Deklaracja a odpowiedzialność karnoskarbowa

Odpowiedź prawnika: Deklaracja a odpowiedzialność karnoskarbowa

Przesłanką stwierdzenia, że konkretna osoba popełniła przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, jest wina (zgodnie z art. 1 § 3 Kodeksu karnego skarbowego, nie popełnia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można przypisać mu winy w czasie czynu).

Stąd jeśli deklaracja będzie błędnie sporządzona z winy księgowego, a w związku z tym została np. odprowadzona zaniżona kwota podatku, to księgowy, a nie podatnik (lub członkowie organów podatnika) będzie ponosił odpowiedzialność karno-skarbową.

Jak podkreśla się jednak w literaturze, niedopuszczalnym uproszczeniem jest szukanie sprawców czynów zabronionych wyłącznie wśród księgowych. To, że nie została terminowo złożona deklaracja podatkowa lub też zadeklarowana podstawa opodatkowania jest nieprawidłowa, nie zawsze może obciążać księgowego (tak: A. Dąbrowski, D. Malinowski, "Księgowy nie zawsze jest winien", "Rzeczpospolita" z 21 listopada 2005 r.).

W szczególności należy podkreślić, iż nawet jeśli dane zachowanie, np. nieprawidłowe zadeklarowanie podstawy opodatkowania, kwalifikuje się jako czyn zabroniony, to nie jest wystarczającą przesłanką dla pociągnięcia sprawcy (księgowego) do odpowiedzialności. Często natomiast winę ponoszą inne osoby, odpowiedzialne za dostarczenie księgowym konkretnych wiadomości czy dokumentów (np. osoby reprezentujące podatnika).

Dlatego w praktyce każdy przypadek obciążania księgowego odpowiedzialnością należy analizować indywidualnie, a księgowy któremu zarzuca się popełnienie czynu zabronionego powinien wyraźnie podnosić na wszystkich etapach postępowania wszelkie okoliczności, które wskazują np. brak zawinienia z jego strony.