Prawa i obowiązki, które wchodzą w skład spadku przechodzą w drodze dziedziczenia na jedną osobę lub kilku współspadkobierców. Jeżeli do spadku jest uprawniona więcej niż jedna osoba, to pomiędzy współspadkobiercami powstaje wspólność praw i obowiązków spadkowych. Trwa ona do chwili dokonania działu spadku. Są dwa sposoby dokonania takiego podziału:
- umowny dział spadku
- sądowy dział spadku
Sądowy dział spadku może być, w przypadku konfliktu pomiędzy współspadkobiercami co do podziału majątku spadkowego, jedynym sposobem wyjścia z łączącej ich wspólności.
W jaki sposób wszczyna się postępowanie działowe przed sądem?
Uprawnionym do żądania wszczęcia postępowania o dział spadku jest każdy ze współspadkobierców, osoba która nabyła udział w spadku (np. spadkobierca Jan Kowalski miał udział w masie spadkowej 1/3, po czym zbył ten udział na rzecz Jana Nowaka - Nowak może złożyć wniosek o dział spadku) oraz spadkobiercy tych osób; do złożenia wniosku o dział spadku nie jest uprawniona osoba, która nabyła konkretny przedmiot należący do spadku np. telewizor.
Prawo do wystąpienia do sądu z wnioskiem o dział spadku nie jest ograniczone żadnym terminem.
Co powinien zawierać wniosek o wszczęcie postępowania działowego?
Wniosek o wszczęcie postępowania działowego powinien zawierać:
- spis inwentarza jeśli został sporządzony, jeśli nie to winien wskazywać majątek który ma ulec podziałowi pomiędzy współspadkobierców,
- powołanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, albo zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia. Jeśli stwierdzenie nabycia spadku jeszcze nie nastąpiło to sąd dokona go w trakcie postępowania działowego,
- wskazanie jakie spadkodawca sporządził testamenty i gdzie się znajdują,
- jeżeli w skład spadku wchodzi nieruchomość, należy przedstawić dowody stwierdzające, że nieruchomość stanowiła własność spadkodawcy (mogą to być np. odpisy z ksiąg wieczystych, orzeczenia sądowe lub administracyjne, odpisy umów notarialnych przenoszących własność).
We wniosku należy wskazać:
- wszystkich uczestników postępowania, którymi są spadkobiercy bądź ich następcy (tzn. osoby które są po nich - spadkobiercach - uprawnione do dziedziczenia.).
- zapisobierców, czyli osoby którym zapisano pewne rzeczy lub prawa należące do spadku.
- nabywcę udziału w konkretnym składniku majątku spadkowego (np. nabywcę telewizora wchodzącego w skład masy spadkowej).
Jeśli wniosek o dział dotyczy tylko części spadku należy podać ważne powody, które powodują konieczność dokonania podziału spadku tylko w części.
Jak ustalić skład i wartość spadku?
Aby dokonać działu spadku konieczne jest ustalenie składu oraz wartości przedmiotów, które wchodzą w jego skład. Skład spadku jest ustalany przez sąd według stanu z chwili otwarcia spadku, natomiast według cen z chwili dokonywania działu. Podstawą do ustalenia działu spadku jest spis inwentarza (w przypadku, gdy został on sporządzony), a ponadto oświadczenia złożone przez spadkobierców oraz przedstawione przez nich dowody. Podstawą ustalenia wartości poszczególnych składników majątku spadkowego są ceny rynkowe.
Jakie są sposoby podziału majątku spadkowego?
Podział majątku pomiędzy współspadkobierców może być dokonany w następujący sposób:
- Poszczególne przedmioty zostaną podzielone fizycznie i przyznane poszczególnym spadkobiercom. Z reguły niektórzy spadkobiercy zostaną obciążeni obowiązkiem dokonania dopłat na rzecz innych współspadkobierców, jeżeli majątek spadkowy nie da się podzielić w sposób taki by wartość przedmiotów przyznanych poszczególnym osobom odpowiadała wielkości ich udziałów.
- Przedmioty należące do spadku zostaną przyznane jednemu lub kilku współspadkobiercom. Zostają oni zwykle obciążeni obowiązkiem dokonania dopłaty na rzecz pozostałych.
- Przedmioty należące do spadku zostają sprzedane, a uzyskana kwota jest dzielona pomiędzy współspadkobierców w stosunku do przysługujących im udziałów.
- Sąd dokonuje działu spadku w sposób podany przez współspadkobierców w zgodnym wniosku. Sąd jednak odstąpi od sposobu podziału zaproponowanego przez współspadkobierców w wypadku gdy jest on sprzeczny z prawem, bądź też narusza interesy innych osób uprawnionych do spadku .
Pamiętaj, że:
- sąd dąży do ugodowego dokonania podziału spadku przez spadkobierców.
- jeżeli orzeczenie sądowe nie objęło całego spadku to każdy z uczestników postępowania może wystąpić do sądu o dokonanie działu uzupełniającego.
- współspadkobiercy powinni podać sądowi swój wiek, zawód, stan rodzinny, dane dotyczące zarobków i majątku, wyjaśnić w jaki sposób korzystali ze spadku dotychczas oraz podać inne okoliczności, które mogą mieć wpływ na rozstrzygnięcie co każdy ze współspadkobierców ma otrzymać ze spadku.
- strony postępowania mogą w każdym momencie postępowania działowego zawrzeć ugodę sądową obejmującą cały spadek" lub jego część.
- od działu spadku należy uiścić podatek od czynności cywilno-prawnych.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tj. Dz.U.2014.121 ze zmianami),
- Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 1964 r., Nr 43, poz. 269 ze zmianami).
Potrzebujesz porady prawnej?
Wykup nieruchomości należącej do spadku przez jednego spadkobiercę - opinia prawna
Stan faktyczny Jestem jednym ze spadkobierców (1/6 udziałów), zajmującym mieszkanie w budynku należącym do spadku, od 4 lat pełnię funkcję administratora nieruchomości. W skład spadku wchodzi również działka o pow. 780 m2. W związku z tym, że jestem osobiście (...)
Jeżeli spadek przypadł więcej niż jednemu spadkobiercy, to od momentu śmierci spadkodawcy jego majątek staje się współwłasnością wszystkich spadkobierców w odpowiednich częściach, które są określone w testamencie lub wynikają z ustawy. Aby każdy z nich mógł (...)
Zachowek przy dziedziczeniu ustawowym - opinia prawna
Stan faktyczny W styczniu 2007 r. zmarła moja matka. Jeszcze przed swoją śmiercią, pod koniec 2006 r., podarowała mojemu bratu nowy samochód i przepisała na niego mieszkanie. Drugie mieszkanie, które jest obecnie wynajmowane, miała przepisać na mnie. Chciała za życia podzielić (...)
Czy dziecko dziedziczy po rodzicach z rodziny zastępczej - opinia prawna
Stan faktyczny Przez 30 lat wychowywałam się w rodzinie zastępczej (rodzina siostry mojej biologicznej matki). Po śmierci mojej mamy/ciotki otrzymałam w spadku po niej prawo do połowy domu, działki itd. jednym słowem do wszystkiego co do niej należało. Przeprowadziłam postępowanie spadkowe (...)
Dowody własności w trakcie sądowego działu spadku - opinia prawna
Stan faktyczny Razem z bratem po przeprowadzonej sprawie sądowej nabyliśmy spadek po zmarłym 15 lat temu ojcu. W skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne składające się z 2 działek. Na jednej z działek (mniejszej) należących do ojca, 30 lat temu wspólnie ze współmałżonkiem (...)
Jakie przepisy należy stosować? Celem obszernej ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jest generalna obniżka opłat sądowych. Wspomniana ustawa zastąpiła dotychczasową ustawę z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Koszty (...)
Z miłości do rozsądku, czyli „Małżeństwo a finanse” Decyzja o małżeństwie jest jedną z najtrudniejszych i jednocześnie najważniejszych w życiu każdego człowieka. Myśląc o romantycznym wymiarze formalizacji związku, musimy też pamiętać, że pod względem prawnym (...)
Sądowe stwierdzenie nabycia spadku - początek drogi prawnej w postępowaniu spadkowym
W jakim celu przeprowadza się stwierdzenie nabycia spadku przez sąd? Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku ma bardzo duże znaczenie. Śmierć spadkodawcy oznacza, że nastąpiło przejście praw i obowiązków na jakieś inne osoby, czyli tzw. otwarcie spadku. Może się jednak okazać, (...)
Postępowanie w sprawie o dział spadku
Z chwilą otwarcia spadku między współspadkobiercami powstaje wspólność majątku spadkowego. Ich sytuacja prawna regulowana jest wówczas przez przepisy dotyczące współwłasności w częściach ułamkowych, które stosuje się odpowiednio do wspólności majątku (...)
Nowe koszty sądowe w rozmaitych sprawach cywilnych!
Jakie przepisy należy stosować? Celem obszernej ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jest generalna obniżka opłat sądowych. Niektóre jednak sprawy podrożeją. Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 2 marca 2006 r. Warto sprawdzić, na wszczynanie jakich (...)
Co przewiduje ustawa o zarządzie sukcesyjnym w firmach jednoosobowych? Nowe przepisy wychodzą naprzeciw potrzebom tzw. firm jednoosobowych, które stanowią ogromną większość polskich przedsiębiorstw. Dzięki tym rozwiązaniom, w przypadku śmierci przedsiębiorcy, jego firma będzie mogła (...)
Podział masy spadkowej będącej przedmiotem współwłasności – opinia prawna
Stan faktyczny Osoba będąca współwłaścicielem nieruchomości (moja matka) nabyła ją z tytułu spadku po swoich rodzicach. Posiadam postanowienie Sądu Rejonowego stwierdzające nabycie spadku w 1/8 części. Postanowienie określa udział procentowy pozostałych spadkobierców - poza (...)
Obowiązek podatkowy po dziale spadku - opinia prawna
Stan faktyczny Na podstawie postanowienia Sądu podział spadku po Ojcu dał mi prawo do 1/3 spadku, matce także 1/3, zaś wnukom po nieżyjącym bracie po 1/6. Jako spadek należy rozumieć mieszkanie (własnościowe spółdzielcze). W mieszkaniu tym mieszkam wraz z matką ponad 40 lat, mieszkanie (...)
Dział spadku a dopuszczenie do współposiadania - opinia prawna
Stan faktyczny Dwie siostry A i M odziedziczyły po rodzicach mieszkanie w domu „bliźniak” na parterze o powierzchni ok. 50 m2 (dwa pokoje po ok. 21 m2 i 9 m2, kuchnia, łazienka i przedpokój). Zostało przeprowadzone postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku. W księdze wieczystej (...)
Jak szybko ustalić kto jest spadkobiercą?
Potrzeba zmian Rozwiązania przyjęte w nowelizacji ustawy prawo o notariacie, kodeksu cywilnego oraz kodeksu postępowania cywilnego mają osiągnąć dwa zasadnicze cele. Z jednej strony zamierzeniem ustawodawcy było odciążenie, i tak już nadmiernie obciążonych sądów, od spraw, (...)
Mam postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, co dalej – opinia prawna
Stan faktyczny Na podstawie postanowienia Sądu podział spadku po Ojcu dał mi prawo do 1/3 spadku, matce także 1/3, zaś wnukom po nieżyjącym bracie po 1/6. Jako spadek należy rozumieć mieszkanie (własnościowe spółdzielcze). W mieszkaniu tym mieszkam wraz z matką ponad 40 lat, mieszkanie (...)
Kto oprócz (byłych) małżonków może być uczestnikiem postępowania o podział majątku wspólnego?
Jacy mogą być inni uczestnicy postępowania o podział majątku wspólnego? Wbrew pozorom, uczestnikami postępowania o podział majątku wspólnego mogą być nie tylko małżonkowie (byli małżonkowie), ale również inne osoby. Zgodnie z regułami obowiązującymi (...)
Jeżeli chcesz, ażeby twoi spadkobiercy mogli płynnie kontynuować działalność firmy, dowiedz się, jak wyznaczyć i zgłosić w CEIDG zarządcę sukcesyjnego - tj. osobę, która będzie prowadzić sprawy firmy do czasu załatwienia formalności spadkowych. ##baner## Na czym polega sukcesja (...)
Jak skutecznie nabyć swoją część odziedziczonego spadku - opinia prawna
Stan faktyczny Urodziłam się w roku 1955. Podziały pozostałych niewielkich dóbr materialnych w rodzinie odbywały się zwykle ustnie bez żadnych postępowań prawnych. Po śmierci kolejnych członków rodziny ich dobra trafiały do żyjących członków rodziny z następnego pokolenia, (...)
Nabycie spadku przez pełnomocnika - opinia prawna
W 1996 r. umarł mój ojciec. Dwa lata po śmierci ojca zostałam wezwana do sądu rejonowego na sprawę o stwierdzenie spadku. Moja Matka chciała, abym się zrzekła spadku, lecz sędzia prowadzący sprawę odparł, że do tego trzeba osobnej sprawy. W związku z tym, po zakończeniu postępowania (...)
