Jak skutecznie złożyć przedmiot do depozytu sądowego?

Co to jest depozyt i po co się go ustanawia?

Depozyt sądowy to miejsce, które znajduje się w określonym sądzie, banku albo innym miejscu wyznaczonym przez sąd. Można do niego składać pieniądze, kosztowności, książeczki oszczędnościowe, dokumenty oraz inne rzeczy. Jest on ustanawiany w sytuacji gdy wskutek pewnych okoliczności leżących po stronie wierzyciela dłużnik nie może spełnić należnego mu świadczenia.

W jakich sytuacjach można ustanowić depozyt?

Depozyt może być ustanowiony jeżeli :

• wskutek okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności, nie wie kto jest wierzycielem albo nie zna jego miejsca zamieszkania lub siedziby (np. wierzyciel wyjechał i nie można ustalić gdzie przebywa),
• jeżeli wierzyciel nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych ani przedstawiciela ustawowego uprawnionego do przyjęcia świadczenia,
• zaistniał spór o to kto jest wierzycielem,
• jeżeli z powodu innych okoliczności dotyczących osoby wierzyciela świadczenie nie może być spełnione (np. wierzyciel odmawia pokwitowania lub wydania dokumentu, pozostaje w zwłoce, zachodzą uzasadnione podejrzenia czy okaziciel papieru wartościowego jest wierzycielem).

Jakie skutki pociąga za sobą złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu?

Złożenie do depozytu sądowego ma takie skutki jak spełnienie świadczenia. Gdyby po tym fakcie dłużnik został pozwany przez swojego wierzyciela o wykonanie zobowiązania to może go odesłać do depozytu po odbiór złożonego tam świadczenia. Ustaje jego obowiązek troski o rzeczy, obowiązek zapłaty odsetek za opóźnienie świadczenia pieniężnego oraz to wierzyciela obciąża odtąd ryzyko przypadkowej utraty rzeczy. Nie mogą być również realizowane takie prawa, które zabezpieczają wierzytelność jak zastaw, poręczenie. Pamietać przy tym należy, że by takie złożenie do depozytu było skuteczne nie może dłużnik żądać wydania przedmiotu depozytu. Gdyby tego dokonał złożenie do depozytu uważa się za niebyłe.

Jak długo przedmiot świadczenia może być składowany w depozycie?

Przedmiot ten może znajdować się w depozycie dopóki :

• wierzyciel go nie odbierze,
• nie nastąpi likwidacja nie podjętego depozytu,
• nie nastąpi wykreślenie z księgi wieczystej wpisu zabezpieczające wierzytelność.

Z chwilą zaistnienia którejś z w/w okoliczności następuje definitywne wygaśnięcie zobowiązania. Warto również podkreślić, iż o przejściu na własność Państwa przedmiotów nie podjętych z depozytu orzeka sąd.

Czy dłużnik może odebrać złożone przedmioty do depozytu i jakie to ma skutki?

Dopóki wierzyciel nie zażądał wydania przedmiotu świadczenia z depozytu sądowego dłużnik może złożony przedmiot odebrać. Ale w takim wypadku musi liczyć się z tym, iż złożenie będzie uważane za niebyłe. Zostają również uchylone wszelkie konsekwencje jakie pociągał depozyt (czyli wspomniany wyżej obowiązek troski o rzecz, obowiązek zapłaty odsetek itp.). Następuje to wówczas ze skutkiem ex tunc, a to oznacza, że obowiązki te rozciągają się na okres gdy przedmiot świadczenia był w depozycie.

Jak wygląda procedura składania do depozytu?

Na złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu potrzebne jest zezwolenie sądu. Jeżeli wierzyciel lub jego miejsce zamieszkania nie są znane, o zezwoleniu na złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego sąd ogłosi publicznie w budynku sądowym oraz w lokalu organu gminy. Ponadto sąd zarządza umieszczenie ogłoszenia w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim lub podaje je w inny sposób do wiadomości publicznej; może je również ogłosić w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Jeżeli jednak przedmiotem świadczenia są pieniądze polskie, złożenie do depozytu może być dokonane również przed uzyskaniem zezwolenia sądu. W takim wypadku dłużnik powinien równocześnie ze złożeniem pieniędzy zgłosić wniosek o zezwolenie na złożenie do depozytu. W razie uwzględnienia tego wniosku złożenie do depozytu uważa się za dokonane w chwili, w której rzeczywiście nastąpiło. Sądem właściwym dla uzyskania zezwolenia jest jest sąd miejsca wykonania zobowiązania. Jeżeli miejsca tego nie da się ustalić, właściwy jest sąd miejsca zamieszkania wierzyciela, a gdy wierzyciel jest nieznany lub gdy nie jest znane miejsce jego zamieszkania - sąd miejsca zamieszkania dłużnika. Jeżeli zobowiązanie jest zabezpieczone wpisem w księdze wieczystej, właściwy jest sąd miejsca położenia nieruchomości.

Sąd może zażądać, aby depozyt został złożony w odpowiednim opakowaniu. Przed przyjęciem kosztowności do depozytu sądowego poddaje się je opisowi i oszacowaniu przez biegłego w obecności dłużnika lub wyznaczonej przez niego osoby. Dokumenty i inne depozyty rzeczowe przechowuje się w stanie niezmienionym.

Pieniądze, kosztowności, książeczki oszczędnościowe i inne dokumenty oraz przedmioty, które mają być przyjęte do depozytu sądowego na podstawie przepisów szczególnych, przechowuje się w sądzie lub we właściwej instytucji bankowej. Inne przedmioty przechowuje się w miejscu wyznaczonym przez sąd. W celu sprawowania dozoru nad przedmiotami przechowywanymi w wyznaczonym miejscu sąd ustanowi dozorcę.

 Po przyjęciu depozytu sąd wyda dłużnikowi pokwitowanie.

Co umieszczamy we wniosku o depozyt?

We wniosku należy :

• określić zobowiązanie, w którego wykonaniu składa się przedmiot,
• przytoczyć okoliczności uzasadniające złożenie,
• dokładnie oznaczyć przedmiot, który ma być złożony,
• wskazać osobę, której przedmiot ma być wydany, oraz warunki pod, którymi wydanie ma nastąpić.

Ile to kosztuje i kto ponosi koszty?

Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku o: 

2) wydanie z depozytu przedmiotu świadczenia.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zmianami),
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 1964 r., Nr 43, poz. 296 ze zmianami),

Zespół
e-prawnik.pl