Prawo zamówień publicznych
W dniu 2 marca 2004 zacznie obowiązywać ustawa “Prawo zamówień publicznych”. Ustawa ta zastąpi dotychczasową ustawę z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych, która na skutek wielokrotnych nowelizacji w wielu fragmentach stała się niespójna, niejasna i nieklarowna. Konieczność zastąpienia ustawy o zamówieniach publicznych nową, jest również następstwem akcesji Polski do struktur Unii Europejskiej z czym wiąże się obowiązek dostosowania przepisów prawa polskiego do wymogów prawa wspólnotowego. Choć ustawa o zamówieniach publicznych była nowelizowana pod kątem dostosowania do przepisów prawa wspólnotowego, to jednak nie implementowano do niej wszystkich postanowień wynikających z dyrektyw.
Celem wprowadzenia nowej ustawy było również całościowe uregulowanie problematyki udzielania zamówień publicznych w jednym akcie prawnym. W związku z tym do ustawy przeniesiono materię dotychczas regulowaną w drodze rozporządzeń. W ustawie znalazły się zatem regulacje dotyczące udzielania zamówień publicznych na zasadach szczególnych, zabezpieczenia należytego wykonania umowy, konkursu na twórcze prace projektowe, sposobu ustalania wartości zamówienia. Do ustawy przeniesiono również zasadnicze postanowienia dotyczące regulaminu postępowania przy rozpatrywaniu przez Zespół Arbitrów odwołań. W prawie zamówień publicznych zrezygnowano z obowiązku stosowania preferencji krajowych. Zrezygnowano również z szeregu barier administracyjnych (obowiązku uzyskiwania decyzji administracyjnych), które często prowadziły do nadmiernej biurokracji. Wraz z ze zwiększeniem samodzielności zamawiających związanych z podejmowaniem decyzji w toku postępowania, wprowadzono przepisy, które określają odpowiedzialność za naruszenie przepisów prawa zamówień publicznych. Za naruszenie przepisów ustawy zamawiającemu będzie groziła kara pieniężna nakładana przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych w drodze decyzji administracyjnej.
Szkielet ustawy - Prawo zamówień publicznych - jest utworzony w sposób bardziej przejrzysty. Bardziej odpowiada kolejności czynności podejmowanych przez zamawiającego w toku postępowania. Lepsza systematyka ustawy sprzyja większej czytelności regulacji.
Procedury udzielania zamówień publicznych
Prawo zamówień publicznych w stosunku do dotychczas obowiązującej ustawy przewiduje trzy procedury udzielania zamówień publicznych.
W zależności od wartości zamówienia publicznego, możliwa będzie procedura uproszczona, podstawowa oraz zaostrzona. Podział ten związany jest to z progami obowiązywania ustawy. Pierwszym z nich jest próg 6.000 euro. Dopiero do zamówień przekraczających tę kwotę będą miały zastosowanie przepisy ustawy. W tym względzie prawo zamówień publicznych nie zmienia dotychczasowych regulacji. Zmieniono natomiast próg rozgraniczający procedurę uproszczoną i procedurę podstawową. Zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych, w procedurze podstawowej będą udzielane zamówienia publiczne, których wartość przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 60.000 euro. Novum w stosunku do dotychczasowej ustawy jest wprowadzona procedura zaostrzona. W procedurze tej udzielane będą zamówienia publiczne, których wartość dla robót budowlanych przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 10.000.000 euro, zaś dla dostaw lub usług 5.000.000 euro. W procedurze zaostrzonej obowiązywać będą ściślejsze wymagania formalne, wybór wykonawcy obowiązkowo będzie poprzedzała kontrola postępowania prowadzona przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, a postępowanie będzie się toczyło z udziałem tzw. obserwatora.
Tryby udzielania zamówień
Od dnia 2 marca 2004 r. zamówienia publiczne będą udzielane w jednym z siedmiu trybów. Należą do nich: przetarg nieograniczony, przetarg ograniczony, negocjacje z ogłoszeniem, negocjacje bez ogłoszenia, zapytanie o cenę, zamówienie z wolnej ręki, aukcja elektroniczna (ustawa o zamówieniach publicznych przewidywała sześć trybów, a wśród nich: przetarg nieograniczony, przetarg ograniczony, przetarg dwustopniowy, negocjacje z zachowaniem konkurencji, zapytanie o cenę, zamówienie z wolnej ręki). Ciekawym rozwiązaniem przyjętym w prawie zamówień publicznych jest aukcja elektroniczna. Zamówienie publiczne udzielane w tym trybie prowadzone jest za pomocą sieci Internet. Warunkiem koniecznym do wzięcia udziału w aukcji elektronicznej jest możliwość posługiwania się podpisem elektronicznym. Wynika to z faktu, iż oferty w tym trybie, pod rygorem nieważności składa się w formie elektronicznej, opatrzoną bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikaty.
W stosunku do rozwiązań przyjętych na gruncie ustawy o zamówieniach publicznych, Prawo zamówień publicznych wyróżnia w procedurze uproszczonej (do 60.
000 euro) trzy tryby podstawowe, zaś w procedurze podstawowej dwa. W każdym przypadku zamawiający może udzielić zamówienia w trybie przetargu nieograniczonego lub ograniczonego, zaś w procedurze uproszczonej może nadto zastosować tryb negocjacji z ogłoszeniem. W przypadku zamówień “sektorowych” zamawiający zawsze będzie mógł skorzystać z trybu przetargu nieograniczonego lub ograniczonego bądź z negocjacji z ogłoszeniem.
W związku z koniecznością jeszcze pełniejszego dostosowania przepisów krajowych do wymogów prawa europejskiego, uległy zmianie przesłanki zastosowania poszczególnych trybów udzielania zamówień. Zmiany te polegają bądź na zmianie redakcyjnej, bądź na zmianie merytorycznej.
Nowe rozwiązania i instytucje
Prawo zamówień publicznych wprowadza do polskiego porządku prawnego nieznane do tej pory instytucje takie jak: koncesje na roboty budowlane, osobę obserwatora, w zakresie zamówień sektorowych - atestację i koncyliację.
- Koncesje na roboty budowlane to taki rodzaj zamówienia publicznego na roboty budowlane, w którym wynagrodzeniem za wykonanie robót jest prawo eksploatacji obiektu budowlanego albo takie prawo wraz zapłatą. Koncesjonariusz rekompensuje sobie koszty poniesione w związku na roboty budowlane z wpływów osiąganych z eksploatacji obiektu.
- Obserwator jest osobą sprawującą bieżącą kontrolę w postępowaniach prowadzonych w procedurze zaostrzonej (w postępowaniach, w których wartość zamówienia dla robót przekracza 10.000.000 euro, zaś dla dostaw lub usług 5.000.000 euro). Udział obserwatora w tych postępowaniach jest obowiązkowy. Uczestniczy on w pracach komisji przetargowej od chwili otwarcia ofert.
Od dnia wejścia wżycie ustawy - Prawo zamówień publicznych - zamawiający w każdej procedurze, niezależnie od wartości zamówienia obowiązany będzie przygotowywać specyfikację istotnych warunków zamówienia. Specyfikacja będzie podstawowym dokumentem udostępnianym wykonawcom w toku postępowania.
Michał Włodarczyk
Radca Prawny
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?