Firmowy samochód skradziony, spalony, zalany - czyli co zrobić w razie strat?

W praktyce funkcjonowania przedsiębiorstwa może również dochodzić do zdarzeń niespodziewanych, zwanych wypadkami losowymi. Takie zajścia mogą znaleźć swoje odzwierciedlenie w kosztach firmy, również gdy dotyczą samochodów firmowych.  

Kradzież i likwidacja samochodu firmowego 

Samochód firmowy może funkcjonować w przedsiębiorstwie jako środek trwały lub nie; można też na potrzeby firmy używać samochodu prywatnego. W przypadku nieprzewidzianych zjawisk takich, jak np. kradzież środka trwałego, zasadą ogólną jest zaliczanie do kosztów niezamortyzowanej części tego środka. Trzeba jednak pamiętać, że niezależnie od tego, czy samochód firmowy jest środkiem trwałym czy też składnikiem majątku obrotowego, nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów straty powstałej w wyniku utraty takiego samochodu (nie tylko kradzieży, ale każdej postaci utraty), jeżeli samochód ten nie był objęty ubezpieczeniem dobrowolnym (tzw. AC). Pomimo więc, że ubezpieczenie to nie jest obowiązkowe, warto o nim pomyśleć, gdyż jego wysokość jest niewspółmiernie niska w porównaniu z nieprzyjemnymi konsekwencjami podatkowymi. 

Podobny warunek stawia ustawodawca w przypadku likwidacji samochodu firmowego. Podsumujmy więc: 

1. jeżeli samochód firmowy nie podlegał ubezpieczeniu AC, w razie utraty lub likwidacji wartość straty nie może zostać zaliczona do kosztów,

2. jeżeli samochód firmowy był środkiem trwałym i podlegał ubezpieczeniu AC, w razie utraty lub likwidacji do kosztów może zostać zaliczona tzw. wartość netto (czyli niezamortyzowana wartość samochodu – do kosztów zaliczamy więc po prostu jednorazowo kwotę, jaka pozostała jeszcze do zamortyzowania),

3. jeżeli samochód firmowy nie był środkiem trwałym, ale podlegał ubezpieczeniu AC, do kosztów można zaliczyć wartość straty powstałej w wyniku likwidacji lub utraty – podatnik powinien wtedy sporządzić odpowiedni protokół (np. protokół kradzieży, likwidacji), dokładnie opisać stan faktyczny, oszacować wartość straty (jeśli to konieczne, z uwzględnieniem opinii biegłego) oraz zebrać dokumenty, mogące potwierdzać zasadność ujęcia straty w kosztach (np. postanowienie Policji).     

Jeżeli zlikwidowano lub utracono samochód prywatny używany dla potrzeb firmy, kwota straty nie może zostać zaliczona do kosztów podatkowych.  

Koszty remontów powypadkowych 

Podobna zasada do omówionej powyżej obowiązuje również w przypadku kosztów remontów powypadkowych samochodów. Nie uważa się bowiem za koszty uzyskania przychodów kosztów remontów powypadkowych samochodów, jeżeli samochody te nie były objęte ubezpieczeniem AC. W przypadku kosztów tych remontów dochodzi jednak jeszcze jedna istotna kwestia, mianowicie niemożność odliczenia podatku VAT z faktury remontowej – podatnikowi nie przysługuje bowiem prawo do odliczenia podatku VAT w sytuacji niemożności zaliczenia danego wydatku do kosztów. 

Przykład

Podatnik A i podatnik B mieli wypadek samochodowy, w wyniku którego musieli dokonać remontu samochodu. Koszt remontu wyniósł 7.000 zł + 1.610 zł VAT. Jedynie podatnik B posiadał ubezpieczenie AC, z tytułu którego firma ubezpieczeniowa wypłaciła mu kwotę 6.500 zł tytułem odszkodowania za koszty remontu.

Spójrzmy, jak wyglądać będzie rozliczenie obu podatników: 

1. podatnik A musi z własnej kieszeni ponieść koszty remontu w wysokości 8.610 zł i nie może kwoty wydanej na remont zaliczyć do kosztów, jak również nie może odliczyć podatku VAT z faktury warsztatu. Ponieważ samochód nie był objęty ubezpieczeniem AC, podatnik A nie otrzyma również odszkodowania;

2. podatnik B może kwotę 7.000 zł zaliczyć do kosztów oraz odliczyć podatek VAT z faktury warsztatu, który dokonał remontu. Jednocześnie otrzymane odszkodowanie musi potraktować jako swój przychód z działalności. 

PAMIĘTAJ!

Omówione w niniejszym artykule uwagi dotyczą zarówno samochodów osobowych, jak również ciężarowych!

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. 2000 r., Nr 14, poz. 176, ze zm.).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl