28.6.2019
A.J.
Zespół e-prawnik.pl
Dwa miesiące wakacji to dużo wolnego czasu. Wystarczająco dużo, by wykorzystać ten czas nie tylko na nadmorskie plażowanie czy górskie wędrówki, ale także by zadbać o własny portfel.
Niskie bezrobocie i liczne oferty pracy kuszą w okresie wakacji młodocianych pracowników. Warto przyjrzeć się szansom i zagrożeniom, na jakie trafić mogą uczniowie.
Bardzo często bowiem młodzi ludzie, wkraczający na rynek pracy, nie są w pełni świadomi przysługujących im praw. Poniżej prezentujemy kilka wskazówek, które warto znać przy podejmowaniu zatrudnienia.
Kto może pracować?
O ile studenci nawiązują stosunek pracy na zasadach ogólnych, a więc tych obowiązujących innych pełnoletnich pracowników, o tyle podejmowanie aktywności zawodowej przez pracowników młodocianych podlega pewnym ograniczeniom.
Pracownikiem może być osoba, która ukończyła 18 lat. Odnosi się to zatem np. do studenta. Jednakże zatrudnienie w ramach stosunku pracy może podjąć również pracownik młodociany, czyli osoba, która ukończyła 15 lat, a jednocześnie nie przekroczyła 18 lat. Co ważne, wolno zatrudniać tylko tych młodocianych, którzy przedstawią świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu.
Dzieci, które nie ukończyły 16 lat, mogą wykonywać pracę lub inne zajęcia zarobkowe na rzecz podmiotu prowadzącego działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową.
Co więcej, wymagane jest przy tym uzyskanie uprzedniej zgody przedstawiciela ustawowego lub opiekuna tego dziecka oraz zezwolenia właściwego inspektora pracy. Zezwolenie takie wydawane jest na podstawie złożonego przez pracodawcę wniosku, do którego należy załączyć:
- orzeczenie lekarza stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych,
- pisemną zgodę przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka na wykonywanie przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych,
- opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, dotyczącą braku przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych,
- opinię dyrektora szkoły, do której uczęszcza dziecko, dotyczącą możliwości wypełniania przez dziecko tego obowiązku w czasie wykonywania przez nie pracy lub innych zajęć zarobkowych.
Jaka forma zatrudnienia?
Pracownik młodociany może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę przy wykonywaniu lekkich prac. Należy podkreślić, że praca lekka nie może powodować zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego młodocianego, ani utrudniać młodocianemu wypełniania obowiązku szkolnego, jeżeli wykonywana jest poza okresem wakacyjnym.
Pracownik młodociany podlega wstępnym badaniom lekarskim przed przyjęciem do pracy oraz badaniom okresowym i kontrolnym w czasie zatrudnienia.
Jeżeli lekarz orzeknie, że dana praca zagraża zdrowiu młodocianego, pracodawca jest obowiązany zmienić rodzaj pracy lub – gdy nie ma takiej możliwości – niezwłocznie rozwiązać umowę o pracę i wypłacić odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.
Szczegółowy wykaz lekkich prac określa pracodawca po uzyskaniu zgody lekarza medycyny pracy. Wykaz ten musi być też zatwierdzony przez właściwego inspektora pracy. Zanim młodociany podejmie więc pracę, pracodawca ma obowiązek zapoznać go z wykazem prac lekkich.
Praca lekka może być świadczona najczęściej na podstawie:
- umowy o pracę na okres próbny,
- umowy o pracę na czas określony.
Przed podpisaniem umowy o pracę należy dokładnie się z nią zapoznać i sprawdzić, czy zawiera w szczególności następujące elementy
- strony umowy,
- rodzaj umowy,
- datę zawarcia,
- warunki pracy i płacy, a w szczególności: rodzaj pracy, miejsce jej wykonywania, wynagrodzenie za pracę ze wskazaniem jego składników, wymiar czasu pracy, termin rozpoczęcia i zakończenia pracy.
Umowę o pracę zawiera się na piśmie. W przypadku gdy nie została ona zawarta na piśmie, pracodawca przed dopuszczeniem młodocianego pracownika do pracy jest obowiązany potwierdzić na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.
Poza umową o pracę na czas określony lub próbny młodociany pracownik może podjąć pracę na podstawie umów cywilnoprawnych (zlecenie, dzieło). Umowa zlecenia i dzieło są umowami regulowanymi przepisami Kodeksu cywilnego. Stąd też regulacje prawa pracy nie mają tu zastosowania.
Jak długo można pracować na wakacjach?
W okresie wakacji i ferii szkolnych wymiar czasu pracy młodocianego nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu, a w odniesieniu do młodocianego poniżej 16 lat – 6 godzin na dobę i 30 godzin w tygodniu.
Określony powyżej wymiar czasu pracy obowiązuje także w przypadku pracy u więcej niż jednego pracodawcy. Oznacza to, że można wykonywać pracę np. u dwóch pracodawców, o ile łączny wymiar czasu pracy nie przekroczy 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo. Przy nawiązywaniu stosunku pracy pracodawca ma obowiązek uzyskać od pracownika młodocianego oświadczenie o zatrudnieniu albo o niepozostawaniu w zatrudnieniu u innego pracodawcy.
Pracownik młodociany nie może świadczyć pracy w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej. Warto wskazać, że w odniesieniu do młodocianego za porę nocną uznaje się godziny pomiędzy 22.00 a 6.00. Od tej zasady jest pewien wyjątek – w przypadku młodocianych, którzy nie osiągnęli wieku 16 lat lub nie ukończyli ośmioletniej szkoły podstawowej, za porę nocną uznaje się czas pomiędzy godziną 20.00 a 6.00. Od tej zasady jest pewien wyjątek, w szczególnych przypadkach, gdy dopuszcza się pracę osób, które nie ukończyły 15 lat lub nie ukończyły ośmioletniej szkoły podstawowej, za porę nocną uznaje się czas pomiędzy godziną 20.00 a 6.00.
Przerwa w pracy młodocianego, obejmująca porę nocną, powinna trwać nieprzerwanie co najmniej 14 godzin. Ponadto, pracownikowi młodocianemu należy zapewnić co najmniej 48-godzinny, nieprzerwany odpoczynek, który powinien obejmować niedzielę. Aby spełnić ten wymóg, młodocianemu należy zapewnić dzień wolny od pracy przypadający w sobotę albo poniedziałek.
Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny, pracodawca jest obowiązany wprowadzić przerwę w pracy trwającą nieprzerwanie 30 minut. Jest ona wliczana do czasu pracy.
Jakie dostanę wynagrodzenie?
Prawo pracy nie przewiduje żadnych szczególnych regulacji dotyczących wynagradzania pracowników młodocianych zatrudnionych na podstawie umowy na czas określony przy pracach lekkich. Obowiązują tu więc te same zasady wynagradzania, które mają zastosowanie wobec pracowników dorosłych.
Przy ustalaniu wynagrodzenia należy uwzględnić rodzaj wykonywanej pracy, kwalifikacje wymagane do jej wykonania, a także ilość i jakość świadczonej pracy. Trzeba mieć także na uwadze przepisy dotyczące minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jest to minimalna kwota wynagrodzenia, przysługującą za pracę na pełny etat. Obecnie jest to 2250 zł brutto. Nie jest zatem możliwa praca nieodpłatna na podstawie umowy o pracę.
W 2019 roku minimalna stawka godzinowa dla określonych umów cywilnoprawnych wynosi 14,70 zł. Gwarancją otrzymywania minimalnej stawki godzinowej objęte zostały osoby fizyczne niewykonujące działalności gospodarczej, a także tzw. „samozatrudnieni”.
Kiedy mogę wypowiedzieć umowę?
Umowa na czas określony jest zawierana na wskazany czas (np. na 1 tydzień, 2 miesiące). Określa termin, z upływem którego ulega rozwiązaniu. Pracodawca ani pracownik nie mają zatem obowiązku wypowiadania tej umowy.
W razie gdy strony umowy (pracownik lub pracodawca) będą chciały wcześniej zakończyć umowę na czas określony, mogą:
- rozwiązać ją na mocy porozumienia stron, czyli za zgodą pracownika i pracodawcy,
- wypowiedzieć ją na podstawie jednostronnego oświadczenia albo pracodawcy albo pracownika.
Umowa o prace rozwiązuje się z upływem okresu wypowiedzenia. Długość tego okresu jest uzależniona od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i – w przypadku zatrudnienia do 6 miesięcy – wynosi 2 tygodnie.
W określonych przypadkach wskazanych w przepisach zarówno pracownik, jak i pracodawca może rozwiązać umowę o pracę na czas określony bez wypowiedzenia. Pracodawca może w ten sposób zakończyć umowę o pracę z winy pracownika w razie m.in. ciężkiego naruszenia przez niego podstawowych obowiązków pracowniczych (np. kradzież mienia pracodawcy, nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy, spożywanie alkoholu w pracy). Z kolei pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika (np. nie wypłacił w terminie wynagrodzenia).
Gdzie szukać pomocy?
W razie gdy zostaną naruszone prawa pracownicze pracowników młodocianych (np. w zakresie niewypłacenia wynagrodzenia w całości lub w terminie, naruszania zakazu pracy w nadgodzinach lub w porze nocnej), jedynym organem uprawnionym do podejmowania interwencji i udzielenia pomocy jest Państwowa Inspekcja Pracy. Adresy oraz telefony do okręgowych inspektoratów pracy można znaleźć na stronie www.pip.gov.pl.
Potrzebujesz porady prawnej?
Dane dzieci bezpieczne w Internecie
Wraz z rozwojem nowych technologii liczba zagrożeń związanych z utratą danych stale rośnie. Najbardziej narażone na nie są dzieci. Dostęp do nieodpowiednich treści to niewątpliwie jedno z największych zagrożeń, jakie czyha na najmłodszych użytkowników. Niestety, większość (...)
Bezpieczne wakacje dzieci i młodzieży
Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży na wakacjach - pod okiem rodziców Wakacyjna beztroska sprzyja różnego rodzaju zagrożeniom, na które narażone są dzieci i młodzież. Pamiętajmy, że urlop nie zwalnia rodziców i opiekunów z odpowiedzialności za bezpieczeństwo (...)
Z kim dzieci kontaktują się online?
Wakacje po półmetku. Nasze dzieci są na obozach harcerskich, miejskich półkoloniach, spędzają beztroski czas u dziadków lub siedzą w domu i czekają na nasz powrót z pracy. Są zaopiekowane, bezpieczne, wiemy, co i gdzie robią. Czy aby na pewno? Przeciętny polski (...)
Usługi pielęgnacyjne - komu przysługują?
Dla kogo przeznaczone są świadczenia pielęgnacyjne oraz opiekuńcze? Świadczenia te są udzielane: pacjentom wymagającym całodobowych świadczeń pielęgnacyjnych, opiekuńczych i rehabilitacyjnych, którzy powinni kontynuować leczenie, pacjentom niewymagającym hospitalizacji (...)
Jak nie dać się cyberprzemocy?
Co trzeci nastolatek, który doświadczył przemocy w Internecie, nikomu o tym nie powiedział, nikogo nie poprosił o pomoc - to jeden z wniosków badania NASK "Nastolatki 3.0". Jak radzić sobie z tym problemem? ##baner## Mniej niż zero – cyberzło Jak wspomniano, agresja w Internecie (...)
Europejska legitymacja studencka, automatyczne wzajemne uznawanie dyplomów i okresów nauki za granicą, poprawa kompetencji językowych młodych ludzi – to niektóre elementy, które mają tworzyć nową strategię dla młodzieży oraz program na rzecz kultury. KE przyspiesza (...)
Pierwsze efekty działalności bezpłatnego, ogólnopolskiego Telefonu Zaufania dla Dzieci i Młodzieży prowadzonego przez Fundację Dzieci Niczyje. 6 listopada 2008 r. rozpoczął działanie pierwszy, ogólnopolski i bezpłatny Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży 116 111 - uruchomiony (...)
Informujemy, iż można starać się o stypendia dla dzieci i młodzieży z rodzin uchodźczych znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej. Stypendium ma na celu umożliwienie pokrycia wydatków związanych z dojazdami do szkoły, zakupem niezbędnych podręczników, pomocy edukacyjnych, (...)
Nowe radykalne ograniczenia w walce z koronawirusem!
Kolejne kroki w walce z koronawirusem Rząd wprowadza kolejne ograniczenia w związku z koronawirusem. Od 1 kwietnia do odwołania każda osoba do 18 roku życia z domu wyjdzie tylko pod opieką dorosłego opiekuna, a parki, bulwary, czy plaże będą zamknięte. Za złamanie zakazów grozi kara (...)
Wakacje za granicą Przed każdą taką zagraniczną podróżą, czy to samodzielną, czy w grupach zorganizowanych, niezależnie od tego, czy to wyjazd wakacyjny czy w celach biznesowych – warto poświęcić kilka chwil, aby zadbać o spokojny pobyt, z którego przywieziemy wyłącznie (...)
O czym muszą wiedzieć osoby objęte kwarantanną?
14 dni kwarantanny Kwarantanna to izolacja osób zdrowych, które miały kontakt/styczność z osobami chorymi lub podejrzewanymi o zakażenie koronawirusem. Zapobiegaj rozprzestrzenianiu się koronawirusa. Przestrzegaj kwarantanny. Od Twojego zachowania zależy bezpieczeństwo innych! ##baner## Jeśli (...)
Mobilna biblioteka nie tylko dla uczniów
Ruszyła mobilna biblioteka szkolna Uruchomiono internetową bibliotekę, w której uczniowie z całej Polski znajdą lektury do szkół podstawowych i liceów. Nie będą musieli wyrabiać sobie kart ani stać w kolejkach. Nie grozi im także, że ktoś ich ubiegnie i wypożyczy (...)
Dziecko ma prawo do prywatności...
Dzieci chcą wiedzieć, jak chronić dane osobowe w erze nowych technologii Dziecko ma prawo do prywatności i prawo ochrony dóbr osobistych, dlatego warto także zachęcać je do poszerzenia wiedzy o ochronie danych osobowych. A jak pokazują doświadczenia programu „Twoje (...)
Uwaga! Nasze dzieci w niebezpieczeństwie
"Uwaga! Nasze dzieci w niebezpieczeństwie" - to tytuł ciekawego wystąpienia dr Janusza Kochanowskiego, Rzecznika Praw Obywatelskich z 2 czerwca br. alarmującego o rozmaitych zagrożeniach dla dzieci w naszym kraju występujących w ostatnim czasie. Każdy rodzić i opiekun powinien sobie (...)
Szkodliwe treści w Internecie - trzeba reagować
Internet to potęga! Same media społecznościowe mają ponad 3,4 miliarda użytkowników. Każdego dnia pojawiają się tam setki milionów wpisów. W natłoku treści zgubi się niejeden dorosły. A co z dziećmi? Internet ma mnóstwo zalet. Pomaga w nauce, w nawiązywaniu (...)
Organizacja roku szkolnego 2019/2020 do wakacji oraz letni wypoczynek
W poniedziałek, 1 czerwca odbyła się konferencja prasowa, na której minister Dariusz Piontkowski przedstawił najważniejsze kwestie dotyczące organizacji roku szkolnego 2019/2020 oraz letniego wypoczynku. Szef MEN wskazał, że 1 czerwca rozpoczyna się kolejny etap stopniowego przywracania (...)
Internet bezpieczny dla dzieci
Przeciętny nastolatek spędza trzy godziny dziennie przed ekranem komputera. Czy zdaje sobie sprawę z zagrożeń, jakie może napotkać korzystając z Internetu? Parlament Europejski poparł inicjatywę ustanowienia specjalnego programu, którego celem jest zwiększenie bezpieczeństwa korzystania (...)
Legitymacja szkolna w telefonie
Wydanie mLegitymacji szkolnej dla uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych przewiduje podpisane 16 października br. przez Minister Annę Zalewską znowelizowane rozporządzenie MEN z 26 kwietnia 2018 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych. mLegitymacja (...)
NIK o zapobieganiu patologiom w szkołach
Dzieci i młodzież wciąż narażone są na zjawiska patologiczne w szkołach. Nasilają się tradycyjne formy przemocy słownej i fizycznej, a dodatkowo rozwijają się nowe, w cyberprzestrzeni. Szkoły od lat nie radzą sobie z problemem: nie diagnozują sytuacji, a nauczyciele nie zawsze potrafią (...)
Milionowa kara za sprzedaż dopalaczy
Od jutra za produkcję i handel dopalaczami można zapłacić karę od 20 tys. do miliona złotych. Zakazane będzie również reklamowanie środków odurzających. Zmiany wprowadzi nowela ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U. 2010 nr (...)
