Ustalenie składników majątkowych

Odpowiedź prawnika: Ustalenie składników majątkowych

W sprawie o zachowek wytaczający powództwo domaga się spłaty przypadającego mu udziału w majątku pozostawionym po spadkodawcy. Wyliczona wstępnie kwota stanowi wartość przedmiotu sporu, od niej liczone są opłaty związane z wniesieniem powództwa. Kwota, której dochodzi powód, wynika co do zasady z jego własnych wyliczeń, przy czym żądanie swoje może Pani zmieniać w trakcie trwania procesu (np. zwiększyć wysokość kwoty w sytuacji, gdy okaże się, że wartość masy spadkowej była wyższa).

Wartość spadku dla potrzeb ustalenia zachowki powinna być ustalana zgodnie z cenami z chwili orzekania o zachowku. Stanowisko takie zostało wyrażone w uchwale siedmiu sędziów SN z dnia 26 lutego 1985r. (OSN 1985, poz. 147).

Jeżeli więc posiada Pani informację, że spadkodawca miał konto bankowe w danym banku oraz był właścicielem garażu, możliwe jest złożenie do sądu wniosku o zobowiązanie pozwanych do wskazania tych informacji (na piśmie lub w ramach przesłuchania stron).

Możliwe jest również wystąpienie przez Panią z wnioskiem o wystąpienie do banku o wydanie odpisu historii bankowej konta lub o wystąpienie do spółdzielni mieszkaniowych, na których terenie może znajdować się garaż bądź wystąpienie do gminy, w przypadku, gdy garaż został wykupiony od gminy.

Sąd nie jest jednak zobowiązany do pozytywnego rozpatrzenia powołanych wyżej wniosków. Zgodnie bowiem z art. 6 kodeksu cywilnego ciężar dowodu danego faktu spoczywa na tym, kto z tego faktu wywodzi określone skutki prawne. To w Pani gestii - jako dowodzącej, że takie składniki majątkowe wchodziły w skład masy spadkowej - leży udowodnienie tejże okoliczności. Niemniej jednak, w związku z trudnościami przy ustalaniu powyższego, może Pani zwrócić się do sądu o podjęcie czynności polegających na zobowiązaniu, czy to pozwanych czy to odpowiednich instytucji, do podania numeru rachunku bankowego i ustalenia adresu garażu.

Innym sposobem jest również wystąpienie o wyjawienie przedmiotów wchodzących w skład masy spadkowej i sporządzenie spisu inwentarza. Jeżeli pozwany z tytułu zachowku otrzymał określone składniki majątkowe na podstawie testamentu lub wcześniej - umów darowizny, można wnosić o zobowiązanie go przez sąd do ujawnienia treści tychże dokumentów, gdyż z nich wynikać mogą interesujące Panią informacje.

Przypominamy przy tym, że w postępowaniu o dział spadku sąd z urzędu ustala skład i wartość spadku.