Odmowa wszczęcia postępowania karnego

Odpowiedź prawnika: Odmowa wszczęcia postępowania karnego

Reguły postępowania wynikają z przepisów ustawy kodeks postępowania karnego. Zgodnie zatem z artykułem 305 tego aktu, niezwłocznie po otrzymaniu zawiadomienia o przestępstwie organ powołany do prowadzenia postępowania przygotowawczego obowiązany jest wydać postanowienie o wszczęciu bądź o odmowie wszczęcia śledztwa. O wszczęciu, odmowie wszczęcia albo o umorzeniu śledztwa zawiadamia się osobę lub instytucję państwową, samorządową lub społeczną, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie, oraz ujawnionego pokrzywdzonego, a o umorzeniu także podejrzanego - z pouczeniem o przysługujących im uprawnieniach. Natomiast artykuł 306 stanowi, iż pokrzywdzonemu oraz instytucji wymienionej w art. 305 § 4 przysługuje zażalenie na postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa, a stronom - na postanowienie o jego umorzeniu. Uprawnionym do złożenia zażalenia przysługuje prawo przejrzenia akt. Zażalenie wnosi się do prokuratora nadrzędnego nad prokuratorem, który wydał lub zatwierdził postanowienie. Jeżeli prokurator nadrzędny nie przychyli się do zażalenia, kieruje je do sądu. Natomiast jeżeli osoba lub instytucja, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie, nie zostanie w ciągu 6 tygodni powiadomiona o wszczęciu albo odmowie wszczęcia śledztwa, może wnieść zażalenie do prokuratora nadrzędnego albo powołanego do nadzoru nad organem, któremu złożono zawiadomienie.

Wynika zatem z powyższego, iż co do zasady w pierwszej kolejności możliwe jest złożenie zażalenia do prokuratora nadrzędnego, gdy prokurator nadrzędny nie przychyla się do zażalenia - kieruje je do sądu. Jeżeli sąd uchyli postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania lub o jego umorzeniu, to może wskazać - wiążąco dla prokuratora - okoliczności, które należy wyjaśnić lub czynności, które należy przeprowadzić. Ewentualne ponowne postanowienie prokuratora o umorzeniu postępowania lub odmowie jego wszczęcia podlega zaskarżeniu tylko do prokuratora nadrzędnego, a w razie utrzymania postanowienia w mocy pokrzywdzony, który wykorzystał powyższe uprawnienia, może wnieść własny akt oskarżenia jako oskarżyciel posiłkowy.