Jak poprawnie i skutecznie wypełnić weksel ? czyli elementy składowe weksla?

Prawo wekslowe rozróżnia dwa podstawowe rodzaje weksli. Są to mianowicie weksel własny i trasowany. Uregulowany w sposób pełny został weksel trasowany, który jest bardziej popularny w krajach Europy Zachodniej niż weksel własny. W Polsce natomiast częściej stosowaną formą weksla jest weksel własny. Weksel trasowany to zobowiązanie wystawcy weksla, że jego dług posiadaczowi weksla zapłaci inna osoba, która nazywa się akceptantem. Akceptant jest zazwyczaj dłużnikiem wystawcy weksla z innego tytułu. Ważne, że akceptant może nie być wcale zobowiązanym względem wystawcy a zapłata przez niego sumy wekslowej ma na celu dopiero powstanie stosunku prawnego między nim a wystawą. Weksel własny to zobowiązanie wystawcy, że zapłaci za niego jego posiadaczowi, gdy zostanie on mu przedstawiony do zapłaty. Oba rodzaje weksla powinny zawierać pewne elementy składowe, które poniżej omówimy.

Jakie elementy składowe powinien zawierać weksel własny a jakie trasowany?

Weksel trasowany i własny zawiera:

1. nazwę „weksel” w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono; 

2. polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej; 

3. oznaczenie terminu płatności; 

4. oznaczenie miejsca płatności; 

5. nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana; 

6. oznaczenie daty i miejsca wystawienia wekslu; 

7. podpis wystawcy wekslu. 

Poza tymi wymaganiami tylko weksel trasowany zawiera nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata). Trasat przekształca się w akceptanta z momentem podpisania weksla.

Nie będzie uważany za weksel własny dokument, któremu brak jednej z cech, wskazanych. Jednakże, gdy pewne elementy składowe weksla nie znajdują się na dokumencie wekslowym znajdują wtedy zastosowanie uregulowania zawarte w ustawie prawo wekslowe.

Bezwzględnie dla ważności zobowiązania wekslowego jest wymagane, aby dokument wekslowy zawierał słowo weksel. Słowo to powinno być użyte w języku w jakim wystawiono weksel – czyli po prostu w języku w jakim go napisano.

Na czym polega abstrakcyjność zobowiązania wekslowego?

Abstrakcyjność zobowiązania wekslowego została wyrażona w punkcie drugim. Na dokumencie wekslowym powinno być napisane bezwarunkowe polecenie zapłaty sumy pieniężnej. Takie uregulowanie sprawia, że zobowiązanie wekslowe odrywa się od swej causy – to znaczy nie jest ważne z jakiego powodu wystawca zobowiązał się do zapłaty określonej sumy pieniędzy.

Przykład: A zawiera z B zakład towarzyski o 2000 zł. B ten zakład wygrywa. W Polsce B nie może się domagać wypłacenia tej sumy pieniędzy od A. A może ją spełnić tylko dobrowolnie. A byłby zobowiązany do zapłacenia tej sumy, gdyby wystawił weksel i dał go B. Przy czym z abstrakcyjności zobowiązania wekslowego (bezprzyczynowości) wynika, że B może się domagać zapłaty sumy wekslowej nawet, gdyby zakład przegrał.

Użycie jakiegokolwiek warunku zapłaty sumy wekslowej na dokumencie wekslowym spowoduje, że dokument ten nie będzie miał waloru weksla.

Oznaczenie osoby na rzecz lub na zlecenie, której zapłata ma być dokonana – czyli remitenta. Remmitentem może być wystawca weksla trasowanego, natomiast nie może nim być wystawca weksla własnego. Wystawca weksla własnego staje się remitentem poprzez użycie zwrotu na zlecenie własne lub innego podobnego. Dokument, w którym brak jest nazwiska osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana, nie jest wekslem i nie może być podstawą wydania wekslowego nakazu zapłaty.

Bezwzględnie niezbędnym również elementem weksla jest jego podpisanie przez wystawcę. Dla oceny, kto jest wystawcą weksla, decydujące znaczenie ma podpis własnoręczny pod treścią weksla. Podpis wystawcy weksla musi obejmować co najmniej nazwisko. Podpis nie musi być czytelny.

Jeżeli na wekslu znajdują się podpisy osób, niezdolnych do zaciągania zobowiązań wekslowych, podpisy fałszywe, podpisy osób nieistniejących albo podpisy, które z jakiejkolwiek innej przyczyny nie zobowiązują osób, które weksel podpisały lub których nazwiskiem weksel został podpisany, nie uchybia to ważności innych podpisów.

Jakie konsekwencje dla ważności weksla rodzi brak innych elementów?

Termin płatności – nie jest jego umieszczenie na dokumencie wekslowym niezbędnym elementem. W razie jego braku przyjmuje się, że weksel jest płatny za okazaniem.

Miejsce płatności – w przypadku, gdy dokument wekslowy nie zawiera oznaczenia w jakim miejscu weksel jest płatny znajduje zastosowanie reguła interpretacyjna stanowiąca, że miejsce, wymienione obok nazwiska trasata (w wekslu trasowanym), uważa się za miejsce płatności. W wekslu własny miejscem płatności jest miejsce wystawienia wekslu.

Oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla - weksel, w którym nie oznaczono miejsca wystawienia, uważa się za wystawiony w miejscu, podanym obok nazwiska wystawcy. Data wystawienia weksla powinna być co do zasady podana przez wystawcę weksla.

W dokumencie mogą się znajdować dodatki, które nie należą do koniecznych części składowych weksla. Są one określane jako klauzule wekslowe. Występuje kilka rodzajów klauzul wekslowych. Do najważniejszych zalicza się np. oznaczenie oprocentowania sumy wekslowej, zwolnienie się wystawcy weksla trasowanego od przyjęcia weksla czy wreszcie klauzula domicylu, która wskazuje osobę trzecią, u której weksel ma być płatny.

Weksel trasowany jako specyficzny zawierać powinien również oznaczenie osoby, która ma zapłacić. W prawie wekslowym osoba ta jest nazywana trasatem. Trasat nie jest odpowiedzialny za zapłatę weksla. Odpowiedzialność taką ponosi wystawca weksla trasowanego. Trasat zazwyczaj płaci za weksel przedstawiony mu do zapłaty, gdyż jest np. dłużny pewną sumę pieniędzy wystawcy weksla trasowanego. Zobowiązanym staje się trasat w chwili podpisania weksla jako akceptant. Weksel może być wystawiony na własne zlecenie wystawcy, oznacza to tylko, że akceptant będzie zobowiązany do zapłaty sumy wekslowej wystawcy weksla, któremu prawdopodobnie był ją dłużny. Trasatem może być sam wystawca weksla. Zatem wystawca zobowiązuje się że sam zapłaci na rzecz określonej osoby.

Pamiętaj, że:

• Poza tymi wymaganiami tylko weksel trasowany zawiera nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata). Trasat przekształca się w akceptanta z momentem podpisania weksla.

• Bezwzględnie dla ważności zobowiązania wekslowego jest wymagane, aby dokument wekslowy zawierał słowo weksel.

• Na dokumencie wekslowym powinno być napisane bezwarunkowe polecenie zapłaty sumy pieniężnej.

• Oznaczenie osoby na rzecz lub na zlecenie, której zapłata ma być dokonana – czyli remitenta.

• Bezwzględnie niezbędnym również elementem weksla jest jego podpisanie przez wystawcę.

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. prawo wekslowe (Dz. U. 1936 r., Nr 37, poz. 282 ze zmianami).

Zespół
e-prawnik.pl