Czy kupiona przeze mnie rzecz ma wadę?

Z wadą fizyczną mamy do czynienia wówczas, jeśli:

• rzecz ma cechy, które zmniejszają jej wartość lub użyteczność,

• rzecz nie ma właściwości, o istnieniu których sprzedawca zapewnił kupującego,

• rzecz została wydana kupującemu w stanie niezupełnym, w tym także bez niezbędnej instrukcji obsługi lub innej informacji potrzebnej do korzystania z rzeczy.

Z wadą prawną mamy natomiast do czynienia wówczas, jeśli:

• rzecz stanowi własność osoby trzeciej,

• jest obciążona prawem osoby trzeciej (np. kupiona rzecz jest obciążona prawem zastawu).

Kiedy przysługują mi uprawnienia z tytułu rękojmi?

Uprawnienia z tytułu rękojmi przysługują nabywcy (kupującemu) w przypadku zawarcia umowy kupna-sprzedaży rzeczy, bez względu na rodzaj tej rzeczy i niezależnie od tego, czy została na tę rzecz udzielona gwarancja. Uprawnienia z tytułu rękojmi przysługują, jeżeli są spełnione następujące przesłanki:

• Wada powstała przed przejściem na kupującego niebezpieczeństwa utraty lub uszkodzenia rzeczy (z reguły jest to chwila wydania rzeczy) lub wady wynikły z przyczyn tkwiącej już poprzednio w sprzedanej rzeczy.

• Kupujący zawiadomił sprzedawcę o wadzie w ciągu miesiąca (termin reklamacyjny) od jej wykrycia, a gdy zbadanie rzeczy jest w danych stosunkach przyjęte - w ciągu miesiąca po upływie czasu, w którym przy zachowaniu należytej staranności mógł ją wykryć.

• Jeżeli dochodzi do sprzedaży między osobami prowadzącymi działalność gospodarczą - kupujący powinien zbadać rzecz w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju i niezwłocznie zawiadomić sprzedawcę o dostrzeżonych wadach. Natomiast w wypadku wady prawnej nie jest konieczne zawiadomienie sprzedawcy.

• Kupujący dochodzi uprawnień przed upływem roku od wydania rzeczy (w przypadku budynków po upływie trzech lat). W przypadku wady prawnej powyższy termin należy liczyć od chwili dowiedzenia się o wadzie.

• Odpowiedzialność z tytułu rękojmi nie została odpowiednio wyłączona lub ograniczona w umowie. Jednak bezskuteczne jest ograniczanie lub wyłączenie tej odpowiedzialności jeśli:

  1. Sprzedawca podstępnie zataił wadę przed kupującym (celowo ją ukrył), lub

  2. Stroną umowy sprzedaży jest konsument (osoby, która nie dokonuje zakupu w ramach działalności gospodarczej).

W wypadku wady prawnej wyłączenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi nie zwolni sprzedawcy z obowiązku zwrotu ceny na wypadek gdyby kupujący był zmuszony wydać tą rzecz osobie trzeciej. Jeśli jednak kupujący wiedział, że prawa sprzedawcy były sporne albo, że nabył rzecz na własne niebezpieczeństwo to sprzedający nie będzie zobowiązany do zwrotu ceny.

Jakie uprawnienia przysługują mi z tytułu rękojmi?

Jeśli zakupiona rzecz ma wadę, a kupujący spełni wymienione wyżej warunki to może on żądać:

1. Odstąpienia od umowy, chyba że sprzedawca oświadczy gotowość natychmiastowej wymiany rzeczy wadliwej na rzecz wolną od wad albo niezwłocznie wadę usunie. Powszechnie przyjmuje się, że na dokonanie powyższego sprzedawca ma dwa tygodnie. Jednak jeżeli rzecz była już wymieniona przez sprzedawcę lub naprawiana, a wady są istotne to kupujący może żądać odstąpienia od umowy niezależnie od powyższego.

2. Obniżenia ceny w stosunku do obniżenia wartości rzeczy ze względu na posiadaną wadę.

3. Dostarczenia rzeczy wolnej od wad. Żądanie to przysługuje jednak w razie zakupu rzeczy oznaczonej co do gatunku, czyli takiej, która nie jest wyróżniona poprzez posiadanie jednostkowych, tylko sobie właściwych cech. Rzeczami oznaczonymi co do gatunku są np. buty, telewizor czy samochód.

4. Usunięcia wady. Żądanie to przysługuje w razie zakupu rzeczy oznaczonej co do tożsamości, np. garnituru szytego na miarę. Żądanie to skuteczne jest w przypadku gdy sprzedawca jest zarazem wytwórcą rzeczy albo przynajmniej na podstawie pisemnego upoważnienia wytwórcy prowadzi naprawy i serwis.

Korzystając z uprawnień z tytułu rękojmii możemy żądać zwrotu kosztów, które ponieśliśmy w związku ich dochodzeniem. Natomiast w razie reklamacji towarów o wadze powyżej 10kg lub o dużych rozmiarach kupujący nie ma obowiązku dostarczania ich do punktu handlowego sprzedawcy a odbiór odbywa się w miejscu i czasie wskazanym przez kupującego.

Na czym polega odpowiedzialność z tytułu gwarancji?

Odpowiedzialność z tytułu gwarancji polega na zobowiązaniu się wystawcy dokumentu gwarancji (gwaranta) do spełnienia odpowiednich świadczeń na wypadek, gdyby w oznaczonym terminie (okres gwarancyjny) ujawniły się wady fizyczne rzeczy sprzedanej.

O zakresie uprawnień przysługujących kupującemu przesądza przede wszystkim treść gwarancji, podczas gdy zakres uprawnień przysługujących z tytułu rękojmi jest regulowany ustawą. W razie wątpliwości co do treści dokumentu gwarancji przyjmuje się, że wystawca dokumentu (gwarant) jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, jeżeli wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w gwarancji. Jeżeli w gwarancji nie zastrzeżono innego terminu, termin wynosi jeden rok licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana.

Jeżeli w wykonaniu swoich obowiązków gwarant dostarczył uprawnionemu z gwarancji zamiast rzeczy wadliwej rzecz wolną od wad albo dokonał istotnych napraw rzeczy objętej gwarancją, termin gwarancji biegnie na nowo od chwili dostarczenia rzeczy wolnej od wad lub zwrócenia rzeczy naprawionej. W innych wypadkach termin gwarancji ulega przedłużeniu o czas, w ciągu którego wskutek wady rzeczy objętej gwarancją uprawniony z gwarancji nie mógł z niej korzystać.

Pamiętaj, że:

• Powyższe uprawnienia nie przysługują w przypadku sprzedaży konsumenckiej. Do tej sprzedaży mają zastosowanie przepisy szczególne,

• Kupujący może dochodzić uprawnień wynikających z rękojmii niezależnie od tego czy na zakupiony produkt została udzielona gwarancja,

• Jeżeli sprzedawca podstępnie zataił lub zapewnił kupującego, że rzecz nie ma wady, kupujący nie traci uprawnień z tytułu rękojmi, choćby nie zbadał rzeczy i nie zawiadomił sprzedawcy w terminie reklamacyjnym albo dochodził uprawnień po upływie roku od wydania rzeczy (w przypadku budynków po upływie trzech lat),

• Terminy reklamacyjne mogą być krótsze odnośnie artykułów spożywczych.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz. U. 1964 r., Nr 16, poz. 93, ze zmianami).