Zabezpieczenie majątku spadkowego. Jak prawnie zabezpieczyć masę spadkową?

Odpowiedź prawnika: Zabezpieczenie majątku spadkowego. Jak prawnie zabezpieczyć masę spadkową?

Kodeks cywilny stanowi, iż w przypadku spadkobierca zechce rozporządzić swoim udziałem w przedmiocie należącym do spadku, może tego dokonać za zgodą pozostałych spadkobierców. Natomiast jeżeli nie nie uzyska zgody wszystkich (któregokolwiek z pozostałych spadkobierców) rozporządzenie jest bezskuteczne o tyle, o ile naruszałoby uprawnienia przysługujące temu spadkobiercy na podstawie przepisów o dziale spadku. Tak więc z powyższego wynika, iż dopóki trwa wspólność majątku spadkowego (a trwa ona do chwili dokonania działu spadku, z taką sytuacją mamy do czynienia w przedstawionej sytuacji) spadkobierca ograniczony jest w możliwości rozporządzania swoim udziałem w konkretnym przedmiocie należącym do spadku. Taka zgoda może zostać wyrażona w dowolnym momencie, tzn.: - może poprzedzać rozporządzenie, - może zostać wyrażona jednocześnie z takim rozporządzeniem - albo zostać wyrażona ex post, ze skutkiem wstecznym. Z powyższego wynika, iż dopuszczalne jest rozporządzenie udziałem w masie spadkowej, ale nie samymi przedmiotami należącymi do spadku. Należy przy tym pamiętać, iż rozporzązenie takim udziałem będzie bezskuteczna tylko wtedy, gdy rozporządzenie naruszałoby uprawnienia spadkobiercy przysługujące na podstawie przepisów o dziale spadku. W praktyce polegałoby to na tym, że sąd dokonujący działu może traktować określony przedmiot tak, jakby udział w nim nadal należał do współspadkobiercy (nie został zbyty). Skutkiem zbycia udziału w przedmiocie spadkowym jest to, iż to nabywca teraz może wziąc udział w postępowaniu działowym. Z powyższego wynika, iż tylko ewentualne rozporządzenie udziałęm w spadku byłby zgodne z prawem. W przypadku zbywania przedmiotów wchodzących w skład spadku ma zastosowanie procedura z kodeksu postępowania cywilnego - zabezpieczenie spadku. Spadek zabezpiecza się wtedy, gdy z jakiejkolwiek przyczyny grozi naruszenie rzeczy lub praw pozostałych po spadkodawcy, zwłaszcza przez usunięcie, uszkodzenie, zniszczenie albo nie usprawiedliwione rozporządzenie. Należy przy tym pamiętać, iż zabezpieczenie spadku może nastąpić w każdym czasie, można go dokonać niezależnie od tego, czy toczy się lub czy w przyszłości ma być wytoczone inne postępowanie dotyczące tego samego spadku. Zabezpieczenia dokonuje się na wniosek lub z urzędu. Zakładamy, iż w przedstawionej sytuacji chodzi raczej o zabezpieczenie na wniosek, który to może zgłosić każdy, kto uprawdopodobni, że jest spadkobiercą, uprawnionym do zachowku lub zapisobiercą, a ponadto wykonawca testamentu, współwłaściciel rzeczy, współuprawniony co do praw pozostałych po spadkodawcy, wierzyciel mający pisemny dowód należności przeciwko spadkodawcy oraz właściwy urząd skarbowy. Środkami zabezpieczenia są: - spisanie majątku ruchomego i oddanie go pod dozór, - złożenie do depozytu, - ustanowienie zarządu tymczasowego, - ustanowienie dozoru nad nieruchomością. Możliwe jest zastosowanie na raz kilku z nich.