Gry losowe w internecie - opinia prawna

Opinia prawna

Niniejsza opinia prawna została sporządzona na podstawie ustawy z dnia 29 lipca 1992 roku o grach i zakładach wzajemnych (tekst jednolity: Dz. U. 2004 r., Nr 4, poz. 27 ze zm.).

Zasady prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na organizacji gier losowych i zakładów wzajemnych reguluje ustawa z dnia 29 lipca 1992 roku o grach i zakładach wzajemnych. Ustawa ta wskazuje dozwolone przez ustawodawcę gry losowe, zakłady wzajemne oraz gry na automatach i na automatach o niskich wygranych. Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy, zakładami wzajemnymi są zakłady o wygrane pieniężne, polegające na odgadywaniu:  

1. wyników sportowego współzawodnictwa ludzi lub zwierząt, w których uczestnicy wpłacają stawki, a wysokość wygranej zależy od łącznej kwoty wpłaconych stawek - totalizatory,  

2. zaistnienia różnych zdarzeń, w których uczestnicy wpłacają stawki, a wysokość wygranych zależy od umówionego, pomiędzy przyjmującym zakład a wpłacającym stawkę, stosunku wpłaty do wygranej – bukmacherstwo.

Z przedstawionej definicji wynika, że opisanego w stanie faktycznym konkursu nie można zakwalifikować do zakładu wzajemnego opisanego w punkcie 2 ust. 2 art. 2 ustawy, gdyż w analizowanym przypadku wygrana pieniężna jest ustalona w stałej wysokości, a nie zależy od umówionego pomiędzy przyjmującym zakład a wpłacającym stawkę stosunku wpłaty do wygranej.

Wobec powyższego należy rozstrzygnąć, czy opisany w stanie faktycznym konkurs (zabawa) spełnia kryteria umożliwiające zaliczenie jej do gier losowych. Zgodnie z ustawą o grach i zakładach wzajemnych, grą losową jest gra o wygrane pieniężne, której wynik w szczególności zależy od przypadku, a warunki gry określa regulamin. Opisany w stanie faktycznym konkurs (zabawa) spełnia wymienione trzy podstawowe kryteria. Kryterium regulaminu spełnione jest poprzez określenie zasad zabawy; jest to gra o wygraną pieniężną, a jej wynik zależy w szczególności od przypadku. W tym miejscu należy wyjaśnić, że wymóg przypadkowości nie jest wyłączną przesłanką gry losowej. Oznacza to, że grą losową będzie także zabawa, której wynik zależy tylko w pewnym stopniu od przypadkowości. Tak też jest w analizowanym przypadku, gdy wynik – zwycięzcę konkursu - wyłania typowanie ciśnienia atmosferycznego (przypadek), a także prawidłowa odpowiedź na zadane pytanie (kryterium wiedzy). Kryterium wiedzy nie wyłącza możliwości zakwalifikowania tej zabawy jako gry losowej, choć występowanie kryterium przypadkowości jest podstawą uznania takiego charakteru danego konkursu. Nieco inny stan prawny obowiązywał w tej materii przed 23 listopada 2000 roku. Przed tym dniem, podstawowym kryterium uznania danej gry lub zabawy za grę losową było stwierdzenie, iż wynik danej gry zależy od przypadku. Brak wówczas było określenia “w szczególności”, co skutkowało tym, iż włączenie do gry lub zabawy jakiegokolwiek elementu wiedzy, powodowało wyłączenie jej z katalogu gier losowych.

Określenie gry organizowanej na stronach internetowych jako gry losowej nie uzasadnia jeszcze twierdzenia, iż organizowana na stronach internetowych gra jest dopuszczalna. Konstrukcja ustawy o grach i zakładach wzajemnych zakłada bowiem, iż jeżeli dana gra (zabawa) spełnia wymienione powyżej przesłanki ogólne uznania jej za grę losową, jej organizacja jest dopuszczalna tylko wówczas, gdy jest ona jedną z gier w ustawie tej wymienionych.

Wniosek taki wynika nie tylko z konstrukcji ustawy, lecz także z uzasadnienia do jednej z nowelizacji tej ustawy (nowelizacja ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 roku). W uzasadnieniu tym czytamy m.in., że “w ustawie o grach losowych i zakładach wzajemnych i grach na automatach określone zostały warunki urządzania i zasady prowadzenia działalności w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych i gier na automatach. Trzeba przy tym zaznaczyć, że ustawa zawiera zamknięty katalog gier, które mogą być prowadzone w oparciu o zezwolenie Ministra Finansów, czego konsekwencją jest zakaz prowadzenia tych gier, które nie zostały wymienione w ustawie.” Wyczerpujący katalog gier losowych zawiera art. 2 ust. 1 ustawy o grach i zakładach wzajemnych. Katalog ten jest katalogiem zamkniętym i zawiera następujące gry losowe:

1. gry liczbowe, w których wygraną uzyskuje się przez prawidłowe wytypowanie liczb, znaków lub innych wyróżników, a wysokość wygranych zależy od łącznej kwoty wpłaconych stawek; 

2. loterie pieniężne, w których uczestniczy się poprzez nabycie losu lub innego dowodu udziału w grze, a podmiot urządzający loterię oferuje wyłącznie wygrane pieniężne;

3. wideoloterie, które są urządzane w sieci terminali wideo połączonych z centralnym systemem sprawozdawczym i monitorującym, a uczestniczy się w nich poprzez nabycie losu lub innego dowodu udziału w grze, przy czym gracz może typować liczby, znaki lub inne wyróżniki, a podmiot urządzający wideoloterie oferuje wyłącznie wygrane pieniężne;

4. gra telebingo, w której uczestniczy się przez nabycie dowodu udziału w grze zawierającego przypadkowe zestawy liczb lub znaków z góry ustalonego zbioru liczb lub znaków, przeprowadzana na skalę ogólnokrajową z losowaniem nadawanym jako audycja telewizyjna, a podmiot urządzający grę oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe;

5. loterie fantowe, w których uczestniczy się poprzez nabycie losu lub innego dowodu udziału w grze, a podmiot urządzający loterię oferuje wyłącznie wygrane rzeczowe; 

6. gry cylindryczne, w których uczestniczy się w grze poprzez wytypowanie liczb, znaków lub innych wyróżników, a wysokość wygranej zależy od z góry określonego stosunku wpłaty do wygranej, wynik zaś gry ustalany jest za pomocą urządzenia obrotowego; 

7. gry w karty: black jack, poker, baccarat; 

8. gry w kości;

9. gra bingo pieniężne, w której uczestniczy się poprzez nabycie przypadkowych zestawów liczb z ustalonego z góry zbioru liczb, a podmiot urządzający grę oferuje wyłącznie wygrane pieniężne, których wysokość zależy od łącznej kwoty wpłaconych stawek; 

10. gra bingo fantowe, w której uczestniczy się poprzez nabycie przypadkowych zestawów liczb z ustalonego z góry zbioru liczb, a podmiot urządzający grę oferuje wyłącznie wygrane rzeczowe; 

11. loterie promocyjne, w których uczestniczy się przez nabycie towaru, usługi lub innego dowodu udziału w grze i tym samym nieodpłatnie uczestniczy się w loterii, a podmiot urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe;

12. loterie audioteksowe, w których uczestniczy się poprzez odpłatne połączenie telefoniczne, a podmiot urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe.

Cytowane wyżej uzasadnienie projektu ustawy nowelizującej sugeruje, że wymieniony katalog jest katalogiem zamkniętym. Wiązało się to ze zmianą art. 2 ust. 3, który dotyczyl kompetencji ministra do spraw finansów publicznych. Do czasu wejścia w życie tej noweli Minister Finansów władny był określić w drodze decyzji, czy gra losowa, zabawa lub konkurs, niewymieniona w katalogu stanowi grę losową w rozumieniu ustawy. Od 6 czerwca 2003 roku (tj. od dnia wejścia w życie tej nowelizacji) Minister brzmienie przepisu jest następujące:

Minister właściwy do spraw finansów publicznych rozstrzyga, w drodze decyzji, czy gra losowa, zakład wzajemny, gra na automacie lub gra na automacie o niskich wygranych posiadająca cechy wymienione w ust. 1, 2, 2a i 2b jest grą losową, zakładem wzajemnym, grą na automacie albo grą na automacie o niskich wygranych w rozumieniu ustawy. 

Powyższe stanowisko zostało potwierdzone w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 lipca 2007 r. (II GSK 87/2007 r.), zgodnie z którym internetowa gra lub zabawa może być uznana w drodze decyzji Ministra Finansów za grę losową w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 1992 r. o grach i zakładach wzajemnych (Dz. U. 2004 r. Nr 4 poz. 27 ze zm.), pomimo iż nie jest grą wymienioną wprost w katalogu określonym w art. 2 ust. 1 i ust. 3 tej ustawy. Kompetencja ministra właściwego do spraw finansów publicznych obejmuje bowiem również prawo do oceny, czy określona gra posiada cechy wymienione w art. 2 ust. 1 ustawy, a więc, czy istnieją przesłanki sytuujące ją jako grę losową w rozumieniu tejże ustawy.

Przyjmując powyższy pogląd z uwagi na przedmiot gry i przewidzianej wygranej, należy wykluczyć z katalogu gier, do których można by zaliczyć opisaną w stanie faktycznym zabawę, gry opisane w punktach od 4 do 12. Podobnie przedstawionej zabawy nie można zaliczyć do gry liczbowej, w której wysokość wygranej uzależniona jest od łącznej kwoty wpłaconych stawek. Z uwagi na przedmiot zabawy, nie jest ona także loterią pieniężną, w której uczestniczy się tylko poprzez nabycie losu lub innego dowodu udziału w grze.

Wykluczyć także należy możliwość zakwalifikowania opisanej zabawy jako wideoloterii. Stanie się tak dlatego, że istotnym elementem wideoloterii, jest uczestnictwo w niej poprzez nabycie losu lub innego udziału w grze.

W analizowanym przypadku nie następuje nabycie losu. Potencjalni uczestnicy zabawy wykupują jedynie dostęp do strony internetowej. Wykupienie jednak tego dostępu nie wiąże się z uczestnictwem w grze – zależy to od wyłącznej woli użytkownika strony internetowej. Na stronie tej prezentowane są także bowiem inne gry i zabawy oraz krzyżówki, a udział w zabawie polegającej na typowaniu ostatniej liczby wskazania ciśnienia atmosferycznego jest tylko opcją, z której mający dostęp do strony może skorzystać lub też nie. Wobec powyższego, nabycie dostępu do strony za pomocą sms nie jest nabyciem losu ani także innego dowodu udziału w grze.

Wynika z tego, że przedstawionej w stanie faktycznym zabawy nie można zaliczyć do żadnej gry, gry na automatach ani do zakładu wzajemnego opisanego w ustawie o grach losowych i zakładach wzajemnych. Skutkiem tego stwierdzenia jest zakaz prowadzenia takiej działalności.

Można jednak rozważyć, czy proponowana przez Pana zabawa nie mieściłaby się w kategorii loterii audioteksowej, w której uczestniczy się poprzez odpłatne połączenie telefoniczne, a podmiot urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe. Korzystanie z usług sms może być uznane za formę połączenia telefonicznego. W takim wypadku oferowana zabawa byłaby grą losową wymagającą stosownego zezwolenia Ministra Finansów.

Należy przy tym wskazać, że każdy, kto organizuje zabawę lub grę, która mogłaby być zakwalifikowana jako gra losowa, zakład wzajemny lub gra na automacie, może wystąpić do Ministra Finansów o wydanie decyzji, czy organizowana zabawa lub gra posiadająca cechy wymienione w punktach 1-4 przedstawionego katalogu gier losowych, jest grą losową, zakładem wzajemnym, grą na automacie albo grą na automacie o niskich wygranych w rozumieniu ustawy. W analizowanym przypadku może Pan więc wystąpić do Ministra Finansów o wydanie decyzji, czy organizowana zabawa jest wideoloterią w rozumieniu ustawy.

Należy jednak podkreślić, iż mimo nowelizacji ustawy o grach i zakładach wzajemnych, nadal brak jednolitego poglądu czy katalog zawarty w art. 2 jest katalogiem zamkniętym. Warto w tym miejscu przytoczyć wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 lipca 2007 r., II GSK 87/2007, LexPolonica nr 1571604, zgodnie z którym internetowa gra lub zabawa może być uznana w drodze decyzji Ministra Finansów za grę losową w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 1992 r.

o grach i zakładach wzajemnych (Dz. U. 2004 r. Nr 4 poz. 27 ze zm.), pomimo iż nie jest grą wymienioną wprost w katalogu określonym w art. 2 ust. 1 i ust. 3 tej ustawy. Kompetencja ministra właściwego do spraw finansów publicznych obejmuje bowiem również prawo do oceny, czy określona gra posiada cechy wymienione w art. 2 ust. 1 ustawy, a więc, czy istnieją przesłanki sytuujące ją jako grę losową w rozumieniu tejże ustawy. Ustalenie czy mamy do czynienia z jedną z gier wymienionych w katalogu, a minister jedynie ją kwalifikuje jako jedną z tam wymienionych czy wychodzi poza ten katalog jest trudne, gdyż granica ta jest niewyraźna. W praktyce, niezależnie od przyjętego poglądu, problem może być rozstrzygnięty decyzją ministra.