Obowiązek meldunkowy w Polsce 2025: Aktualny stan przepisów, kary i procedury

Pytanie klienta:

""Czy istnieje jeszcze w Polsce obowiązek meldunkowy (zameldowania stałego w szczególności)? Czy związane są z ewentualnym niewypełnieniem tego obowiązku jakieś kary? Kto ewentualnie może je wymierzać? Do kogo należy wysłać wyjaśnienia?""

Odpowiedź prawnika:

Najważniejsze informacje

Obowiązek meldunkowy w Polsce nadal istnieje na podstawie Ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności. Jednak w chwili obecnej nie ma kar za jego niedopełnienie - art. 147 Kodeksu wykroczeń został uchylony w 2013 roku i mimo medialnych doniesień, nie został przywrócony.

Obecny stan prawny obowiązku meldunkowego

W Polsce obowiązuje Ustawa z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (Dz.U.2025.0.274 t.j.), która nakłada obowiązek meldunkowy na wszystkich przebywających na terytorium RP. Obowiązek ten dotyczy zarówno obywateli polskich, jak i cudzoziemców.

Na czym polega obowiązek meldunkowy?

Zgodnie z art. 24 ustawy o ewidencji ludności, obowiązek meldunkowy polega na:

  • Zameldowaniu się w miejscu pobytu stałego lub czasowego
  • Wymeldowaniu się z miejsca pobytu stałego lub czasowego
  • Zgłoszeniu wyjazdu poza granice RP oraz powrotu (przy wyjazdach dłuższych niż 6 miesięcy)

Pobyt stały

Zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania. Dla obywateli polskich przebywających na stałe na terytorium RP.

Pobyt czasowy

Przebywanie bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego pod innym adresem. Dotyczy okresów dłuższych niż 30 dni (wcześniej było to 3 miesiące).

Kwestia kar za niedopełnienie obowiązku meldunkowego

Uwaga - dezinformacja w mediach

W pierwszej połowie 2025 roku w mediach pojawiły się nieprawdziwe informacje o "powrocie kar za brak meldunku". Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji oficjalnie zaprzeczyło tym doniesieniom, potwierdzając, że nie są prowadzone prace nad przywróceniem kar za niedopełnienie obowiązku meldunkowego.

Stan prawny dotyczący kar

Art. 147 § 1 Kodeksu wykroczeń został uchylony w 2013 roku. Przepis ten przewidywał karę ograniczenia wolności, grzywny albo karę nagany za niedopełnienie obowiązku meldunkowego. Od momentu uchylenia tego artykułu, nie istnieją sankcje karne za brak zameldowania.

Obowiązek meldunkowy ma obecnie charakter wyłącznie ewidencyjno-administracyjny i służy celom statystycznym oraz organizacyjnym administracji publicznej.

Procedura zameldowania w 2025 roku

1
Termin na zameldowanie

Osoba przebywająca w określonej miejscowości pod tym samym adresem dłużej niż 30 dni jest obowiązana zameldować się najpóźniej przed upływem 31. dnia od przybycia.

2
Dokumenty potrzebne do zameldowania

Wymagane jest przedstawienie dokumentu potwierdzającego tytuł prawny do lokalu (np. umowa najmu) lub oświadczenie właściciela potwierdzające pobyt w lokalu.

3
Sposób zameldowania

Zameldowania można dokonać osobiście w urzędzie gminy, przez pełnomocnika lub elektronicznie przy użyciu profilu zaufanego, kwalifikowanego podpisu elektronicznego lub e-dowodu.

Zameldowanie elektroniczne

Od 2025 roku możliwe jest zameldowanie przez internet przy użyciu:

  • Profilu zaufanego
  • Kwalifikowanego certyfikatu podpisu elektronicznego
  • Certyfikatu podpisu osobistego (w e-dowodzie)

Korzyści z posiadania meldunku

Dlaczego warto się zameldować?

Mimo braku kar, posiadanie aktualnego meldunku może przynieść korzyści:

  • Dostęp do lokalnych ulg i przywilejów (np. w komunikacji miejskiej)
  • Ułatwienie załatwiania formalności urzędowych
  • Prawidłowe funkcjonowanie w systemach ewidencyjnych
  • Możliwość głosowania w wyborach lokalnych
  • Dostęp do niektórych usług publicznych

Kto nadzoruje przestrzeganie obowiązków meldunkowych?

Za wykonywanie zadań związanych z ewidencją ludności odpowiadają:

  • Organy gminy (wójt, burmistrz, prezydent miasta) - jako zadania zlecone z zakresu administracji rządowej
  • Wojewoda - jako organ wyższego stopnia
  • Policja - w zakresie nadzoru nad przestrzeganiem obowiązków (jednak bez uprawnień do karania)

Regulacje szczególne

Żołnierze w czynnej służbie wojskowej

Dla żołnierzy (z wyłączeniem żołnierzy terytorialnej służby wojskowej) obowiązek meldunkowy wykonywany jest u dowódcy jednostki wojskowej i nie wymaga zgłoszenia w organie gminy.

Dzieci i osoby nieposiadające pełnej zdolności prawnej

Za osoby nieposiadające zdolności do czynności prawnych lub posiadające ograniczoną zdolność, obowiązek meldunkowy wykonuje przedstawiciel ustawowy, opiekun prawny lub inna osoba sprawująca faktyczną opiekę.

Podsumowanie i praktyczne wskazówki

Kluczowe informacje na 2025 rok

  • Obowiązek meldunkowy nadal istnieje w polskim prawie
  • Nie ma obecnie kar za jego niedopełnienie
  • Meldunek ma charakter ewidencyjny, nie daje prawa do lokalu
  • Możliwe jest zameldowanie elektroniczne przez internet
  • Posiadanie meldunku może przynieść praktyczne korzyści

W przypadku wątpliwości dotyczących stanu meldunkowego, można sprawdzić swoje dane w rejestrze PESEL poprzez usługę dostępną na stronie gov.pl lub skontaktować się z właściwym urzędem gminy.

Pamiętaj: Mimo medialnych doniesień, obecnie nie istnieją kary za brak meldunku. Obowiązek ten ma charakter administracyjny i służy celom ewidencyjnym - nie potwierdza, a także nie nadaje uprawnień do zamieszkania w lokalu

Michał Włodarczyk - Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.