4.12.2003
Zespół
e-prawnik.pl
W dniu 28 listopada 2003 r. wchodzi w życie ustawa o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (Dz. U. z 2002r. Nr 197 poz. 1661). Ustawa ta określa zasady odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary jako przestępstwa lub przestępstwa skarbowe oraz zasady postępowania w przedmiocie takiej odpowiedzialności.
Podmioty zbiorowe, o których jest mowa w ustawie to osoby prawne (przykładowo spółki akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, fundacje, spółdzielnie, stowarzyszenia) oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej (np. spółki osobowe, takie jak spółka jawna, komandytowa itd.), z wyłączeniem Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego i ich związków oraz organów państwowych i samorządu terytorialnego. Podmiotem zbiorowym o którym mowa w ustawie jest również spółka handlowa z udziałem Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub związku takich jednostek, spółka kapitałowa w organizacji, podmiot w stanie likwidacji oraz przedsiębiorca niebędący osobą fizyczną, a także zagraniczna jednostka organizacyjna.
Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych, o których mowa powyżej związana jest z czynami zabronionymi popełnionymi przez osoby fizyczne związane z danym podmiotem zbiorowym. Ściślej mówiąc odpowiedzialność ta odnosi się do czynów zabronionych, popełnionych przez osobę fizyczną:
- działającą w imieniu lub w interesie podmiotu zbiorowego w ramach uprawnienia lub obowiązku do jego reprezentowania, podejmowania w jego imieniu decyzji lub wykonywania kontroli wewnętrznej albo przy przekroczeniu tego uprawnienia lub niedopełnieniu tego obowiązku (np. członkowie zarządu osoby prawnej),
- dopuszczoną do działania w wyniku przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków przez osobę, o której mowa w pkt 1,
- działającą w imieniu lub w interesie podmiotu zbiorowego, za zgodą lub wiedzą osoby, o której mowa w pkt 1 (np. pełnomocnicy, prokurenci),
- będącą przedsiębiorcą.
Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych uzależniona jest jednak od łącznego spełnienia kilku warunków. Otóż odpowiedzialność ta zachodzi w sytuacji, gdy:
- zachowanie osoby fizycznej, wypełniające znamiona czynu zabronionego, przyniosło lub mogło przynieść podmiotowi zbiorowemu korzyść, chociażby niemajątkową,
- popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego przez osobę fizyczną zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem skazującym, nakazem karnym, prawomocnym orzeczeniem o zezwoleniu na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności lub prawomocnym orzeczeniem warunkowo umarzającym postępowanie albo prawomocnym orzeczeniem o umorzeniu postępowania z powodu okoliczności wyłączających ściganie sprawcy,
- zostanie stwierdzony co najmniej brak należytej staranności w wyborze osoby, o której mowa powyżej w kpt.
![Porady prawne]()
3 i 4, lub co najmniej brak należytego nadzoru nad tą osobą albo gdy organizacja działalności tego podmiotu nie zapewnia uniknięcia popełnienia czynu zabronionego, a mogło je zapewnić zachowanie należytej, wymaganej w danych okolicznościach ostrożności przez osobę, o której mowa w pkt. 1 lub 4 (osobę uprawnioną do reprezentowania i zarządzania lub przedsiębiorcę).
Podkreślić należy, iż odpowiedzialność podmiotu zbiorowego nie wyłącza odpowiedzialności cywilnej sprawcy za szkodę, jego odpowiedzialności administracyjnej lub innej indywidualnej odpowiedzialności prawnej sprawcy. Oznacza to, że oprócz podmiotu zbiorowego, za własny czyn odpowiadać będzie także jego sprawca.
Katalog przestępstw, za które podmiot zbiorowy ponosi odpowiedzialność szczegółowo został określony w art. 16 tejże ustawy. W szczególności należy tutaj wymienić przestępstwa:
- przeciwko obrotowi gospodarczemu (np. pranie brudnych pieniędzy)
- przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi (np. podrabianie i przerabianie środków płatniczych)
- łapownictwa i płatnej protekcji
- przeciwko ochronie informacji
- przeciwko wiarygodności dokumentów (np. podrabianie dokumentów)
- przeciwko mieniu (np. przestępstwo oszustwa)
- przeciwko wolności seksualnej i obyczajności (np. utrwalanie treści pornograficznych z udziałem małoletnich)
- przeciwko środowisku
- przeciwko porządkowi publicznemu
- przeciwko własności intelektualnej,
- skarbowe.
Sankcje związane z odpowiedzialnością podmiotu zbiorowego są szeroko rozbudowane. Podstawową karą jest kara pieniężna ustalana w wysokości do 10% przychodu określonego w trybie przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych, osiągniętego w roku podatkowym poprzedzającym wydanie orzeczenia. Nadto wysokość kary uzależniona jest od przestępstwa popełnionego przez osobę fizyczną. Ponadto sąd orzeka przepadek przedmiotów i korzyści majątkowych pochodzących z czynu zabronionego, równowartości przedmiotów lub korzyści majątkowej pochodzących chociażby pośrednio z czynu zabronionego.
![Porady prawne]()
Potrzebujesz porady prawnej?
Odpowiedzialność karna i karnoskarbowa członka zarządu spółki
Członek zarządu spółki handlowej, prócz odpowiedzialności względem spółki (odpowiedzialność cywilnoprawna) oraz zgromadzenia wspólników (procedura odwołania, udzielenie absolutorium), ponosi również odpowiedzialność publicznoprawną: karną i (...)
Odpowiedzialność cywilna dłużnika - stan prawny aktualny do dnia 30 września 2003 r.
Na początku tej porady należy przedstawić relację dług – odpowiedzialność i określić jakie są rodzaje odpowiedzialności, aby dalsze wywody były zrozumiałe. Odpowiedzialność osobista i rzeczowa. Odpowiedzialność wiąże się z obowiązkiem pokrycia długu, z przymusową r (...)
Odpowiedzialność zawodowa członków samorządu aptekarskiego
Farmaceuta wykonujący swój zawód (który nota bene jest zawodem zaufania publicznego) musi liczyć się z tym, że ponosi dużą odpowiedzialność w ramach wykonywania swoich czynności. Stąd właśnie konieczne stało się uregulowanie kwestii odpowiedzialności zawodowej farmaceuty (...)
Odpowiedzialność odszkodowawcza organów podatkowych - stan prawny do 1.1.2007
W każdym państwie prawa, w tym również w Polsce, organy publiczne są odpowiedzialne za wydawane przez siebie decyzje. Jeżeli strona poniesie szkodę związaną z wadliwością decyzji, należy się jej od państwa odszkodowanie. Odpowiedzialność odszkodowawcza jest nierozerwalnie związana (...)
Odpowiedzialność małżonka i osób trzecich za zobowiązania podatkowe podatnika
W pewnych sytuacjach odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe podatnika mogą ponosić solidarnie także inne osoby - tzw. osoby trzecie. Zasady odpowiedzialności Solidarna odpowiedzialność oznacza, że organy podatkowe mogą dochodzić należno odpowiedzialność podatkowa, małżonek, (...)
Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe małżonków w czasie trwania małżeństwa i po rozwodzie
Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe wspómałżonka Zasadą jest, iż podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki. W przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność ta obejmuje odpowiedzialność, (...)
Odszkodowanie od władzy publicznej, czyli o odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych
Z dniem 1 września 2004 r. wchodzi w życie istotna nowelizacja kodeksu cywilnego. W sposób o wiele bardziej szczegółowy została uregulowana odpowiedzialność za szkodę, jaka została wyrządzona przy wykonywaniu władzy publicznej. Możliwość dochodzenia odszkodowania z tego tytułu gwarantuje (...)
Posiadanie zwierząt wiąże się z odpowiedzialnością nie tylko za ich stan, ale również za ewentualne szkody, jakie mogą one wyrządzić osobom trzecim. Kiedy należy się liczyć z prawnymi konsekwencjami szkód spowodowanych przez zwierzęta i na jakich zasadach odpowiedzialność (...)
Odpowiedzialność odszkodowawcza komornika
Czy w przypadku wyrządzenia szkody przez komornika możemy domagać się za nią odszkodowania? Jeżeli tak to od kogo i na jakich zasadach? Odpowiedzialność organu egzekucyjnego jakim jest komornik została przewidziana w art. 23 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. W ustępie pierwszym przewiduje (...)
Odpowiedzialność majątkowa pracodawcy
Co jest podstawą odpowiedzialności majątkowej pracodawcy?Jest to odpowiedzialność wynikająca ze stosunku pracy. Pracodawca obowiązany jest - pośród innych obowiązków - d naruszenie praw pracownika, odpowiedzialność
Odpowiedzialność karna i karnoskarbowa członka zarządu spółki
Członek zarządu spółki handlowej, prócz odpowiedzialności względem spółki (odpowiedzialność cywilnoprawna) oraz zgromadzenia wspólników (procedura odwołania, udzielenie absolutorium), ponosi również odpowiedzialność publicznoprawną: karną i (...)
Odpowiedzialność cywilna dłużnika - stan prawny aktualny do dnia 30 września 2003 r.
Na początku tej porady należy przedstawić relację dług – odpowiedzialność i określić jakie są rodzaje odpowiedzialności, aby dalsze wywody były zrozumiałe. Odpowiedzialność osobista i rzeczowa. Odpowiedzialność wiąże się z obowiązkiem pokrycia długu, z przymusową r (...)
Odpowiedzialność zawodowa członków samorządu aptekarskiego
Farmaceuta wykonujący swój zawód (który nota bene jest zawodem zaufania publicznego) musi liczyć się z tym, że ponosi dużą odpowiedzialność w ramach wykonywania swoich czynności. Stąd właśnie konieczne stało się uregulowanie kwestii odpowiedzialności zawodowej farmaceuty (...)
Odpowiedzialność odszkodowawcza organów podatkowych - stan prawny do 1.1.2007
W każdym państwie prawa, w tym również w Polsce, organy publiczne są odpowiedzialne za wydawane przez siebie decyzje. Jeżeli strona poniesie szkodę związaną z wadliwością decyzji, należy się jej od państwa odszkodowanie. Odpowiedzialność odszkodowawcza jest nierozerwalnie związana (...)
Odpowiedzialność małżonka i osób trzecich za zobowiązania podatkowe podatnika
W pewnych sytuacjach odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe podatnika mogą ponosić solidarnie także inne osoby - tzw. osoby trzecie. Zasady odpowiedzialności Solidarna odpowiedzialność oznacza, że organy podatkowe mogą dochodzić należno odpowiedzialność podatkowa, małżonek, (...)
Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe małżonków w czasie trwania małżeństwa i po rozwodzie
Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe wspómałżonka Zasadą jest, iż podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki. W przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność ta obejmuje odpowiedzialność, (...)
Odszkodowanie od władzy publicznej, czyli o odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych
Z dniem 1 września 2004 r. wchodzi w życie istotna nowelizacja kodeksu cywilnego. W sposób o wiele bardziej szczegółowy została uregulowana odpowiedzialność za szkodę, jaka została wyrządzona przy wykonywaniu władzy publicznej. Możliwość dochodzenia odszkodowania z tego tytułu gwarantuje (...)
Posiadanie zwierząt wiąże się z odpowiedzialnością nie tylko za ich stan, ale również za ewentualne szkody, jakie mogą one wyrządzić osobom trzecim. Kiedy należy się liczyć z prawnymi konsekwencjami szkód spowodowanych przez zwierzęta i na jakich zasadach odpowiedzialność (...)
Odpowiedzialność odszkodowawcza komornika
Czy w przypadku wyrządzenia szkody przez komornika możemy domagać się za nią odszkodowania? Jeżeli tak to od kogo i na jakich zasadach? Odpowiedzialność organu egzekucyjnego jakim jest komornik została przewidziana w art. 23 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. W ustępie pierwszym przewiduje (...)
Odpowiedzialność majątkowa pracodawcy
Co jest podstawą odpowiedzialności majątkowej pracodawcy?Jest to odpowiedzialność wynikająca ze stosunku pracy. Pracodawca obowiązany jest - pośród innych obowiązków - d naruszenie praw pracownika, odpowiedzialność
Odpowiedzialność partnerów spółki partnerskiej
Partner spółki partnerskiej ponosi odpowiedzialność nieograniczoną, osobistą tylko za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem spółka, handlowe, odpowiedzialność, partner, spółka partnerska, osobowa, wolny zawód, solidarnie, subsydiarnie, spółka jawna, (...)
