Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Opinia prawna dla Państwa sporządzona powstała w oparciu o przepisy:
Jak wynika z przedstawionych nam informacji sprawa dotyczy chęci wykorzystania podczas pisania przez Panią pracy magisterskiej, sporządzonej wcześniej pracy licencjackiej (a konkretnie poszerzenia pracy licencjackiej). Niniejsza opinia prawa będzie wskazywała czy mogą wystąpić określone prawne konsekwencje uznania, że miał miejsce autoplagiat pracy magisterskiej i czy może Pani podjąć jakiekolwiek kroki celem obrony swoich praw.
Przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie posługują się wprost pojęciem plagiat i autoplagiatu. Jak wskazuje Z. Ćwiąkalski: W języku prawniczym brak definicji plagiatu. Nie występuje ona w aktach normatywnych. W literaturze przyjmuje się, że chodzi w takim przypadku o bezprawne przywłaszczenie (przypisanie sobie) autorstwa lub współautorstwa całości bądź części cudzego, prawnie chronionego dobra intelektualnego, a w szczególności: utworu (dzieła prawa autorskiego), projektu wynalazczego (wynalazku, wzoru użytkowego, projektu racjonalizatorskiego) oraz topografii układu scalonego. (Barta J (red.), Markiewicz R. (red.), Czajkowska-Dąbrowska M., Ćwiąkalski Z., Felchner K., Traple E.¸ Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz., LEX, 2011). Plagiat zatem, prosto rzecz ujmując, to przywłaszczenie sobie autorstwa całego lub części cudzego utworu. Utworem zgodnie z art. 1 ust. 1 p.a. jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Prawo autorskie chroni zarówno prawa osobiste i majątkowe twórcy określonego utworu.
Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do:
W razie naruszenia autorskich praw osobistych twórcy przysługują roszczenia oparte o przepisy prawa cywilnego – art. 78 p.a.:
Art. 78. 1. Twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie. Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub - na żądanie twórcy - zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny.
Art. 79. 1. Uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa:
1) zaniechania naruszania;
Jak zatem widać powyżej autoplagiat ma znaczenie w sferze akademickiej, budowania własnego dorobku naukowego. Prawnie natomiast nie rodzi negatywnych konsekwencji dla osoby się go dopuszczającej, chyba, że osoba ta wcześniej przeniosła majątkowe prawa autorskie do utworu na inny podmiot.
Poza przepisami dotyczącymi ochrony prawa autorskiego, istnieje jedna ustawa, która wprost posługuje się pojęciem plagiatu, a mianowicie ustawa prawo o szkolnictwie wyższym. Osoba, która uzyskała tytuł naukowy w oparciu o przedłożoną pracę, która okazała się być plagiatem, może zostać go pozbawiona w oparciu o art. 193 p.s.w.:
1 http://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/809AA726A2EBA65BC12578DA00426605/$file/Infos_108.pdf
2 http://sjp.pwn.pl/slownik/2512057/przygotowa%C4%87