Dłużników z rejestru wykreśla się tylko wyjątkowo

Dłużnik, w stosunku do którego ogłoszono upadłość, zostaje wpisany do rejestru dłużników niewypłacalnych (dalej jako: rejestr). Co jednak, gdy na skutek zaspokojenia wszystkich wierzycieli wydane zostanie postanowienie o zakończeniu postępowania upadłościowego - czy w takiej sytuacji można dłużnika z tego rejestru wykreślić? Takie pytanie trafiło do Sądu Najwyższego, który w odpowiedzi podjął uchwałę:

Postanowienie o zakończeniu postępowania upadłościowego, wydane po zaspokojeniu przez dłużnika wszystkich wierzycieli, nie stanowi podstawy do wykreślenia go z rejestru dłużników niewypłacalnych.

Z treści przepisów art. 368 ust. 3 w zw. z art. 363 prawa upadłościowego i naprawczego wynika, że prawomocne postanowienie o zakończeniu postępowania upadłościowego stanowi tytuł do wykreślenia wpisów dotyczących upadłości w rejestrach. SN odwołał się jednak do przepisów art. 59 ust. 1 i 2 w zw. z art. 55 pkt 1 ustawy o krajowym rejestrze sądowym. Wynika z nich, że sąd wykreśla dłużnika z rejestru w razie:

• uchylenia lub zmiany postanowienia, na podstawie którego wpisu dokonano
• uchylenia orzeczenia o ogłoszeniu upadłości
• pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego, stanowiącego podstawę wpisu - tu warto wspomnieć, że spełnienie świadczenia po terminie nie jest podstawą do wykreślenia wpisu

Brak jest natomiast wyraźnej podstawy prawnej, by wykreślić dłużnika z rejestru na skutek zaspokojenia wszystkich wierzycieli i umorzenia upadłości. A wpisy z krajowego rejestru sądowego można wykreślać tylko wtedy, gdy taka podstawa istnieje (art. 12 ust. 1).

SN zwrócił uwagę, że wpis do rejestru dłużników niewypłacalnych ma charakter sankcji (kary) za niespełnienie świadczenia w terminie. Świadczy on o tym, że dłużnik był w opóźnieniu, bez względu na to, czy następnie wykonał zobowiązanie. Nie odnosi się do stanu majątkowego dłużnika ani jego wypłacalności. Okoliczności późniejsze niż z chwili wpisu nie powinny mieć, z wyjątkiem przewidzianym w art. 59 ust. 2, wpływu na wykreślenie dłużnika z przedmiotowego rejestru. Wpis ostrzega potencjalnych kontrahentów, że osoby, które zostały w ujawnione w rejestrze, nie dopełniły obowiązku terminowego wykonywania zobowiązań. Z woli ustawodawcy w bazie danych dłużników niewypłacalnych umieszczeni są zarówno ci, którzy nieuczciwe prowadzą swoje interesy, jak i ci, którym się nie powiodło z różnych, czasem niezawinionych przyczyn.

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 sierpnia 2009 roku, sygn. akt III CZP 46/09

Zespół
e-prawnik.pl