Czy Stowarzyszenie może zatrudniać swoich członków?

Ustawa prawo o stowarzyszeniach (dalej u.p.s.) w art. 2 ust. 1 definiuje stowarzyszenie jako dobrowolne, samorządne i trwałe zrzeszenie o celach niezarobkowych. W poprzednim stanie prawnym, do czasu wejścia w życie nowelizacji u.p.s. – co nastąpiło dnia 20 maja 2016 r. -  odpowiedź na powyższe pytanie wcale nie była oczywista, gdyż przywołana wyżej definicja wskazywała, iż stowarzyszenie jest zrzeszeniem o celach niezarobkowych. W ówczesnym orzecznictwie sądowym wskazywano na dopuszczalność zatrudniania przez stowarzyszenie pracowników do prowadzenia jego spraw z racji tego, iż działalność stowarzyszenia wymaga stałych czynności techniczno-biurowych i koordynujących, których powierzenie nie wykracza poza ramy działania o charakterze czysto społecznym. Podnoszono także, iż zasada swobody zrzeszania się i brak szczególnego zakazu w prawie o stowarzyszeniach nie pozwala wyłączyć możliwości członkostwa w stowarzyszeniu pracownika stowarzyszenia (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 kwietnia 1992 r. I ACr 130/92. Sama ustawa nie regulowała jednak tej kwestii bezpośrednio, co powodowało niejasności.

Jaki jest stan obecny?

Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 2 ust. 3 u.p.s.: Stowarzyszenie opiera działalność na pracy społecznej swoich członków. Do prowadzenia swych spraw stowarzyszenie może zatrudniać pracowników, w tym swoich członków.

Zatem w obecnym stanie prawnym to sam ustawodawca przesądził, iż istnieje możliwość zatrudniania przez stowarzyszenie swoich członków.

Stowarzyszenie a zatrudniony w nim członek zarządu

Można w tym miejscu postawić kolejne pytanie natury czysto praktycznej: kto reprezentuje stowarzyszenie w razie sporu z zatrudnionym w nim członkiem zarządu, skoro zadaniem zarządu jest zasadniczo prowadzenie spraw stowarzyszenia? Odpowiedź na to pytanie zawiera art. 11 ust. 4 u.p.s. W umowach między stowarzyszeniem a członkiem zarządu oraz w sporach z nim stowarzyszenie reprezentuje członek organu kontroli wewnętrznej wskazany w uchwale tego organu lub pełnomocnik powołany uchwałą walnego zebrania członków (zebrania delegatów). Organem kontroli wewnętrznej jest zwykle komisja rewizyjna stowarzyszenia, natomiast zebrania delegatów spotyka się w tych stowarzyszeniach, w których liczba członków przekracza określoną w statucie wielkość.

Michał Pichór

Radca prawny

Radca prawny, prawnik biznesu. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Swoją pracę magisterską napisał w Instytucie Prawa Własności Intelektualnej UJ. Ukończył aplikację radcowską prowadzoną przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Krakowie. Specjalista w zakresie obsługi prawnej przedsiębiorców, ze szczególnym uwzględnieniem windykacji należności oraz prawa umów.