Prawo Podatkowe

W myśl art. 22a ust. 1 u.p.d.o.f. amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 22c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:  

1) budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,  

2) maszyny, urządzenia i środki transportu,  

3) inne przedmioty  

- o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23 a pkt 1, zwane środkami trwałymi.  

Powyższy przepis zawiera szereg warunków, które muszą zostać spełnione, aby konkretny przedmiot mógł zostać uznany za środek trwały:

1. przedmiot taki musi stanowić własność lub współwłasność podatnika

2. środek trwały powinien być kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania

3. przewidywany okres używania środka trwałego powinien być dłuższy niż rok

4. środek trwały musi być wykorzystywany na potrzeby związane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą bądź też oddany do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu finansowego.

Stosownie do treści art. 22g ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.f. za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z uwzględnieniem ust. 2-18, uważa się w razie odpłatnego nabycia - cenę ich nabycia.

Należy zaznaczyć, że w przypadku gdy składnik majątku stanowi współwłasność podatnika, wartość początkową tego składnika ustala się w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika majątku. Zasada powyższa zgodnie z art. 22g ust. 11 u.p.d.o.f. nie ma jednak zastosowania do składników majątku stanowiących wspólność majątkową małżonków, chyba że małżonkowie wykorzystują składnik majątku w działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie.

Z treści art. 23g ust. 12 u.p.d.o.f. wynika natomiast, że w  razie zmiany formy prawnej, a także połączenia albo podziału podmiotów dokonywanych na podstawie odrębnych przepisów - wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ustala się w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji (wykazie) podmiotu o zmienionej formie prawnej, podzielonego albo połączonego. Powyższą zasadę zgodnie z art. 23g ust. 13 pkt 5 u.p.d.o.f. stosuje się odpowiednio w razie zmiany działalności wykonywanej samodzielnie przez jednego z małżonków na działalność wykonywaną samodzielnie przez drugiego z małżonków - jeżeli przed przerwą lub zmianą składniki majątku były wprowadzone do ewidencji (wykazu).

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że w przypadku gdy mąż przejmie do swojej działalności składnik majątkowy amortyzowany wcześniej w działalności gospodarczej wykonywanej przez żonę – wartość początkową takiego środka trwałego należy ustalić w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji podatkowej żony. Mąż przejmując amortyzowany przez żonę środek trwały ma obowiązek dokonywać odpisów amortyzacyjnych z uwzględnieniem odpisów amortyzacyjnych dokonanych wcześniej przez żonę oraz kontynuować przyjętą przez nią metodę amortyzacji.

Powyższe stanowisko potwierdza m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej prawa podatkowego z dnia 13 czerwca 2011 r. ITPB1/415-284/11/RR:[1]

„Stosownie do treści art. 22h ust. 3 ww. ustawy, podmioty powstałe w wyniku zmiany formy prawnej, podziału albo połączenia podmiotów, o których mowa w art. 22g ust. 12 lub 13, dokonują odpisów amortyzacyjnych z uwzględnieniem dotychczasowej wysokości odpisów oraz kontynuują metodę amortyzacji przyjętą przez podmiot o zmienionej formie prawnej, podzielony albo połączony, z uwzględnieniem art. 22i ust. 2-7.

W przypadku, gdy jeden z małżonków przejmie do swojej działalności składnik majątkowy wykorzystywany wcześniej (amortyzowany) w działalności współmałżonka, wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ustala w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji (wykazie) współmałżonka wykorzystującego dotychczas ten składnik w swojej działalności gospodarczej, podobnie jak ma to miejsce w przypadku zmiany działalności wykonywanej samodzielnie przez jednego z małżonków na działalność wykonywaną samodzielnie przez drugiego z małżonków. Małżonek przejmujący składnik majątkowy wykorzystywany dotychczas w działalności gospodarczej współmałżonka powinien - jeśli wartość początkowa środka trwałego nie została jeszcze w pełni zamortyzowana - dokonywać odpisów amortyzacyjnych z uwzględnieniem dotychczasowej wysokości odpisów oraz kontynuować metodę amortyzacji przyjętą przez współmałżonka wykorzystującego dotychczas tenże składnik.

Należy podkreślić, że odpisy amortyzacyjne dokonywane przez jednego z małżonków (pomiędzy którymi istnieje ustrój wspólności majątkowej) mają bezpośredni wpływ na wysokość dochodu osiągniętego z tytułu prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, który to dochód jest dochodem wspólnym małżonków. Nie jest więc uzasadnione powtórne zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów tego samego wydatku, poniesionego ze wspólnego majątku małżonków, tym razem w działalności drugiego małżonka (z której dochód również będzie dochodem wspólnym), nie jest zatem możliwa dwukrotna (200%) amortyzacja tej samej wartości niematerialnej i prawnej lub tego samego środka trwałego.”

[1] Opubl. LEX nr 59873