Odpowiedź prawnika: Pożyczka udzielona sp. z o.o. przez wspólników
Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC), podatkowi temu podlegają m.in. umowy spółki (akty założycielskie). Jak stanowi art. 1 ust. 3 ustawy, w przypadku umowy spółki za zmianę umowy uważa się – przy spółce kapitałowej – m.in. pożyczkę udzieloną spółce przez wspólnika (akcjonariusza).
Zatem pożyczka udzielona spółce z o.o. przez jej wspólnika będzie podlegała opodatkowaniu PCC, z tym że nie jako pożyczka, ale jako zmiana umowy spółki (mimo że do zmiany umowy spółki faktycznie nie dochodzi).
Zgodnie z dalszymi przepisami ustawy o PCC, obowiązek po podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej (zawarcia umowy pożyczki). Obowiązek podatkowy ciąży na spółce. Podstawę opodatkowania stanowi - przy pożyczce udzielonej spółce przez wspólnika lub akcjonariusza - kwota pożyczki. Stawka podatku wynosi od umowy spółki - 0,5 %. Spółka jest obowiązana, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika (np. notariusza, gdyby umowa pożyczki była zawarta w formie aktu notarialnego).
Odsetki od pożyczki wypłacone przez spółkę wspólnikom mogą być dla nich przychodem z kapitałów pieniężnych (art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dalej PIT). Zgodnie z art. 30 ust. 1 i ust. 7 ustawy o PIT, od uzyskanych dochodów (przychodów) z odsetek od pożyczek, z wyjątkiem gdy udzielanie pożyczek jest przedmiotem działalności gospodarczej, pobiera się 19 % zryczałtowany podatek dochodowy. Dochodów (przychodów) tych nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 (tj. według skali podatkowej). Na mocy art. 41 ust. 3 ustawy o PIT spółka wypłacająca wspólnikom odsetki jest płatnikiem podatku dochodowego od tych odsetek i jest obowiązana pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych m.in. art. 30a ust. 1.
Odsetki od pożyczek zaciągniętych przez spółkę od wspólników na cele prowadzonej przez spółkę działalności gospodarczej co do zasady mogą być kosztem uzyskania przychodu przez spółkę. Niemniej jednak, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek.
Zatem, jeśli przykładowo kapitał zakładowy spółki wynosi 50.000 zł, a pożyczka jest udzielana przez wspólnika/wspólników posiadających nie mniej niż 25% udziałów, to odsetki od pożyczki przekraczającej kwotę 150.000 zł nie będą dla spółki kosztem. Zasada ta ma zabezpieczać spółki przed niedostateczną kapitalizacją (zbyt małym kapitałem zakładowym i finansowaniem spółki przez wspólników poprzez pożyczki).
