Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Wezwanie do zajęcia stanowiska po sprzeciwie - podstawy prawne
Po wniesieniu sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym sąd może wezwać powoda do zajęcia stanowiska w sprawie. Taka praktyka jest uprawniona i wynika z dążenia sądu do przyspieszenia postępowania oraz koncentracji materiału procesowego.
Artykuł 207 k.p.c. (uchylony 2019.11.07!)
Dotyczył pism przygotowawczych w postępowaniu zwykłym.
Artykuł 230 k.p.c.
Określa domniemanie przyznania faktów gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach - sąd może uznać te fakty za przyznane.
Skutki prawne wezwania pod rygorem art. 207 § 3 k.p.c.
Ważne ograniczenie
Artykuł 207 § 3 k.p.c. w swojej pierwotnej formie dotyczył wyłącznie stron reprezentowanych przez zawodowych pełnomocników (adwokatów, radców prawnych). Dla osób działających bez profesjonalnego pełnomocnika stosowanie tego rygoru wymaga szczególnej ostrożności ze strony sądu.
Przepisy dotyczące postępowania dowodowego uległy zmianom wskutek nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego z 2019 r. Uchylone zostały przepisy art. 207 i 217 kpc, które określały zasady wnoszenia odpowiedzi na pozew, ale także ustanawiały zasady prekluzji dowodowej, czyli kiedy dowody winny być pominięte jako spóźnione, a kiedy mogą być uwzględnione. Na gruncie obecnych przepisów zgłaszanie dowodów na późniejszym etapie sprawy zostało ograniczone.
W przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, działającej bez zawodowego pełnomocnika, automatyczne stosowanie rygoru z art. 207 § 3 k.p.c. mgło budzić wątpliwości. Sąd powinien w takim przypadku:
Specyfika spraw gospodarczych
W sprawach gospodarczych obowiązują szczególne zasady koncentracji materiału procesowego. Zgodnie z art. 458(5) k.p.c.:
Prekluzja dowodowa w sprawach gospodarczych
Powód jest obowiązany powołać wszystkie twierdzenia i dowody w pozwie, a pozwany - w odpowiedzi na pozew. Spóźnione twierdzenia i dowody podlegają pominięciu, chyba że strona udowodni, iż nie zgłosiła ich bez swojej winy.
Po wniesieniu sprzeciwu od nakazu zapłaty sprawa toczy się dalej na zasadach postępowania zwykłego, ale z uwzględnieniem reguł postępowania gospodarczego. Sąd może wezwać do przedstawienia stanowiska w celu ustalenia linii obrony pozwanego i przygotowania się do rozprawy.
Artykuł 230 k.p.c. - domniemanie przyznania faktów
Wezwanie pod rygorem art. 230 k.p.c. oznacza, że w przypadku niewypowiedzenia się co do twierdzeń pozwanego zawartych w sprzeciwie, sąd może - mając na uwadze wyniki całej rozprawy - uznać te fakty za przyznane.
Istotne ograniczenie
Sąd nie może automatycznie przyjmować za prawdziwe twierdzeń, którym strona wyraźnie nie zaprzeczyła. Może je uwzględnić tylko na podstawie wszechstronnej oceny całego materiału dowodowego (wyrok SN z 17.02.1975 r., sygn. II CR 719/74).
Praktyczne skutki art. 230 k.p.c.
Zastosowanie tego przepisu może oznaczać, że:
- Sąd może uznać za przyznane fakty przedstawione przez pozwanego w sprzeciwie
- Brak odniesienia się do konkretnych twierdzeń może być niekorzystny dla powoda
- Konieczne jest aktywne zaprzeczenie faktom, z którymi powód się nie zgadza
Prawidłowość wezwania sądu
Wezwanie jest prawidłowe gdy
Sąd wyraźnie określił termin, zakres stanowiska i skutki prawne niewywiązania się z obowiązku. Udzielił odpowiednich pouczeń stronie nierepresentowanej przez profesjonalnego pełnomocnika.
Wezwanie może budzić wątpliwości gdy
Sąd nie udzielił pouczeń, nie określił wyraźnie rygoru lub zastosował przepisy dotyczące tylko stron z profesjonalnym pełnomocnictwem.
Rekomendacje praktyczne
Co zrobić po otrzymaniu wezwania
- Przeanalizować sprzeciw pozwanego i wskazać punkty spornej
- Odnosić się do konkretnych twierdzeń zawartych w sprzeciwie
- Podtrzymać stanowisko z pozwu i przedstawić ewentualne dodatkowe argumenty
- Zachować termin wyznaczony przez sąd (zwykle 7-14 dni)
- W razie wątpliwości złożyć wniosek o wyjaśnienie zakresu wezwania
Konsekwencje braku reakcji
Nieodpowiedź na wezwanie może skutkować uznaniem części twierdzeń pozwanego za przyznane lub utratą możliwości powoływania się na określone okoliczności w dalszym toku postępowania.
Podsumowanie
W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, iż, iz porada dotyczy częściowo nieaktualnego stanu prawnego - art. 207 k.p.c. został bowiem uchylony. Pytanie klienta dotyczy jednak postępowania, które toczyło się w momencie kiedy obowiązywał.
Wezwanie sądu do zajęcia stanowiska po wniesieniu sprzeciwu od nakazu zapłaty jest uprawnione i służy przyspieszeniu postępowania. Jednakże w przypadku stron działających bez profesjonalnego pełnomocnika sąd powinien szczególnie dbać o udzielenie odpowiednich pouczeń co do skutków prawnych.
Termin 7-dniowy może być uznany za wystarczający, ale w uzasadnionych przypadkach można wnioskować o jego przedłużenie. Kluczowe jest aktywne odniesienie się do twierdzeń pozwanego w wyznaczonym terminie, aby uniknąć niekorzystnych skutków procesowych.