Współdziałanie Stowarzyszenia ze Spółką nie stanowi świadczenia usług, które podlegałoby opodatkowaniu (...)

UZASADNIENIE

W dniu 11.01.2010 r. do tut. Organu wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wspólnego przedsięwzięcia w ramach programu partnerskiego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Stowarzyszenie gromadzi wybitnych lekarzy, specjalistów chorób nowotworowych, zajmujących się chłoniakiem. Celem Stowarzyszenia jest prowadzenie działalności zmierzającej do optymalizacji rozpoznawania chłoniaków i leczenia chorych na chłoniaki, szczególnie przez: 1) opracowywanie zaleceń dotyczących diagnostyki i leczenia chłoniaków, 2) ustalanie programów badawczych dotyczących rozpoznawania i leczenia chłoniaków, 3) prowadzenie wieloośrodkowych badań klinicznych, 4) udzielanie istotnych informacji pacjentom chorym na chłoniaki, 5) inicjowanie i opiniowanie aktów prawnych w celu poprawy opieki nad chorymi na chłoniaki w Polsce 6) inicjowanie, organizację i wspieranie współpracy między krajowymi ośrodkami hematologicznymi i onkologicznymi w zakresie diagnostyki i leczenia chorych na chłoniaki, 7) wymianę doświadczeń z podmiotami związanymi z problematyką chłoniaków, w tym w ramach współpracy międzynarodowej.

Zgodnie ze statutem, Stowarzyszenie realizuje swe cele przez: 1) działalność informacyjną, edukacyjną i popularyzatorską, 2) organizowanie sympozjów, konferencji i spotkań naukowych, 3) prowadzenie baz danych dotyczących zachorowań na chłoniaki, 4) finansowanie badań klinicznych w dziedzinie chłoniaków w ramach posiadanych środków, 5) współpracę z organizacjami i instytucjami, których działalność i kompetencje mogą mieć wpływ na jakość opieki nad chorymi na chłoniaki oraz skuteczność diagnostyki i leczenia. Stowarzyszenie zamierza podjąć współpracę z partnerem ? Spółką z o.o. Spółka należy do grupy kapitałowej C?. C?jest firmą biotechnologiczną zajmującą się prowadzeniem prac badawczych zmierzających do opracowania nowych substancji leczniczych, w szczególności w zakresie schorzeń układu nerwowego, leczenia bólu czy chorób nowotworowych. C?również badania kliniczne opracowywanych leków. Spółka prowadzi w Polsce działania zgodne z zakresem działalności grupy C?, w tym związane z chłoniakiem, będącym chorobą nowotworową.

Spółka i Stowarzyszenie postanowiły wspólnie realizować projekt polegający na zbieraniu i analizie danych dotyczących leczenia chłoniaka i pacjentów dotkniętych tą chorobą.

Zasady współdziałania partnerzy opiszą w umowie o współpracy dotyczącej bazy danych. Spółka jest właścicielem programu komputerowego służącego do tworzenia bazy danych pacjentów chorych na tę chorobę. Z kolei członkowie Stowarzyszenia są lekarzami bezpośrednio zaangażowanymi w leczenie chorych na chłoniaka. Wspólne działanie Spółki i Stowarzyszenia pozwoli na gromadzenie i opracowywanie w bazie danych informacji na temat chłoniaka i jego leczenia w Polsce. Spółka i Stowarzyszenie będą podejmowały stosowne aktywności w celu osiągnięcia powyższego celu. Każdy z partnerów będzie mógł w stosownym zakresie korzystać z efektów wspólnych działań.

W ramach współpracy i w celu prowadzenia wspólnego projektu Stowarzyszenie i jego członkowie będą mieli, poprzez Internet, dostęp do bazy danych. Członkowie Stowarzyszenia będą wprowadzali do bazy informacje i dane dotyczące leczenia chorych na chłoniaka. Spółka upoważni Stowarzyszenie do korzystania z oprogramowania wyłącznie w celu realizacji wspólnego projektu. Korzystając z oprogramowania Stowarzyszenie i jego członkowie będą mogli opracowywać te dane i wykorzystywać je w celu realizacji celów statutowych Stowarzyszenia. Informacje wynikające z utrzymywanej bazy danych będą też mogły być wykorzystywane przez członków Stowarzyszenia w publikacjach naukowych. Wprowadzanie i utrzymywanie danych w bazie będzie dokonywane w zgodzie z obowiązującymi przepisami prawa (w szczególności o ochronie danych osobowych). W razie zakończenia współpracy w ramach wspólnego projektu Stowarzyszenie będzie mogło usunąć z bazy dane osobowe pacjentów.

Ograniczony dostęp do bazy danych będzie miała także Spółka. Spółka będzie mogła generować raporty statystyczne określonych typów, lecz nie będzie miała wglądu w pełne dane, w tym dane osobowe pacjentów. Spółka może wykorzystywać dane (raporty) generowane z bazy danych dla własnych celów badawczych i komercyjnych.

Każdy z partnerów projektu ponosi koszty i ciężary związane z własnym zaangażowaniem we wspólne przedsięwzięcie. Wspólne przedsięwzięcie partnerów nie będzie bezpośrednio generowało żadnych przychodów (choć udział w nim jest korzystny dla każdej ze stron).

Nie będą także dokonywane żadne rozliczenia finansowe pomiędzy Spółką a Stowarzyszeniem

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy współdziałanie Stowarzyszenia ze Spółką w okolicznościach opisanych powyżej powoduje jakiekolwiek konsekwencje podatkowe dla Stowarzyszenia... W szczególności, czy opisana w stanie faktycznym współpraca Stowarzyszenia ze Spółką jest dla Stowarzyszenia neutralna podatkowo w zakresie podatku VAT, tzn. nie rodzi obowiązku zapłaty podatku VAT... Czy współpraca Stowarzyszenia ze wspomnianą Spółką nie powinna być uznawana za świadczenie usług przez Stowarzyszenie...

Zgodnie ze stanowiskiem Wnioskodawcy współdziałanie Stowarzyszenia ze Spółką w okolicznościach opisanych powyżej nie powoduje dla Stowarzyszenia żadnych konsekwencji podatkowych. W szczególności nie dochodzi tu do wzajemnego świadczenia usług pomiędzy Spółką a Stowarzyszeniem.

Współdziałanie Spółki ze Stowarzyszeniem ma charakter wspólnej akcji mającej na celu (i) zwiększenie ilości i jakości informacji na temat leczenia chorych na chłoniaka, a także (ii) usystematyzowanie i lepszą wymianę tych danych. Zamiarem partnerów jest poprawienie efektywności działań podejmowanych przez każdego z nich w ramach własnych celów statutowych i gospodarczych. W przypadku Spółki celem tym jest prowadzenie badań nad rozwojem leków zwalczających chłoniaka, a także produkcja i sprzedaż takich leków. W przypadku Stowarzyszenia głównym celem jest zwiększenie skuteczności leczenia chorych na chłoniaka. Dzięki współpracy ze Spółką Stowarzyszenie ma w szczególności wypełniać takie cele statutowe jak (i) organizowanie i wspieranie współpracy między krajowymi ośrodkami hematologicznymi i onkologicznymi w zakresie diagnostyki i leczenia chorych na chłoniaki, (ii) wymiana doświadczeń z podmiotami zwianymi z problematyką chłoniaków oraz (iii) prowadzenie baz danych dotyczących zachorowań na chłoniaki.

Działania Spółki i Stowarzyszenia mają charakter wspólnego przedsięwzięcia (współpracy), w celu osiągnięcia wspólnego dla nich celu, z którego uzyskują w stosownych proporcjach oczekiwane przez nich korzyści. Celem kooperacji (współpracy, współdziałania) jest uzyskanie poprzez oddzielne, lecz skoordynowane i wspólne działania partnerów, określonego rezultatu, o korzystnym dla nich wymiarze.

Działań takich dla celów podatkowych nie można oceniać jednostkowo, lecz z uwzględnieniem ich charakteru jako działania złożonego i wspólnego, tworzącego w aspekcie gospodarczym jedną całość. Końcowym efektem współpracy jest wspólne zgromadzenie i opracowanie jak największej ilości informacji potrzebnych w działalności każdego z partnerów. Pomiędzy partnerami nie dochodzi do wzajemnego świadczenia usług. W przedsięwzięciu takim nie chodzi o wzajemną wymianę świadczeń pomiędzy uczestnikami działań kooperacyjnych, gdyż nie z tych działań osiągają bezpośrednią i jasno zindywidualizowaną korzyść. W osiągnięciu wspólnego celu podjętej współpracy nakierowanej na stworzenie bazy danych każdy z partnerów upatruje swojej własnej korzyści. W ramach podejmowanych działań obydwa współpracujące podmioty przyczyniają się do osiągnięcia założonego celu, nie świadczą jednak w ten sposób wzajemnych usług.

Na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług działania podejmowane przez Spółkę i Stowarzyszenie w ramach powyżej współpracy nie mogą być kwalifikowane jako wzajemne świadczenie usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Stanowisko takie potwierdza m.in. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 października 2008 r., sygn. I FSK 291/08, dotyczący współdziałania stron w ramach wspólnego przedsięwzięcia. Konsekwentnie, czynności dokonywane przez Spółkę i Stowarzyszenie w ramach umowy o współpracy dotyczącej przedmiotowej bazy danych nie podlegają opodatkowaniu VAT i nie powinny być dokumentowane fakturami VAT.

Reasumując fakt współdziałania Spółki i Stowarzyszenia w sposób opisany powyżej nie rodzi po stronie współpracujących partnerów skutków podatkowych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) ? zwana dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której wyżej mowa, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzenia towarami jak właściciel.

W myśl z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7(?).

W myśl art. 8 ust. 2. ustawy o VAT przez świadczenie usług , o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub w części.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlega opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 i ust. 3 oraz w art. 8 ust. 2). Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Reasumując, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Jak wynika z przedstawionego przez Stronę we wniosku stanu faktycznego, wspólne przedsięwzięcie Stowarzyszenia ze Spółką nie będzie generowało żadnych przychodów oraz nie będą dokonywane żadne rozliczenia finansowe pomiędzy partnerami. Celem wspólnie realizowanego projektu jest zbieranie i analiza danych dotyczących leczenia chłoniaka i pacjentów dotkniętych tą chorobą. Spółka jest właścicielem programu komputerowego służącego do tworzenia bazy danych pacjentów chorych na tę chorobę. Z kolei członkowie Stowarzyszenia są lekarzami bezpośrednio zaangażowanymi w leczenie chorych na chłoniaka. Wspólne działanie Spółki i Stowarzyszenia pozwoli na gromadzenie i opracowywanie w bazie danych informacji na temat chłoniaka i jego leczenia w Polsce. Spółka i Stowarzyszenie będą podejmowały stosowne aktywności w celu osiągnięcia powyższego celu. Każdy z partnerów będzie mógł w stosownym zakresie korzystać z efektów wspólnych działań.

W żadnym momencie Wnioskodawca nie wskazuje na odpłatność tej usługi oraz wzajemność świadczenia. Celem jest stworzenie wspólnego dobra jakim jest baza danych. Relacji pomiędzy Stowarzyszeniem a Spółką nie można traktować jako świadczenie usług za wynagrodzeniem a tym samym doszukiwać się ekwiwalentności tych świadczeń. Świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

W przedmiotowym stanie faktycznym pomiędzy Stowarzyszenie a Spółką istnieje stosunek prawny wynikający z zawartej umowy o współpracę, będący podstawą funkcjonowania programu partnerskiego. Jednakże pomimo tego, iż obie strony uczestniczą w organizacji wspólnego dobra, nie można mówić wzajemności świadczenia usług. Nie zachodzą też przesłanki z art. 8 ust. 2, tzn. usługi są związane z prowadzonym przedsiębiorstwem i każdy z partnerów będzie mógł, w stosownym zakresie korzystać z efektów działań.

Biorąc pod uwagę przedstawiony stan faktyczny, stwierdzić należy, iż współdziałanie Stowarzyszenia ze Spółką nie stanowi świadczenia usług, które podlegałoby opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na gruncie art. 5 ust. 1 pkt. 1 w związku z art. 8 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT. Tym samym nie rodzi obowiązku zapłaty podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania niniejszej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.