Czy, wobec nieważności ustanowienia przed dniem 1 maja 2004 r., spółdzielczych własnościowych praw (...)

UZASADNIENIE

W dniu 30 kwietnia 2012 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zasadności zastosowania art. 153 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 18 grudnia 1995 r. aktem notarialnym Spółdzielnia zawarła ze spółką z o.o. umowę darowizny prawa użytkowania wieczystego działek nr 149/1 i nr 149/2 oraz nr 287, 322 i 323.

Po uzyskaniu na podstawie powyższej umowy praw do w/w działek Spółdzielnia zawarła ze swymi członkami umowy o wybudowanie lokali i ustanowienie spółdzielczych własnościowych praw do tych lokali. Wszyscy członkowie Spółdzielni, którzy mieli zawarte umowy o wybudowanie lokali w w/w budynkach wpłacili odpowiednie wkłady budowlane, a następnie, po wybudowaniu w latach 1996-1999, uzyskiwali w drodze przydziału spółdzielcze własnościowe prawa do lokali zgodnie z zawartymi umowami.

W dniu 14 lutego 2000 r. Sąd Rejonowy ogłosił upadłość Spółdzielni. Wyrokiem z dnia 30 czerwca 2004 r. Sąd Okręgowy ustalił nieważność umowy wyżej opisanej darowizny gruntu zawartej pomiędzy Spółdzielnią a spółką z o.o., na którym Spółdzielnia wybudowała przedmiotowe budynki. Wyrok ten uprawomocnił się 9 lutego 2007 r. ?Sąd wieczystoksięgowy? w dniu 30 maja 2008 r. wykreślił jako użytkownika wieczystego Spółdzielnię i wpisał do księgi wieczystej jako wieczystego użytkownika spółkę z o. o.

W dniu 14 grudnia 2010 r. na podstawie ugody zawartej pomiędzy Syndykiem masy upadłości Spółdzielni a spółką z o. o., Spółdzielnia, tym razem skutecznie, nabyła przedmiotowe nieruchomości, a następnie została ujawniona w księdze wieczystej jako wieczysty użytkownik tego gruntu. Jeszcze przed ustaleniem przez Sąd nieważności nabycia wieczystego użytkowania nieruchomości, część mieszkańców wyżej wymienionych budynków założyła dla uzyskanych przez siebie spółdzielczych własnościowych praw do lokali księgi wieczyste, a pewna ich część już po ustaleniu nieważności. Po nabyciu przez Syndyka w 2010 r. nieruchomości Sąd Rejonowy, na wniosek członków Spółdzielni, założył szereg ksiąg wieczystych dla lokali. Po pewnym czasie Sąd rozpoczął oddalanie wniosków. Podstawą odmowy było stanowisko Sądu, iż wobec nieważnego nabycia nieruchomości i wskutek tego braku praw do gruntu po stronie Spółdzielni niemożliwe było ustanowienie przez tę Spółdzielnię ograniczonych praw rzeczowych do lokali w budynkach wybudowanych na tym gruncie. Pogląd ?sądu wieczystoksięgowego? jest zbieżny ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, który uznał, że wobec braku praw do gruntu Spółdzielnia nie może być właścicielem wymienionych na takim gruncie budynków, a skoro tak, to w konsekwencji członkom nie mogą przysługiwać ani własnościowe ani lokatorskie prawa do przydzielonych im lokali znajdujących się w takich budynkach (postanowienie z dnia 16 stycznia 2010 r., III CZP 133/2008). W ten sposób członkowie Spółdzielni uznani zostali za nieuprawnionych z tytułu spółdzielczych własnościowych praw do lokalu, ale jedynie za posiadaczy lokali w zakresie odpowiadającym tym prawom.

Jednocześnie wskutek takiej sytuacji członkowie ci mieli niezaspokojone roszczenie o ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Co do zasady roszczenie takie z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, to jest z dniem 21 kwietnia 2001 r., ulegały przekształceniom w roszczenia o ustanowienie odrębnej własności lokalu (por. uchwała SN Izba Cywilna z dnia 16 listopada 2004 r., III CZP 68/2004). Jeżeli jednak po dniu wejścia w życie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych spółdzielnia nie dysponowała prawem własności ani użytkowania wieczystego do gruntu, na którym wybudowała budynki, to wskutek tej przeszkody prawnej nie mogło dojść do przekształcenia przysługującego członkom roszczenia o ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w prawo odrębnej własności (por. wyrok SN z dnia 16 listopada 2006 r., ICSK 226/2006). Również po wejściu w życie z dniem 15 stycznia 2003 r. ustawy z dnia 19 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw przywracającej możliwość ustanowienia spółdzielczych własnościowych praw do lokalu (art. 17(1)), przeszkoda ta nadal istniała, albowiem brak odpowiednich praw do gruntu po stronie Spółdzielni powodował nie tylko niemożność ustanowienia odrębnej własności lokali, ale także spółdzielczych własnościowych praw do lokalu (por. cyt. wyżej wymienionego postanowienia SN z dnia 16 stycznia 2010 r.)

Możliwość ustanawiania przez Spółdzielnię odpowiednich praw na rzecz członków powstała dopiero z dniem 14 grudnia 2010 r., to jest z dniem skutecznego nabycia przedmiotowych nieruchomości przez Spółdzielnię.

Ze względu jednak na to, że po wejściu w życie z dniem 31 lipca 2007 r. ustawy z dnia 14 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, ponownie niedopuszczalne jest ustanawianie spółdzielczych własnościowych praw do lokalu, dotychczasowe roszczenia członków o ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, zgodnie z przedstawionym wyżej, a wynikającymi z orzeczeń Sądu Najwyższego, aktualnie przekształciły się w jedyne prawnie możliwe roszczenie o ustanowienie odrębnej własności lokalu.

Obecnie syndyk zamierza zawrzeć z osobami, którym przysługują te roszczenia, ugody, na mocy których ustanowi odrębną własność lokali.

Ugody te będą dotyczyły jednak roszczeń powstałych na podstawie umów zawartych przed dniem 1 maja 2004 r., to jest przed wejściem w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Wkłady budowlane, określone w tych umowach, zostały również wniesione przed dniem 1 maja 2004 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy, wobec nieważności ustanowienia przed dniem 1 maja 2004 r., spółdzielczych własnościowych praw do lokali i ustawowej konieczności ustanowienia obecnie w ich miejsce praw odrębnej własności lokali, przy jednoczesnym uwzględnieniu wartości wkładów budowlanych uiszczonych na poczet spółdzielczych własnościowych praw do lokali przed dniem 1 maja 2004 r., do wkładów tych zastosowanie będą miały przepisy art. 153 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, do przedstawionego stanu faktycznego przepis art. 153 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług ma w całej rozciągłości zastosowanie.

Z punktu widzenia tego przepisu nie ma bowiem znaczenia fakt, że wkład budowlany wniesiony przed dniem 1 maja 2004 r. pierwotnie na poczet budowy lokalu, co do którego zgodnie z umową ustanowione miało być spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, obecnie, ze względu na zmianę przepisów ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, zakazującą ustanawiania tych praw, stanowić będzie wkład budowlany wniesiony na poczet prawa odrębnej własności lokalu powstałego z przekształcenia roszczenia o przydział spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w roszczenie o ustanowienie odrębnej własności lokalu. Przepis ten dotyczy bowiem każdego wniesionego przed dniem 1 maja 2004 r. wkładu budowlanego, niezależnie od tego, jakie ostatecznie prawo zostało później ustanowione - spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, czy też odrębna własność lokalu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.