Odpowiedź prawnika: Dziedziczenie gospodarstwa rolnego
4.11.2003
Oczywiście istnieje możliwość nabycia własności nieruchomości rolnej w drodze zasiedzenia w zbiegu z dziedziczeniem. Wniosek o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości w drodze zasiedzenia powinien mieć za przedmiot całą nieruchomość rolną wtedy, gdy spadkobierca nie dziedziczył gospodarstwa rolnego wg ustawy (tj. nie przypadł mu choćby udział w części spadku obejmującej gospodarstwo rolne). Mogło to mieć miejsce na skutek tego, że nie spełniał warunków przewidzianych ustawa dla dziedziczenia gospodarstwa rolnego. Warunki te w odniesieniu do spadkobierców ustawowych były następujące: 1. stała praca bezpośrednio przy produkcji rolnej; 2. przygotowanie zawodowe do prowadzenia produkcji rolnej; 3. spadkobierca był małoletni, bądź też pobierał naukę zawodową lub uczęszczał do szkół; albo 4. trwała niezdolność do pracy. Wystarczyło spełnienie jednego z tych warunków, by można było dziedziczyć gospodarstwo rolne. Zatem jeśli spadkobierca nie wykazywał się żadnym z powyższych warunków, nie mógł dziedziczyć gospodarstwa, a jeśli spełnia przesłanki zasiedzenie nieruchomości (są identyczne niezależnie od rodzaju nieruchomości) we wniosku o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości powinien żądać stwierdzenia w stosunku do całej nieruchomości. Z kolei w sytuacji, gdy spadkobiercy przypadał udział spadkowy w części obejmującej gospodarstwo rolne, przedmiotem wniosku powinno być stwierdzenie nabycia prawa własności w pozostałym zakresie (nie można bowiem zasiedzieć rzeczy, którą już się włada). A zatem jeżeli spadkobiercy przypadał udział spadkowy np. w wysokości 1/3, wniosek powinien opiewać na stwierdzenia nabycia własności w wysokości 2/3. Rzecz jasna stwierdzenia nabycia własności nieruchomości rolnej w drodze zasiedzenie nie rozwiąże kwestii pozostałych przedmiotów wchodzących w skład spadku. W odniesieniu do niech spadkobiercy powinni dokonać działu spadku, by uregulować sytuacje własnościową. Rodzeństwo nie będzie dziedziczyć gospodarstwa rolnego przede wszystkim wtedy, gdy nie spełni przepisanych prawem warunków, o których wyżej. Ponadto spadkobierca może zostać uznany za niegodnego dziedziczenia, co skutkuje tym, że zostaje on wyłączony od dziedziczenia, czyli traci przypadający mu udział spadkowy. Oto przesłanki uznania spadkobiercy za niegodnego: 1.dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy; 2.podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności; 3.umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego.
