Podatek od spadków i darowizn a podział majątku wspólnego

Odpowiedź prawnika: Podatek od spadków i darowizn a podział majątku wspólnego

W zakresie podatku od spadków i darowizn należy rozważyć możliwość powstania obowiązku podatkowego z tytułu nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Zgodnie z art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, miedzy innymi tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Z kolei zgodnie z przepisami regulującymi sposób ustalenia podstawy opodatkowania przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy.

Przepis ten oznacza, że podstawę opodatkowania należy ustalić, jeżeli w wyniku podziału jeden ze współwłaścicieli otrzyma rzeczy lub prawa ponad swój udział we współwłasności.

Należy jednak zauważyć, że powyższe przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn mówią o zniesieniu współwłasności, a nie o podziale majątku wspólnego małżonków.

Zasady zniesienia współwłasności w częściach ułamkowych zostały uregulowane w art. 210- 221 Kodeksu cywilnego. W myśl tych przepisów każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Zniesienie współwłasności, o którym mowa w powołanych przepisach nie jest jednak tożsame z podziałem majątku wspólnego dokonywanym na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Podział majątku wspólnego małżonków jest instytucją niezależną od zniesienia współwłasności, typową dla prawa rodzinnego i opiekuńczego. Tym samym, nie można uznać, że podział majątku wspólnego jest zniesieniem współwłasności, o którym mowa w art. 1 ust. 1 oraz art. 7 ust. 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W konsekwencji nabycie rzeczy lub praw tytułem podziału majątku wspólnego nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, ponieważ czynność ta nie mieście się w zakresie opodatkowania wskazanym w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.