Nazwa firmy a nabycie przedsiębiorstwa

Odpowiedź prawnika: Nazwa firmy a nabycie przedsiębiorstwa

Jak stanowi art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (VAT), przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Zgodnie z art. 55 ze zn. 1 Kodeksu cywilnego, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5. koncesje, licencje i zezwolenia;

6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8. tajemnice przedsiębiorstwa;

9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zgodnie z przepisem art. 55 ze zn. 2 Kodeksu cywilnego, czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Jak wskazuje się w literaturze podatkowej, w praktyce obrotu gospodarczego zdarzają się jednakże sytuacje, w których pewne elementy przedsiębiorstwa podlegają wyłączeniu z transakcji sprzedaży. Powstaje pytanie, czy tego rodzaju transakcje należy uznać za zbycie przedsiębiorstwa, które nie jest objęte zakresem przedmiotowym VAT, czy też za dostawę odrębnych towarów. Wydaje się, że w tym przypadku należy wziąć pod uwagę, czy sprzedawany agregat składników majątkowych - spośród których wyłączono pewne elementy - mógł samodzielnie funkcjonować jako przedsiębiorstwo. I tak uznać należy, że wyłączenie od zbycia istotnych elementów przedsiębiorstwa, jak np. firmy, czyli nazwy, powoduje, że mamy do czynienia ze sprzedażą sumy składników majątkowych, a nie ze sprzedażą przedsiębiorstwa.

Zatem firma powinna być przedmiotem zbycia razem z całym przedsiębiorstwem. Oczywiście już po nabyciu przedsiębiorstwa nazwa może być zmieniona przez nowego nabywcę.

Z zakresu przedmiotowej definicji przedsiębiorstwa wyłączono zobowiązania i obciążenia związanych z jego prowadzeniem. Zgodnie z dominującym poglądem, pojęcie "mienie" zawsze dotyczy aktywów i nie obejmuje obowiązków. Przedsiębiorstwo jest więc zespołem aktywów, natomiast zobowiązania mogą obciążać ten majątek. Zatem nabycie przedsiębiorstwa nie musi oznaczać nabycia długów.