Temat afery taśmowej w mediach, skłonił mnie do opisania podsłuchów czy też nagrań z punktu widzenia ich legalności.
Czy możemy legalnie podsłuchiwać innych?
Niestety nie.
Podsłuchiwanie oraz nagrywanie rozmów bez wiedzy i zgody osób rejestrowanych jest zasadniczo nielegalne. Prawo przewiduje dwa rodzaje legalnych podsłuchów – procesowy i podejmowany w ramach czynności operacyjno-rozpoznawczych.
Podsłuch i nagrywanie w ramach postępowania karnego stosowane są z inicjatywy prokuratury w celu wykrycia i uzyskania dowodów dla toczącego się postępowania lub zapobieżenia popełnieniu nowego przestępstwa. Może być stosowany w przypadku najcięższych czynów – m. in. zabójstwa, handlu ludźmi, uprowadzenia, okupu, uprowadzenia statku czy samolotu, szpiegostwa i zorganizowanej grupy przestępczej.
Do podsłuchu w toku czynności operacyjno-rozpoznawczych upoważnione są wyłącznie określone organy – Policja, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, Straż Graniczna, Służba Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służba Wywiadu Wojskowego i Centralne Biuro Antykorupcyjne. Może on być podejmowany w celu rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw i wykroczeń.
Poza tymi przypadkami podsłuchiwanie i utrwalanie rozmów jest zasadniczo nielegalne.
Co z detektywami?
Możliwość podsłuchiwania i nagrywania rozmów przez licencjonowanych detektywów była zasadniczo możliwa do 2013 roku. Wtedy zapadło orzeczenie Sądu Najwyższego (I KZP 17/2013) wyjaśniające, iż detektywi nie mogą w swojej działalności uzyskiwać dowodów podejmując czynności przeznaczone (i tak wyjątkowo) dla innych organów.
Jaka grozi za podłuchowanie kara?
267 k.k.
§ 1.Kto bez uprawnienia uzyskuje dostęp do informacji dla niego nieprzeznaczonej, otwierając zamknięte pismo, podłączając się do sieci telekomunikacyjnej lub przełamując albo omijając elektroniczne, magnetyczne, informatyczne lub inne szczególne jej zabezpieczenie,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto bez uprawnienia uzyskuje dostęp do całości lub części systemu informatycznego.
§ 3.Tej samej karze podlega, kto w celu uzyskania informacji, do której nie jest uprawniony, zakłada lub posługuje się urządzeniem podsłuchowym, wizualnym albo innym urządzeniem lub oprogramowaniem.
Jak więc wynika z powyższego zakładanie i korzystanie z urządzenia podsłuchowego podlega karze grzywny, ograniczenia wolności czy też pozbawienia wolności do lat dwóch. Ściganie ma miejsce na wniosek pokrzywdzonego.
Nagrywany może także podjąć próbę ochrony z punktu widzenia jego dóbr osobistych (czci, dobreo imienia).
Czy mogę wykorzystać nagrania w postępowaniu sądowym?
Jeśli nagranie jest zrobione legalnie – za zgodą i widzą nagrywanego – nie ma przeszkód aby zostało ono wykorzystane w postępowaniu sądowym. Gdyby natomiast nagranie dokonane zostało nielegalnie, sąd powinien odmówić dopuszczenia dowodu.
W takich obydwu okolicznościach to sąd jednak decyduje o dopuszczeniu takiego dowodu do materiału postępowania.
(pg)