (1/10 wpisu od kwoty powyżej 100.000 zł). Natomiast koszt sporządzenia aktu notarialnego obejmującego dział spadku i zniesienie współwłasności, wynosi, jeśli wartość majątku spadkowego i wartość gospodarstwa rolnego łącznie przekracza 60.000 zł, 1.100 zł + 0,5 % nadwyżki powyżej 60.000 zł.