Zachowek

Podstawa prawna

Niniejsza opinia została sporządzona na podstawie przepisów:

- ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U.1964.9.59) – dalej: k.r.o.,

- ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U.1964.16.93) – dalej: k.c.,

z uwzględnieniem wskazań doktryny i orzecznictwa.

Opinia prawna

W celu udzielenia odpowiedzi na zadane pytania, w pierwszej kolejności należy przybliżyć przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego odnoszące się do małżeńskich ustrojów majątkowych.

Jak stanowi art. 31 § 1 k.r.o., z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. 

§ 2 przewiduje, że do majątku wspólnego należą w szczególności: 

1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, 

2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków, 

3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków,

4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.).

Natomiast zgodnie z art. 33, do majątku osobistego każdego z małżonków należą: 

1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej, 

2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił, 

3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom, 

4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków, 

5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie, 

6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość, 

7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków, 

8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków, 

9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy, 

10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Wspólność majątkowa ustaje z chwilą ustania małżeństwa, bez względu na jego przyczynę. W opisanej sytuacji małżeństwo Pani ojca zostało rozwiązane przez rozwód. Oznacza to, że od tej pory nie było już możliwe, by przedmioty majątkowe, które nabył Pani ojciec, weszły do majątku wspólnego. Była żona zatem nie ma do nich praw i ojciec mógł bez przeszkód podarować Pani to mieszkanie.

Jednakże jeżeli Pani ojciec nabył nieruchomość wykorzystując środki pieniężne, które pochodzą z majątku, który był objęty wspólnością, jego była żona mogłaby domagać się rozliczenia nakładów.