Niniejsza opinia prawna zawiera analizę sytuacji oraz odpowiedzi na zadane pytania w oparciu o przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2009 r. Nr 153 poz. 1227, dalej u.e.r.), poglądy doktryny oraz aktualne orzecznictwo sądów polskich.

Z przedstawionego opisu wynika, że ZUS odmówił praw do renty w związku z brakiem wykazania wymaganego okresu składkowego lub okresowego. Zgodnie z art. 58 ust. 1 pkt 5 u.e.r. staż pracy wymagany do nabycia renty w przypadku osoby, której niezdolność do pracy została stwierdzona po 30 roku życia (tak jak w przypadku Pana ) wynosi 5 lat w okresie ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Z podanych danych wynika również, że  nie kwalifikuje się Pan do żadnego przypadku zwolnienia z obowiązku wykazania powyższego okresu 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych:

1) niezdolność do pracy nie powstała przed przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy (art. 58 ust. 3 u.e.r.);

Opcją działania jest wystąpienie do Prezesa ZUS z wnioskiem o rentę w drodze wyjątku. Zgodnie z art. 83 ust. 1 u.e.r.:

1. Ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą - ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek - podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania, Prezes Zakładu może przyznać w drodze wyjątku świadczenia w wysokości nieprzekraczającej odpowiednich świadczeń przewidzianych w ustawie.

Świadczenia w powyższym trybie są jednak przyznawane rzadko i faktycznie wyłącznie w specjalnych sytuacjach – trudno nam ustalić czy taka sytuacja występuje w Pana przypadku . Warto jednak podjąć próbę formułując wniosek do Prezesa ZUS.

Niestety ze względu na Pana wiek oraz czas powstania niezdolności do pracy nie zostały spełnione przesłanki do nabycia renty socjalnej w rozumieniu ustawy z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej (Dz. U. 2013 r., nr 982 j.t.).