Pozbawienie uprawnionego zachowku

Pytanie:

W jaki sposób można pozbawić kogoś zachowku?

Masz inne pytanie do prawnika?

Odpowiedź prawnika: Pozbawienie uprawnionego zachowku

Kodeks cywilny ( dalej k.c. ) przewiduje możliwość pozbawienia uprawnionego prawa do zachowku, poprzez wydziedziczenie. Jak stanowi art. 1008 k.c., spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych (np. dzieci), małżonka i rodziców zachowku, jeżeli uprawniony do zachowku:

1. wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia
społecznego;
2. dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego
przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
3. uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Jak wskazuje się w literaturze przedmiotu, uprawnienie do zachowku opiera się na istnieniu więzi rodzinnej między spadkodawcą a uprawnionym. Uzasadnione jest zatem pozbawienie prawa do zachowku osoby, która - postępując nieetycznie - naruszyła swoje obowiązki rodzinne względem spadkodawcy albo dotkliwie obraziła jego uczucia (por. Skowrońska-Bocian Elżbieta - op. cit.). Art. 1008 k.c. zawiera wyczerpujące wyliczenie przyczyn wydziedziczenia, które mogą doprowadzić do pozbawienia uprawnionego należnego mu zachowku. Oznacza to, iż tylko spełnienie tych przesłanek powodować może skuteczne wydziedziczenie uprawnionego.

Poniżej omówimy poszczególne przesłanki wydziedziczenia:

1. Wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego - przyczyną wydziedziczenia będzie uporczywe postępowanie wbrew woli spadkodawcy w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Sformułowanie ustawy
wskazuje, że nie chodzi tu tylko o prowadzenie przez uprawnionego do zachowku nagannego trybu życia (czerpanie środków utrzymania z nielegalnych źródeł, alkoholizm, narkomania, zaniedbywanie własnej rodziny i obarczanie spadkodawcy ciężarem jej utrzymania), ale także o
czynienie tego wbrew woli spadkodawcy. Sąd orzekający o skuteczności wydziedziczenia zatem będzie obowiązany ocenić, czy tryb życia wydziedziczonego jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, czy był to stan trwały, a także, czy taki tryb życia był, czy też nie był akceptowany przez spadkodawcę (por. Skowrońska-Bocian Elżbieta - op. cit.).
2. Dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci - posłużyć się w tym miejscu należy przepisami szczególnymi dotyczącymi tych konkretnych czynów.
3. Uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych - przesłanka ta powinna istnieć w chwili dokonania wydziedziczenia. Nie ma wątpliwości, iż obowiązki rodzinne to nie tylko obowiązki alimentacyjne, ale także np. opieka nad spadkodawcą, która jest niezbędna
ze względu na stan zdrowia lub wiek. Podkreślić jednak należy, iż powyższe przyczyny muszą mieć charakter uporczywy. Zdarzenia o
charakterze jednorazowym, czy stany krótkotrwałe, nie uzasadniają wydziedziczenia. Co więcej zachowanie uprawnionego do zachowku musi być świadome i spowodowane okolicznościami, zawinionymi przez niego. Nie będą stanowiły podstawy wydziedziczenia zachowania
spadkobiercy niezależne od jego woli, np. gdy nie mógł spełniać obowiązków rodzinnych wobec spadkodawcy z powodu długotrwałego wyjazdu czy złego stanu zdrowia. Tym bardziej, gdy czyny uprawnionego zostały dokonane w stanie wyłączającym swobodne albo świadome powzięcie
decyzji i wyrażenie woli (por. Skowrońska-Bocian Elżbieta - op. cit.).

Inną możliwością działania pozbawienia uprawnionego prawa do dochodzenia zachowku, jest skorzystanie z przepisów dotyczących zrzeczenie się dziedziczenia (art. 1048 k.c.). Zrzeczenie się dziedziczenia jest to umowa zawarta pomiędzy spadkobiercą z przyszłym spadkodawcą. Umowa
ta ma za przedmiot przyszły spadek, który przypadłby zrzekającemu się na podstawie ustawy. Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia powinna zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Niedopełnienie tego wymagania pociąga za sobą nieważność umowy. Oczywiście w tym przypadku niezbędna jest obopólne porozumienie stron. 

Potrzebujesz porady prawnej?

Wydziedziczenie - W jaki sposób dokonać wydziedziczenia?

Wydziedziczenie - W jaki sposób dokonać wydziedziczenia?

Na czym polega wydziedziczenie? Potoczna intuicja łączy termin wydziedziczenie z pozbawieniem uprawnionego możliwości spadkobrania poprzez albo powołanie innych spadkobierców, albo sporządzenie testamentu negatywnego (testament negatywny nie powołuje n dziedziczenie, wydziedziczenie, pozbawienie (...)

Umowa dożywocia a zachowek

Umowa dożywocia a zachowek

Chcąc przekazać bliskim swoją nieruchomość za życia, wiele osób decyduje się na dokonanie umowy darowizny. Jednakże nie jest to jedyna droga. Warto rozważyć także zawarcie z bliskimi umowy dożywocia. Umowa dożywocia, zachowek, spadek, darowizna, dożywocie

Zachowek - czym jest zachowek i komu się należy?

Zachowek - czym jest zachowek i komu się należy?

Podstawową zasadą prawa spadkowego jest swoboda testowania. Oznacza ona, iż spadkodawca może za życia w drodze testamentu dowolnie rozrządzić swoim majątkiem, jeśli zaś tego nie uczyni, krąg uprawnionych do spadku wyznaczą przepisy ustawy. Pojawia się jednak niebezpieczeństwo, że testator (...)

Kiedy przedawnia się roszczenie o zachowek? Przykłady praktyczne liczenia terminu.

Kiedy przedawnia się roszczenie o zachowek? Przykłady praktyczne liczenia terminu.

Podstawową zasadą prawa spadkowego jest swoboda testowania. W oparciu o nią spadkodawca może ustanowić spadkobiercą całego swojego majątku osobę także spoza kręgu najbliższych krewnych. Pojawia się więc niebezpieczeństwo, że spadkodawca sporządzi testament, na podstawie którego (...)

Jak liczyć termin przedawnia się roszczenie o zachowek?

Jak liczyć termin przedawnia się roszczenie o zachowek?

Roszczenia majątkowe co do zasady ulegają przedawnieniu. Powoduje to, że w razie ich dochodzenia, ten przeciwko komu przysługuje roszczenie może uchylić się od jego zaspokojenia - czyli nie musi spełniać takiego roszczenia. Do tych roszczeń należy również roszczenie o zacho przedawnienie, (...)

Zachowek - kto jest uprawniony i w jaki sposób to uprawnienie jest realizowane?

Zachowek - kto jest uprawniony i w jaki sposób to uprawnienie jest realizowane?

Według zasady swobody testowania spadkodawca może ustanowić spadkobiercą całego swojego majątku osobę spoza kręgu najbliższych krewnych. Zabezpieczenie interesów osób najbliższych spadkodawcy, by mogli oni po śmierci spadkodawcy uzyskać pewne korzyści ze spadku występuje pod (...)

Jak obliczyć wysokość zachowku?

Jak obliczyć wysokość zachowku?

Prawo spadkowe wyposaża określone osoby (zstępnych, małżonka i w zasadzie rodziców spadkodawcy) w instrument, umożliwiający uzyskanie należnej im części spadku w sytuacji, gdy testator rozrządził swoim mieniem z pominięciem tychże osób. Instrumentem tym jest roszczenie z tytułu (...)

Kto może złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?

Kto może złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?

Zgodnie z prawem nabycie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy. Jednakże by móc się legitymować tytułem spadkobiercy, musimy uzyskać określone dokumenty tj. akt poświadczenia wniosek, stwierdzenie nabycia spadku, spadek, spadkobierca, wierzyciel, zapisobiorca, zapis, zachowek

Kto może dochodzić zachowku?

Kto może dochodzić zachowku?

Roszczenie o zachowek jest formą ochrony prawnej interesów majątkowych osób najbliższych spadkobiercy. Dzięki niemu mogą oni dochodzić części swojej schedy spadkowej, pomimo pominięcia ich w testamencie lub darowiznach uczynionych za życia spadkobiercy. Co istotne, pominięci (...)

Umowa dożywocia a zachowek

Umowa dożywocia a zachowek

Chcąc przekazać bliskim swoją nieruchomość za życia, wiele osób decyduje się na dokonanie umowy darowizny. Jednakże nie jest to jedyna droga. Warto rozważyć także zawarcie z bliskimi umowy dożywocia. Umowa dożywocia, zachowek, spadek, darowizna, dożywocie

Zachowek - czym jest zachowek i komu się należy?

Zachowek - czym jest zachowek i komu się należy?

Podstawową zasadą prawa spadkowego jest swoboda testowania. Oznacza ona, iż spadkodawca może za życia w drodze testamentu dowolnie rozrządzić swoim majątkiem, jeśli zaś tego nie uczyni, krąg uprawnionych do spadku wyznaczą przepisy ustawy. Pojawia się jednak niebezpieczeństwo, że testator (...)

Kiedy przedawnia się roszczenie o zachowek? Przykłady praktyczne liczenia terminu.

Kiedy przedawnia się roszczenie o zachowek? Przykłady praktyczne liczenia terminu.

Podstawową zasadą prawa spadkowego jest swoboda testowania. W oparciu o nią spadkodawca może ustanowić spadkobiercą całego swojego majątku osobę także spoza kręgu najbliższych krewnych. Pojawia się więc niebezpieczeństwo, że spadkodawca sporządzi testament, na podstawie którego (...)

Jak liczyć termin przedawnia się roszczenie o zachowek?

Jak liczyć termin przedawnia się roszczenie o zachowek?

Roszczenia majątkowe co do zasady ulegają przedawnieniu. Powoduje to, że w razie ich dochodzenia, ten przeciwko komu przysługuje roszczenie może uchylić się od jego zaspokojenia - czyli nie musi spełniać takiego roszczenia. Do tych roszczeń należy również roszczenie o zacho przedawnienie, (...)

Zachowek - kto jest uprawniony i w jaki sposób to uprawnienie jest realizowane?

Zachowek - kto jest uprawniony i w jaki sposób to uprawnienie jest realizowane?

Według zasady swobody testowania spadkodawca może ustanowić spadkobiercą całego swojego majątku osobę spoza kręgu najbliższych krewnych. Zabezpieczenie interesów osób najbliższych spadkodawcy, by mogli oni po śmierci spadkodawcy uzyskać pewne korzyści ze spadku występuje pod (...)

Jak obliczyć wysokość zachowku?

Jak obliczyć wysokość zachowku?

Prawo spadkowe wyposaża określone osoby (zstępnych, małżonka i w zasadzie rodziców spadkodawcy) w instrument, umożliwiający uzyskanie należnej im części spadku w sytuacji, gdy testator rozrządził swoim mieniem z pominięciem tychże osób. Instrumentem tym jest roszczenie z tytułu (...)

Kto może złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?

Kto może złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?

Zgodnie z prawem nabycie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy. Jednakże by móc się legitymować tytułem spadkobiercy, musimy uzyskać określone dokumenty tj. akt poświadczenia wniosek, stwierdzenie nabycia spadku, spadek, spadkobierca, wierzyciel, zapisobiorca, zapis, zachowek

Wydziedziczenie - W jaki sposób dokonać wydziedziczenia?

Wydziedziczenie - W jaki sposób dokonać wydziedziczenia?

Na czym polega wydziedziczenie? Potoczna intuicja łączy termin wydziedziczenie z pozbawieniem uprawnionego możliwości spadkobrania poprzez albo powołanie innych spadkobierców, albo sporządzenie testamentu negatywnego (testament negatywny nie powołuje n dziedziczenie, wydziedziczenie, pozbawienie (...)

Kto może dochodzić zachowku?

Kto może dochodzić zachowku?

Roszczenie o zachowek jest formą ochrony prawnej interesów majątkowych osób najbliższych spadkobiercy. Dzięki niemu mogą oni dochodzić części swojej schedy spadkowej, pomimo pominięcia ich w testamencie lub darowiznach uczynionych za życia spadkobiercy. Co istotne, pominięci (...)

Dziedziczenie ustawowe, czyli kto i w jaki sposób dziedziczy po zmarłym?

Dziedziczenie ustawowe, czyli kto i w jaki sposób dziedziczy po zmarłym?

Kiedy następuje dziedziczenie ustawowe? Dziedziczenie ustawowe ma miejsce w sytuacji gdy, spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu oraz gdy osoby powołane do spadku nie chcą lub nie mogą b dziedziczenie, porządek dziedziczenia, grupy spadkowe, spadek, udział

Dziedziczenie ustawowe, czyli kto i w jaki sposób dziedziczy po zmarłym?

Dziedziczenie ustawowe, czyli kto i w jaki sposób dziedziczy po zmarłym?

Kiedy następuje dziedziczenie ustawowe? Dziedziczenie ustawowe ma miejsce w sytuacji gdy, spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu oraz gdy osoby powołane do spadku nie chcą lub nie mogą b dziedziczenie, porządek dziedziczenia, grupy spadkowe, spadek, udział

Dziedziczenie według nowych reguł w prawie krajowym i unijnym

Dziedziczenie według nowych reguł w prawie krajowym i unijnym

O tym, że spadek nie zawsze związany jest ze wzbogaceniem, ma świadomość coraz więcej osób. Niestety wielu przekonało się na własnej skórze, że zaniedbanie tych kwestii tzw. milczące przyjęcie spadku, powodowało scalenie się odziedziczonych aktywów i pasywów (...)

Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia

Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia

Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia jest uregulowana w art. 1048-1050 kodeksu cywilnego. Jest ona jedyną dopuszczalną przez polski system prawny umową o spadek po osobie żyjącej. Jak zawrzeć umowę o zrzeczenie się dziedziczenia? umowa zrzeczenia się dziedziczenia, zrzeczenie się (...)

Dziedziczenie spadku przez rodzeństwo spadkodawcy

Dziedziczenie spadku przez rodzeństwo spadkodawcy

Powołanie do spadku może wynikać z testamentu lub z mocy samego prawa. W przypadku dziedziczenia testamentowego wola spadkodawcy wynika z samego testamentu. Natomiast jeżeli nie zachodzi sytuacja dziedziczenie, rodzeństwo spadkodawcy

Prawo spadkowe - co reguluje prawo spadkowe?

Prawo spadkowe - co reguluje prawo spadkowe?

Co określamy mianem "prawo spadkowe"? Prawo spadkowe jest częścią prawa cywilnego. Jego normy są wyodrębnione w osobnej księdze k.c. na podstawie kryterium: normowania skutków prawnych śmierci człowieka (osoby fizycznej) jako podmiotu praw i obowiązków majątkowych w dziedzinie (...)

Dziedziczenie po osobach zamieszkujących za granicą

Dziedziczenie po osobach zamieszkujących za granicą

  Właściwość sądów polskich Śmierć obywatela polskiego, mającego miejsce zamieszkania za granicą, może nastąpić w Polsce albo za granicą. W takim przypadku należy rozważyć, czy w sprawach o stwierdzenie dziedziczenie, spadek, spadkodawca, osoba zamieszkująca za granicą, (...)

Kto dziedziczy spadek w przypadku braku testamentu?

Kto dziedziczy spadek w przypadku braku testamentu?

Jeśli spadkodawca nie pozostawił testamentu, to według jakich zasad ustala się porządek dziedziczenia? Jeśli spadkodawca nie sporządził testamentu albo jego testament okazał się nieważny, czy też porządek dziedziczenia, spadkobiercy, spadkodawca, spadek, dziedziczenie

Dziedziczenie gospodarstwa rolnego przed ogłoszeniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego (wyrok TK z dnia 31 stycznia 2001 r.)

Dziedziczenie gospodarstwa rolnego przed ogłoszeniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego (wyrok TK z dnia 31 stycznia 2001 r.)

Obecnie porządek dziedziczenia w odniesieniu do gospodarstwa rolnego niczym nie różni się od dziedziczenia na zasadach ogólnych, gospodarstwo poczytuje się bowiem za integralną część spadku. Dawniej jednak gospodarstwo rolne wyłączane było z ogólnej masy spadkowej, w wyniku (...)

Przyczyny nieważności testamentu

Przyczyny nieważności testamentu

Polskie prawo spadkowe w odniesieniu do dokonywania rozrządzeń majątkowych na wypadek śmierci stoi na gruncie zasady swobody testowania. Swoboda ta nie oznacza jednak dowolności dokonywania rozrządzeń dziedziczenie, spadek, testament, nieważność testamentu

Czy dalsi krewni spadkodawcy mają prawa do spadku?

Czy dalsi krewni spadkodawcy mają prawa do spadku?

Kolejność dziedziczenia ustawowego Według zasad określonych w regulacjach spadkobrania, w myśl reguł tzw. dziedziczenia ustawowego, w pierwszej spadek, dziedziczenie ustawowe, krewni, kręgi spadkobierców, spadkobierca

Czy można zbyć udział w spadku?

Czy można zbyć udział w spadku?

Czy można zbyć udział w spadku? Na tak postawione pytanie, należy odpowiedzieć twierdząco. Wynika to z art. 1051 kodeksu cywilnego, który stanowi, że spadkobierca, który spadek przyjął, może spadek ten zbyć w całości lu spadkobierca, spadek, zbycie, sprzedaż, darowizna, udział (...)

Zapytaj prawnika:

Dodaj załącznikDodaj załącznik

Oświadczenia i zgody RODO:


PORADY PRAWNIKA

Prawa męża do majątku

Prawa męża do majątku

Jeśli przeprowadzę rozdzielność majątkową osobiście i jednostronnie u notariusza, to czy muszę o tym informować męża i w jaki sposób powinien się o tym dowiedzieć i czy musi? (Czy polecony (...)

Pozbawienie uprawnionego prawa do zachowku

Pozbawienie uprawnionego prawa do zachowku

Czy jest możliwe pozbawienie uprawnionego prawa do zachowku? Kodeks cywilny przewiduje możliwość pozbawienia uprawnionego prawa do zachowku, poprzez wydziedziczenie. Jak stanowi art. 1008 k.c., (...)

Podważenie ważności testamentu

Podważenie ważności testamentu

Mój ojciec zmarł 26 kwietnia 2007. Dowiedziałam sie o tym wczoraj tj. 4 listopada 2007 w wyniku odwiedzin grobu drugiej żony mojego ojca. Spadkobiercą jestem ja, mój brat oraz jego córka z drugiego (...)

Testament na rzecz wnuków

Testament na rzecz wnuków

Czy babcia i dziadek, którzy są właścicielami dwóch działek mogą zapisać w testamencie wnukowi w wieku 10 lat lub wnuczce w wieku 16 lat, a wydziedziczyć dwóch synów i innych wnuków? Jaki w (...)

Wydziedziczenie a przesłanki z art. 1008 Kodeksu cywilnego

Wydziedziczenie a przesłanki z art. 1008 Kodeksu cywilnego

Czy wydziedziczenie syna w testamencie na podstawie innych przesłanek niż opisane w art. 1008 Kodeksu cywilnego będzie uznane za skuteczne?  Jak wskazuje się w literaturze przedmiotu, uprawnienie (...)

FORUM PRAWNE

Wydziedziczenie

Wydziedziczenie Czy przyczyna wydziedziczenia uprawnionego do zachowku musi czy nie musi wynikać z treści testamentu? (asteria) Witam ! Mam ten sam problem. Czy wystarczy w testamencie podać jeden z (...)

Darowizna mieszkania

Darowizna mieszkania Mama moja ponad 5 lat temu zapisała mi mieszkanie w formie darowizny u notariusza mieszkanie społdzielczo-własnosciowe.Nie mam rodzenstwa,poniewaz moj brat zmarł poł roku temu.Zostawił (...)

taksa notarialna za testament zawierający pozbawienie uprawnionego prawa do zachowku

taksa notarialna za testament zawierający pozbawienie uprawnionego prawa do zachowku Proszę mi powiedzieć ile wynosi taka przyjemność? extra płatne czy tyle samo co testament? 150złotych prosze (...)

Zachowek po dziadku

Zachowek po dziadku Witam, mam bardzo ważną sprawę, ale możę zacznę od początku. Mój dziadek miał 2 synów - wója i mojego tatę (który zmarł w 1994 r) dziadek ożenił się po raz 2 (zawarli (...)

Za co obowiązują stawki maksymalne w taksie notarialnej?!

Za co obowiązują stawki maksymalne w taksie notarialnej?! No już chyba bardziej dokładnie sie ine da, coprawda troche ogólnie, ale potrzeubje wszelkie wiadomosci i informacje co do taksy maxymalnej. porsze (...)

ZACHÓWEK PROSZE O POMOC.... ...

ZACHÓWEK PROSZE O POMOC.... ... Witam państwa! Mam problem. Zmarli mi rodzice. Przed smiercia moich rodzicow moj brat W OGOLE sie nimi nie interesowal. Oswiadczyc o braku zainteresowania ze strony rodziny (...)

Porady prawne