Odpowiedź prawnika: Spadek po ojcu
Oczywiście, że małżonek miał prawo rozporządzać swoim majątkiem na wypadek śmierci. Z chwilą jego śmierci wspólność majątkowa małżonków ustaje i majątek małżonków staje się przedmiotem współwłasności ułamkowej. W skład masy spadkowej wejdzie udział, jaki zmarły miał w majątku wspólnym, czyli co do zasady 50% majątku wspólnego. Po wydaniu przez sąd postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, można dokonać łącznie podziału majątku wspólnego małżonków i podziału majątku spadkowego między spadkobierców.
Testament, by był ważny, nie musi być sporządzony u notariusza. Polskie prawo spadkowe przewiduje kilka form testamentów; takich, z których można skorzystać w każdej sytuacji i takich, które można zastosować tylko w sytuacji szczególnej.
Z opisu sytuacji wynika, że zmarły sporządził tzw. testament własnoręczny. Taki dokument jest ważny, jeśli cała treść testamentu jest spisana własnoręcznie przez spadkodawcę i, również własnoręcznie, przez niego podpisana. Oczywiście spadkodawca musiał być także w stanie pozwalającym na świadome i swobodne powzięcie woli. W przeciwnym razie testament można unieważnić - Czy testament może zostać unieważniony? Nieważność testamentu ze względu na błąd, groźbę lub inne okoliczności
Przez wydziedziczenie rozumie się pozbawienie prawa do zachowku. Z opisu sytuacji wynika jednak, że spadkodawca nie dokonał wydziedziczenia, gdyż w tym celu konieczny jest wyraźny zapis w testamencie.
W przedstawionym stanie faktycznym jednak może powstać wątpliwość, czy nastąpiło rzeczywiście powołanie spadkobiercy testamentowego do całości lub części spadku, czy jedynie obciążenie spadkobierców ustawowych zapisem 1/2 nieruchomości na rzecz córki.
Jak bowiem zauważa E. Skowrońska-Bocian (Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga czwarta. Spadki, Warszawa 2009 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie IX) ss. 328) spadkodawca może sformułować swoje rozrządzenia w taki sposób, że wymienia poszczególne przedmioty majątkowe przeznaczone dla danej osoby.
W zasadzie osobę taką należałoby traktować jako zapisobiercę. Taka też będzie jej sytuacja prawna, gdy z treści testamentu wynika w sposób niebudzący wątpliwości, że wolą testatora było ustanowienie zapisu, a nie powołanie do dziedziczenia (tak też post. SN z 16 czerwca 1998 r., I CKN 743/97, LexPolonica nr 353618 oraz orz. SN z 13 października 1995 r., II CKN 129/95, niepubl.). Jeżeli jednak spadkodawca w testamencie powołał do dziedziczenia całego spadku spadkobierców w określonych częściach, to zawartych w takim testamencie życzeń testatora co do sposobu podziału spadku nie można interpretować jako odesłania do dziedziczenia według zasad określonych w art. 961 (tak orz. SN z 18 lipca 2000 r., IV CKN 1232/2000, niepubl.). W razie powstania wątpliwości, czy chodzi o powołanie do spadku, czy też o ustanowienie zapisu, ustawa nakazuje traktować osobę wymienioną w testamencie jako spadkobiercę. Reguła ta ma zastosowanie, gdy przedmioty majątkowe wymienione w testamencie wyczerpują prawie cały spadek (tak wyraźnie orz. SN z 19 października 2000 r., II CKN 505/2000, LexPolonica nr 384094). W sytuacji gdy spadkodawca przeznaczy określonej osobie poszczególne przedmioty majątkowe, nie określając jej wyraźnie mianem spadkobiercy, konieczne jest ustalenie, czy w skład spadku wchodzą - poza wymienionymi przez spadkodawcę - inne przedmioty majątkowe mające znaczniejszą wartość. W razie gdy przedmiotów takich nie ma, osoba wymieniona w testamencie jest spadkobiercą powołanym do całego spadku.
