Zapis windykacyjny a zapis zwykły

Odpowiedź prawnika: Zapis windykacyjny a zapis zwykły

Zapis windykacyjny to zapis, mocą którego w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego spadkodawca może postanowić, że oznaczona osoba nabywa przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku (zapis windykacyjny).
§ 2. Przedmiotem zapisu windykacyjnego może być:
  1)   rzecz oznaczona co do tożsamości,
  2)   zbywalne prawo majątkowe,
  3)   przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne,
4)   ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności.

Zapis windykacyjny wywołuje skutki rzeczowe, a nie zobowiązaniowe. Dany przedmiot z chwilą otwarcia spadku ex lege wchodzi do majątku zapisobiercy. A zatem do przejścia własności nie potrzebne dokonanie dodatkowych czynności prawnych.

Z kolei ustanowienie w testamencie zapisu zwykłego, nie przenosi własności wskazanej rzeczy na zapisobiercę ipso facto z chwilą otwarcia, spadku, czyli w chwili śmierci spadkodawcy. Na skutek ustanowienia zapisu pomiędzy obciążonym zapisem a zapisobiercą powstaje stosunek prawny o charakterze zobowiązaniowym, czyli prawo o charakterze względnym (A. Szpunar, Uwagi o pojęciu prawa dziedziczenia, op. cit., s. 13). W stosunku tym zapisobierca jest wierzycielem, obciążony - dłużnikiem, a przedmiotem - świadczenie majątkowe określone przez spadkodawcę w testamencie. Zapisobiercy przysługuje więc roszczenie o spełnienie świadczenia z tytułu zapisu. Jeżeli spadkodawca zapisał w testamencie rzecz dla oznaczonej osoby (zapisobiercy), to z chwilą otwarcia spadku (zgonu spadkodawcy) zapisobierca nie staje się właścicielem danej rzeczy; ma tylko wierzytelność (roszczenie) o przeniesienie prawa własności zapisanej rzeczy.