Zrzeczenie się roszczeń do mieszkania a spadek
Pytanie:
"On i ona są od lat w wolnym związku. Mieszkają w jej mieszkaniu. Planują się pobrać. Ona chce to mieszkanie zabezpieczyć (na wypadek swojej śmierci) dla swojej dorosłej, nie przysposobionej córki. On się na to zgadza i nie rości do tego mieszkania praw. Ona przez lata pomagała mu materialnie. On teraz ma środki, które testamentem notarialnym chce podzielić pomiędzy swoje dorosłe (nie przysposobione i nie mieszkające z nimi dzieci) oraz konkubinę (z którą planuje się pobrać). Jak wygląda prawna sytuacja mieszkania w wariantach: - oboje są nadal w wolnym związku i mieszkają u niej, ona umiera pierwsza. Jej córka jest jej jedynym ustawowym spadkobiercą. Czy córka może poprosić go o opuszczenie mieszkania (on ma środki by kupić własne)? - pobierają się i mieszkają u niej, ona umiera pierwsza. Co wtedy z mieszkaniem. On jako mąż zyskuje prawdopodobnie do niego w części prawo. Ale gdyby ona za życia ustanowiła testament w którym uczyniła by swoją córkę jedyną spadkobierczynią. Czy wtedy jemu przysługiwał by zachowek. Jaką część mieszkania czy jego wartości by stanowił? - czy przed małżeństwem on może w prawny sposób zrzec się praw do tego mieszkania, jakąś drogą prawną, notarialną? - czy jego dzieci (dorosłe i nie przysposobione) gdyby ona umarła pierwsza, potem on, mogłyby rościć wobec jej córki (jedynej jej spadkobierczyni) prawo do części wartości mieszkania?"
Odpowiedź prawnika: Zrzeczenie się roszczeń do mieszkania a spadek
1.Konkubent nie posiada żadnych roszczeń do spadku po konkubinie, jeżeli nie został powołany do dziedziczenia w testamencie, gdyż nie wchodzi w krąg spadkobierców ustawowych. Jedyne co mu przysługuje to, jako osoba bliska, uprawnienie do zamieszkiwania w mieszkaniu spadkodawcy oraz do korzystania z urządzeń domowych przez okres trzech miesięcy po jego śmierci.
2.Córka, jako właściciel w wyniku powołania w testamencie, posiadać będzie wszelkie środki do zachowania swojego prawa w tym żądania wydania jej własności.Zakładając, że żona nabyła mieszkanie przed zawarciem związku małżeńskiego, wchodzi ono w skład masy spadkowej i w całości podlega dziedziczeniu. Mąż w zbiegu z córką dziedziczy w częściach równych, czyli po połowie. Jeżeli żona powołałaby do mieszkania tylko córkę, małżonek nabędzie roszczenie o zachowek w wysokości połowy tego co przysługiwałoby mu z ustawy czyli ¼.
3.Małżonkowie mogą zawrzeć umowę o zrzeczeniu się dziedziczenia, przez którą mąż zostanie pozbawiony praw po żonie. W tym wypadku mąż zostanie wyłączony z dziedziczenia w całości, gdyż takiej umowy nie można ograniczyć do części majątku. Umowa obejmie zstępnych zrzekającego się jeżeli inaczej w umowie o zrzeczeniu się dziedziczenia nie postanowiono. Innym sposobem jest wydziedziczenie męża w testamencie, co pozbawi go praw do zachowku. Jednak wydziedziczenie musi spełnić surowe przesłanki ustawowe aby było skuteczne i nie obejmuje zstępnych wydziedziczonego.
4.Nieprzysposobione dzieci jednego małżonka nie dziedziczą po drugim. Jeżeli jednak mąż znalazłby się w kręgu spadkobierców ustawowych, to dziedziczą jego część na ogólnych zasadach. Nie dziedziczą również roszczenia o zachowek przysługujące ojcu, gdyż sami nie znajdują się w kręgu uprawnionych do zachowku jako nieprzysposobione dzieci.
Michał Włodarczyk
Radca Prawny
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?