Odpowiedzialność karna skarbowa w podatku PIT

Odpowiedź prawnika: Odpowiedzialność karna skarbowa w podatku PIT

Zgodnie z art. 54 § 1 Kodeksu karnego skarbowego, podatnik, który, uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. Aby więc można było mówić o odpowiedzialności karnej skarbowej, nieujawnienie podstawy opodatkowania musi prowadzić do uszczuplenia podatku. Zgodnie zaś z art. 53 § 28 k.k.s., narażenie na uszczuplenie należności publicznoprawnej czynem zabronionym jest to  spowodowanie konkretnego niebezpieczeństwa takiego uszczuplenia - co oznacza, że zaistnienie uszczerbku finansowego jest wysoce prawdopodobne, choć nie musi nastąpić. Zgodnie z art. 53 § 30 k.k.s. użyte w rozdziale 6 kodeksu określenie „deklaracja" ma znaczenie nadane mu w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.). Zgodnie zaś z art. 3 pkt 5 Ordynacji podatkowej, przez deklarację rozumie się również zeznanie. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w art. 54 § 1 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. Małą wartością jest wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego nie przekracza dwustukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Zgodnie z art. 53 § 4 k.k.s., minimalne wynagrodzenie jest to wynagrodzenie za pracę ustalone na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. nr 200, poz. 1679, z 2004 r. nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. nr 157, poz. 1314) - obecnie wynosi ono 849 zł. Zgodnie zaś z art. 54 § 3 k.k.s., jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (ustawowy próg oznacza kwotę pięciokrotności minimalnego wynagrodzenia w czasie popełnienia czynu zabronionego).

Komentatorzy omawianego wyżej przepisu uznają jednak, że skoro ustawodawca mówi o „nieujawnieniu podstawy opodatkowania” to znaczy, że ma na myśli nieujawnienie całej podstawy opodatkowania, a nie tylko jej części. W sytuacji opisanej w pytaniu mamy więc raczej do czynienia z czynem zabronionym opisanym w art. 56 k.

k.s. Zgodnie z przepisem art. 56 § 1 Kodeksu, podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. Zgodnie zaś z art. 56  § 2 k.k.s., jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. Jeżeli zaś kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (art. 56 §3). Określenia „mała wartość” oraz „ustawowy próg”, o których mowa w tych przepisach, mają takie same znaczenie, jak podane wyżej. Karze określonej w § 3 art. 56  podlega także ten podatnik, który mimo ujawnienia przedmiotu lub podstawy opodatkowania nie składa w terminie organowi podatkowemu lub płatnikowi deklaracji lub oświadczenia.