Zmiany w kodeksie karnym

Do tej pory, sąd mógł, lecz nie musiał orzec przepadku korzyści uzyskanych za pomocą popełnienia przestępstwa. Od 1 lipca 2003r., zgodnie z nowym brzmieniem art. 45 kodeksu karnego, orzeczenie przepadku korzyści uzyskanych, choćby pośrednio z popełnienia przestepstwa, będzie obligatoryjne. Przepadku nie orzeka się w całości lub w części tylko wówczas, gdy korzyść lub jej równowartość podlega zwrotowi pokrzywdzonemu lub innemu podmiotowi.

Ponadto, w razie skazania za przestępstwo, z którego popełnienia sprawca osiągnął, chociażby pośrednio, korzyść majątkową znacznej wartości, uważa się, że mienie, które sprawca objął we władanie lub do którego uzyskał jakikolwiek tytuł w czasie popełnienia przestępstwa lub po jego popełnieniu, do chwili wydania chociażby nieprawomocnego wyroku, stanowi korzyść uzyskaną z popełnienia przestępstwa, chyba że sprawca lub inna zainteresowana osoba przedstawi dowód przeciwny.

Jeżeli natomiast okoliczności sprawy wskazują na duże prawdopodobieństwo,
że sprawca taki przeniósł na osobę fizyczną, prawną lub jednostkę organizacyjną nie mającą osobowości prawnej, faktycznie lub pod jakimkolwiek tytułem prawnym, mienie stanowiące korzyść uzyskaną z popełnienia przestępstwa, uważa się, że rzeczy będące w samoistnym posiadaniu tej osoby lub jednostki oraz przysługujące jej prawa majątkowe należą do sprawcy, chyba że zainteresowana osoba lub jednostka organizacyjna przedstawi dowód zgodnego
z prawem ich uzyskania.

Zmianie ulega także efinicja ustawowa korzyści majątkowej lub osobistej. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 115 par. 4 k.k., korzyścią majątkową lub osobistą jest korzyść zarówno dla siebie jak i dla kogo innego.

Łapówka.

Najważniejszą zmianą wprowadzoną w przepisach kodeksu karnego związaną z wręczaniem korzyści majątkowym osobom pełniącym funkcje publiczne jest złagodzenie karalności osób, które wręczają tzw. łapówki. Do tej pory karze podlegał zarówno dający jak i przyjmujący łapówkę. Od 1 lipca 2003r. osoba, która udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną w związku z pełnieniem tej funkcji nie bedzie karana, jednakże pod pewnymi warunkami. Aby osoba taka nie była karana, muszą być spełnione następujące warunki:

• korzyść majątkowa lub osobista albo ich obietnica zostały przyjęte przez osobę pełniącą funkcję publiczną,
• sprawca zawiadomił o tym fakcie organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.

Do kodeksu karnego wprowadzono także definicję osoby pełniącej funkcję publiczną. Zgodnie z dodanym do art. 115 paragrafem 19, osobą pełniącą funkcję publiczną jest funkcjonariusz publiczny, członek organu samorządowego, osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, chyba że wykonuje wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba, której uprawnienia i obowiązki w zakresie działalności publicznej są określone lub uznane przez ustawę lub wiążącą Rzeczpospolitą Polską umowę międzynarodową.

Nowe przestępstwa.

Do kodeksu karnego wprowadzono także nowe rodzaje czynów zabronionych, a niektórych znamiona znacznie zmieniono. Od 1 lipca karalne będzie m.in. podejmowanie się załatwienia sprawy w zamian za korzyść majątkową lub osobistą albo za obietnice tych korzyści, poprzez powoływanie się na wpływy w instytucji państwowej, samorządowej, organizacji międzynarodowej albo krajowej lub w zagranicznej jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi albo poprzez wywoływanie przekonania innej osoby lub utwierdzanie jej w przekonaniu o istnieniu takich wpływów. Popełnienie tego przestępstwa zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.

Ponadto wprowadzono następujące czyny karalne:

Kto udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej w zamian za pośrednictwo w załatwieniu sprawy w instytucji państwowej, samorządowej, organizacji międzynarodowej albo krajowej lub w zagranicznej jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, polegające na bezprawnym wywarciu wpływu na decyzję, działanie lub zaniechanie osoby pełniącej funkcję publiczną, w związku z pełnieniem tej funkcji, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Karalne będzie także działanie polegające na przyjmowaniu korzyści majątkowej lub osobistej przez osobe uprawniona do głosowania, w zamian za głosowanie w określony sposób.

Tej samej karze podlega, kto udziela korzyści majątkowej lub osobistej osobie uprawnionej do głosowania, aby skłonić ją do głosowania w określony sposób lub za głosowanie w określony sposób.

Zmiany wchodzą w życie 1 lipca 2003r.